Ayasofya medresesi ilk müderrisi (Hocası) kimdir? Ayasofya medresesi hakkında bilinmeyenler...

Ayasofya medresesi ilk müderrisi hocası kimdir sorusu arama motorlarında sıkça araştırılıyor. Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın ulusa sesleniş konuşmasıyla resmileştirdiği Ayasofya'nın cami olarak kalması kararı müslüman dünyasını ayağa kaldırdı. Ayasofya'nın dirilişi sonrası Ayasofya medresesi merak ediliyor. İşte detaylar...

AYASFOYA MEDRESESİ İLK MÜDERRİSİ HOCASI KİMDİR?

İstanbul Külliyesi’nin ilk medresesi fetihten sonra Zeyrek’te olduğu gibi Ayasofya’da da papaz odaları denen yerde açılmıştır. Ayasofya Medresesi’nin ilk müderrisi Fatih’in hocası ve devrin büyük âlimi, İstanbul’un ilk kadısı Hızır Bey’in yerine kadı olan Molla Hüsrev’dir.

Ayasofya Medresesi hocaları ve talebeleriyle Fatih Külliyesi yapılıncaya kadar 18 yıl boyunca eğitim hizmeti vermiştir. (Bazı kaynaklarda Sahn-ı Seman Medresesi’nin yapımından sonra da Ayasofya’daki medresenin faaliyetlerine devam ettiğini, kapananın Zeyrek Medresesi olduğu yazılmıştır.) Özellikle dünya çapında büyük bir âlim olarak kabul gören Molla Hüsrev döneminde bu medrese büyük önem görmüştür.

Öyle ki bu büyük zat öğrencileri tarafından evinden ata bindirilerek alınır ve medreseye kadar öğrenciler eşliğinde getirilir; namazdan ve derslerin bitiminden sonra da aynı şekilde evine bırakılırdı. Bu adet Molla’nın vefatına kadar her gün tekrarlanmıştır. Molla Hüsrev medrese de hocalık yaptığı dönemde günde 100 akçe alırdı. Fatih Sultan Mehmed tarafından Semerkant’tan İstanbul’a davet edilen ve Ayasofya Medresesi’ne tayin edilen Ali Kuşçu ise hizmetleri karşılığında günde 200 akçe alıyordu.

Sultan Mehmed, eğitimin bir devlet ve toplum için ne kadar hayati bir faaliyet olduğunu bildiği için eğitime hazineden yüksek bütçeler ayırmaktaydı.

İstanbul’un bir bilim ve eğitim şehrine dönüştüğünün duyulmasıyla çeşitli bölgelerden gelen yüksek rütbeli hocalar, şairler ve doktorlar; Ayasofya ve Zeyrek medreselerinde göreve başlıyorlardı. Fatih Sultan Mehmed’in emriyle, Zeyrek ve Ayasofya medreselerinegeniş çaplı kütüphaneler kurulmuştur. Daha sonra Sahn-ı Seman Medresesi kurulunca kütüphaneler oraya taşınmıştır.

AYASOFYA'NIN İLK HOCASI MOLLA HÜSREV KİMDİR?

Asıl adı Mehmed bin Feramuz olan Molla Hüsrev, Yozgat civarındaki Yerköy’e bağlı Kargın köyü Türkmenler’indendir. Doğum tarihi belli değildir. Devrinin çok kıymetli hocalarının yanında yetişti. İlk görevini Edirne’deki Şah Melik Medresesi’nde yaptı. 1444’te Edirne kadısı, daha sonra Rumeli kazaskeri oldu. Bu dönemde Osmanlı ordusunun bütün şer’i işleri Molla Hüsrev tarafından hükme bağlandı. İstanbul’un ilk başkadısı Hızır Bey’in vefatı üzerine hem bu göreve, hem de Ayasofya Medresesi müderrisliğine getirildi.

1463’de Sultan’a küserek Bursa’ya yerleşen Hüsrev, burada kendi adıyla anılan medresesini ( Hüsrev Medresesi) yaptırdı. Bu medrese Zeyniler’deydi, 1915’den sonra yıkılıp ortadan kalmıştır. Padişah 1469’da kendisini şeyhülislam tayin ederek İstanbul’a davet etti ve hocasının gönlünü aldı.

Molla, 1480 yılı Şaban ayının Cuma günü İstanbul’da vefat etti. Namazı Fâtih Camii’nde kılınıp cenazesi vasiyeti üzerine Bursa’ya götürülerek medresesinin yakınına defnedildi. Molla Hüsrev’in, İstanbul Şehzadebaşı semtinde kendi namına yaptırdığı bir camii vardır.

SULTAN FATİH’E SADAKATİ

Tahtını çocuk yaştaki oğlu Sultan II. Mehmed’e bırakan II. Murad’ın bu kararı Osmanlı düşmanlarını sevindirmişti. Haçlılar’ın savaş hazırlığı sebebiyle yeniden tahta geçmek zorunda kalan II. Murad’ın idareyi ele almasıyla birlikte oğlu II. Mehmed Manisa’ya döndü. Kendisini yalnız bırakmak istemeyen Molla Hüsrev, II. Murad’ın Rumeli kazaskerliğinden istifa ederek şehzade Mehmed’den ayrılmadı. Şehzade kendisine, “ Sair devlet erkanı gibi senin de makamından ayrılmayıp yerinde kalmak gerekir “ diye ısrar ettikçe; o, “Cenâb-ı Şerifini zamân-ı uzlette terkeylemek hudûd-ı devâir-i meveddetten hariçtir!” ( Yalnız kaldığın bir zamanda seni terketmek insanlık dışı bir haldir ) diyerek şahsiyetine yakışır bir sadakat gösterdi. Bu davranış Mehmed Çelebi’yi çok duygulandırdı. Fatih, Molla Hüsrev’i 31 yıl süren ikinci saltanat devrinde daima yanında bulundurdu.