Beyaz perdeye kara leke! Bakanlık desteğini alıp yatırım aracına mı çeviriyorlar?

Yeni Şafak'tan Sevda Dursun, Kültür ve Turizm Bakanlığı'ndan film ve senaryo için destek alan bazı yapımcıların kirli oyununu kaleme aldı.

Kültür ve Turizm Bakanlığı, her yıl yapım aşamasından dağıtım aşamasına kadar yaklaşık 40 filme destek veriyor. Son yıllarda bir film için verilen 1-1 buçuk milyon civarındaki desteklerin yarısından çoğunun hiç kullanılmadan geri ödendiği öğrenildi. Bu geri ödemelerden bir kısmının geçerli bir açıklaması varken, bir kısmı ise aldıkları parayı yatırım aracına dönüştürerek beyaz perdeye kara leke sürüyor.

Sinema filmi yapmak için destek alanların uzun metraj filmlerini tamamlama süreleri 4 yıla uzatıldı. Hatta başvuru halinde bu süre 5 yıla kadar çıkabiliyor. Bazı uyanık yapımcılar, bu uzun süreyi fırsat aracına çevirdi. Sinema filmi yapmak üzere kendilerine verilen parayı, dolara, Bitcoine veya emlaka yatırıyor. Ödeme zamanı gelince de yapılandırma fırsatlarından yararlanarak, ana parayı faizsiz ve en az 12 taksitle ödüyor. Böylece geçen zaman içinde film yapılması için desteklenmiş olan projelerden vaz geçilip, o desteklerin kişilerde uzun bir süre durmasından kaynaklanan kazançlar oluşuyor.

ÜÇ YIL BAŞVURUDA BULUNAMASIN

Bu duyumlardan rahatsız olan ve devletin bu tür suistimallere karşı önlem alması gerektiğini düşünen sinemacılar, beyaz perdeye sürülen kara lekeyi konuşuyor. Sinemacıların bir de önerisi var: Destek alıp filmlerini bir şekilde yapamayanlar, yapılandırmalardan yararlanarak geri ödemeyi faizsiz ve taksitle yapanlar, en az 3 yıl sinema destek başvurusunda bulunamasın. Böylece hem destekler kazanç aracına dönüşmekten kurtulur hem de gerçekten film çekmek için destek bekleyen yapımcı ve yönetmenlerin önü açılmış olur.

ÖZEL SEKTÖR ELİNİ CEBİNE ATSIN

Dünyayı kuşatan salgın sürecinde seyirci yönünden ağır darbe alan sinema sektörü hâlâ toparlanabilmiş değil. Bütün bu olumsuz şartlara rağmen aldıkları desteklerle filmlerini tamamlamak için uğraş veren yapımcı ve yönetmenler de yok değil. Artan ekipman ve ekip ücretleri, hızına yetişilemeyen piyasa fiyatları sektördeki insanların belini büküyor. Kültür Bakanlığı ve TRT’nin destekleri can suyu, ancak tek başına bir film çekmeye yetmiyor. Başka fonlar ararken geçen süre ise alınan paranın erimesine sebep oluyor. Sinemacılar, alınan desteklerin yatırım aracına dönüşmesini kınarken, belli zaman önce alınan desteklerin de enflasyon oranında iyileştirme yapılmasını, yeni belirlenecek desteklerin ise piyasaya göre belirlenmesi gerektiğinin altını çiziyor. Bağımsız sinemacıları desteklemek için özel sektörü teşvik etmek ve bu konuda projeler geliştirmek ise atılacak en önemli adımlardan.

Sinema destek verilerine baktığımızda, Kültür ve Turizm Bakanlığı 2022 yılında 37 filme destek verdi. Bunlardan sadece dört tanesi vizyon bekliyor, 1 tanesi geri ödendi, gerisi ise hazırlık aşamasında gözüküyor. 2021 yılında destek alan 44 filmden sadece 10 tanesi vizyona girdi, 4’ü geri ödendi diğerleri de ya çekilemedi ya da hazırlık aşamasında. 2020 yılında 47 filme destek verilirken bunlardan sadece 13’ü vizyona girdi. 2019, 2018 ve 2017’de de benzer durum söz konusu. Hazırlık aşamasında gözükenlerin de birçoğu ya geri ödendi, henüz tabloda gözükmüyor veya yakın zamanda geri ödenecekler listesinde.