"Bir Heron fiyatına 4 SİHA yapıyoruz!"

BAYKAR Genel Müdürü Haluk Bayraktar, katıldığı bir televizyon programında Güvenlik Uzmanı Mete Yarar'ın sorularını yanıtladı.

Güvenlik Uzmanı Mete Yarar: Bu sene Türkiye’yi çok konuştum. Türkiye’nin geldiği yol haritasından bahsederken saydığım birkaç firmadan biridir. Teknoloji firmaları anlatılırken Apple denir. Baykar Türkiye’nin Apple’dır. Gitmek istedikleri yerlere erken giden bir yerdeyiz.

BAYKAR Genel Müdürü Haluk Bayraktar: Son 15 yılda savunma sanayide öne çıkan milli ve yerli kavramı, bunun da en somut başarı örneklerinden birisi. Bir irade ortaya konuluyor. Türkiye dışarıdan helikopter, İHA ve tank alımı vardı. Bu alımların hepsi iptal edildi. Bunların hepsini milli ve özgün olarak üreteceğiz denildi ve İHA ile bir irade ortaya konuldu. 15 yıl önce bu noktaya gelmek hayaldi ama adım adım ilerleyerek bugüne geldik.

Güvenlik Uzmanı Mete Yarar: Bunları yaparken bildiğim kadarıyla kendi imkanlarınızla yaptınız. Önünüz açıldı ama öz sermayenizi kendiniz yaptınız.

"7-8 KİŞİLİK EKİPLE BAŞLADIK"

BAYKAR Genel Müdürü Haluk Bayraktar: Bu işe 7-8 kişilik ekiple başladık. Hiçbir devlet desteği almadık, kredi kullanmadık, hatta teminat yatırdığımız durumlar oldu.

BAYKAR Genel Müdürü Haluk Bayraktar: Arkamızda gördüğünüz uçak için 2017 yılında ilk teklif verirken teminat mektubu isteniyordu. Bu sonuçta bir süreç. Ülkede bir anda koca sistem değişmiyor, adım adım öğrene öğrene bir çok şeyi ilk kez yaşadık. Teknik şart namelerden tutunda her şeyi öğrendik. Ama devletin Savunma Sanayii Başkanlığı’nın ortaya koyduğu irade çok önemliydi.

Güvenlik Uzmanı Mete Yarar: Zaman zaman çok tartışılır. Param yok ne yapmam gerekiyor. Ben o yüzden sizin ağzınızdan duymak istedim. Eğer güzel bir hikayeniz varsa azminiz ortaya çıkıyor. Apple örneği ondan verilir. Önceden dışardan bir tanesini alamadığımız İHA’lardan her hafta 1 tane üretiliyor.

BAYKAR Genel Müdürü Haluk Bayraktar: Baykar’ın kurucusu Özdemir Bayraktar, kendisi İTÜ mezunu. Hala iş yerinde yatıp kalkan insan. Kendisi özel sektörde çalıştıktan sonra Türkiye’de otomotiv sektöründe bir yerlileşme süreci başlıyor. Baykar Makine, 1984 yılında bir matkapla başlıyor. Baykar’ın özü bir otomotiv firması. 2000’li yıllardan sonra biz bu işe başladık. Selçuk, ABD’de havacılık üzerine master yaptı. MIT’te doktora yaptı. Selçuk havacılığa, model uçaklara çok meraklıydı. Selçuk o süreçte, ABD’de ilk defa yapılan işleri becerdi. Mesela İnsanız hava araçlarını ilk defa ABD piyade üslerinde denedi test etti. Selçuk burada ilk defa formasyon uçuşunu gerçekleştirdi. Babam da diyordu ki, ben size Türkiye’de okuttum tam bir iş yapacaksınız gidip orada hizmet ediyorsunuz. Osmanlı fethettiği topraklarda Yeniçeri devşirirken kendi emeğiyle yetiştiriyordu. ABD şu anda hazıra konuyor. Babam bu yönde biz bir şey yapmalıyız dedi. O vesileyle bu işlerle ne yaparız diyerek stajyer öğrencilerle ekip kurduk. Öncesinde hava harp okuluna gittik ve bu alanda ne yapabiliriz diye konuştuk. O şekilde ilk kez TSK ile kontak kurduk.

Kapıları adeta zorluya zorluya askeri makamları tek tek ziyaret ettik. TAI, ASELSAN nere varsa hepsini ziyaret ettik. Biz bu alanda bilgi birikim sahibiyiz gelin İnsansız hava araçlarını birlikte üretelim. Bu alan geleceğin hava kuvvetleri, muharip insanız araçları olacak. Ülke olarak geleceğe yönelik planlama yapacaksak en temel güç unsuru insansız hava araçları olacak.

Türkiye’nin 2000’li yıllardan sonra uyguladığı milli özgün üretim modeli kritik öneme sahip. Ülke için çok önemli. Biz İHA, SİHA ürettik anlatırken bunun askeri teknolojik bir alan değil çok çok daha ötesinde anlamı var. Biz önümüzdeki duvarları kırıyoruz.

Eğitilmiş çaresizliği kırıyoruz. Çok basit bir ifadeyle yurt dışındaki teknolojik gelişmeleri ben yapamam bakışını kırdık. En iyisini başkaları yapar, biz alıp kullanırız bakış açısını değiştirdik.

Sıfırdan başlayarak adım adım başlayan sanayicilerimizi durdurup yurt dışından alıp satarak onu öne çıkarırak, bunun yıllarca eksikliğini yaşadık. Devrim otomobilini örnek gösterebiliriz.

Milli teknoloji hamlesi dediğimiz şey, 'AR-GE'sinden tasarımına, yazılımına' kadar ona hakim olmanız, stratejik alanlarda bağımsızlığınızı kazanmanız ve alt yapısını kurmanızdır.

Milli teknoloji hamlesi bir süreç. Bu alanda bir açık vardı ve bu alan geleceğe yönelik bir teknoloji. Teknoloji çık hızlı ilerliyor. 4.0 sanayi devriminin içerisinde yaşıyoruz. Çok büyük bir yarış var. Bu yarışta katma değerli yüksek ürünler üreten ülkeler çok hızlı yükseliyor.

Örneğin Facebook’un değeri bir Boeng şirketinden daha fazla. Eğer Türkiye olarak 10-20 yıl ilerisine yönelik strateji çizerek yarışabiliriz. Bazı konularda yarışamıyoruz ama 10 yıl sonrasında yarışabiliriz. Onun için gençlerimizi bu alana yönlendireceğiz.

"BAYRAKTAR TB2 HERONLARA GÖRE ÇOK DAHA ÜSTÜN"

Güvenlik Uzmanı Mete Yarar: SİHA’yı dünyada yapan 6 ülke var. SİHA’yı yapmaktan öte teknik kapasitesi de önemli. Dünyada belki birçok ülke SİHA yapıyor ama sadece 2 ülke verimli kullanıyor. En son Afrin harekatı sırasında gördük ki SİHA bir kuvvet çarpanı. Geçmişte Türkiye’de İsrail hatıraları var. ABD bunları Türkiye’ye parasıyla vermedi. Aynı denklikte olan iki tane fonksiyon değerlendirdiğimiz askeri yetkililer uçurum olduğunu söylüyor. SİHA’yı da Heronları da kullanan onlar. Türkiye’de diğer ülkelerden alınan SİHA’larla karşılaştırılıp bunların pahalı olduğunu söyleniyor. Ne düşünüyorsunuz. Fiyat farkı ne?

BAYKAR Genel Müdürü Haluk Bayraktar: Savunma sanayi öyle bir alan ki, teknik özellikleri ve çalışacağı koşullar çok zorlu koşullardır. Zaten milli teknoloji hamlesinde en önemli kazanımı ekonomik anlamda da yurt dışından aldığınız ürün yerine kendiniz yerli firmalardan kabileyet geliştirilip teşvik edildiği anda AR-GE artı üretim maliyeti yurt dışından çok çok daha az oluyor. Bunun bir çok nedeni var en temel özelliği her yerde raflarda satılan ürün değil. Siparişe özel üretim olduğu için yüksek maliyetliler. Bayraktar TB2 Heronlara göre çok daha üstün. Dört tane yerli SİHA aldığınızda bir tane Heron almış oluyorsunuz.

Savunma sanayinde bir cıvata bile kontrollü olduğundan ötürü çok pahalı ürünler. Parasıyla bile alamıyorsunuz.

Güvenlik Uzmanı Mete Yarar: Yerli ve milli ne demek ve motor ne demek? Bunu bir açıklayabilir misiniz?

BAYKAR Genel Müdürü Haluk Bayraktar: Savunmada millilik çok önemli bir kriter. Bir cıvata bile alamadığınız bile olabilir. Şu tasarımını kendi ekibinizle geliştiriyorsanız fikri sınai mülkiyet hakları size aitse milli bir üründür. Ama bu tasarımı yapıp yurt dışında üretirsek ürün milli ama yerli değildir.

Türkiye'de savunma sanayisinde 2002 yılında yerlilik oranı yüzde 20 idi şu anda yüzde 65’lerde. Ama bizim bu ürettiğimiz SİHA’ları yüzde 93 yerlilikle tamamladık.

"SİHA'DA PİSTON MOTOR KULLANILIYOR"

Güvenlik Uzmanı Mete Yarar: SİHA motorunun fiyatı ne kadar?

BAYKAR Genel Müdürü Haluk Bayraktar: Motorun fiyatı tüm bileşenlerde yüzde 2-3 gibi değil. SİHA ve İHA’da motor kritik değil çünkü piston motoru var. İçten yanmalı motor onlarca ülkede üretilen bir sistem. İstediğimiz her ülkeden temin edebiliriz. Yani çok yüksek katma değerli bir parça değil.

"TEKNOFEST'E 750 TAKIM 2 BİN YARIŞMACI KATILIYOR"

BAYKAR Genel Müdürü Haluk Bayraktar: Baykar Milli İHA AR-GE ekibi olarak ilk güdüm sistemini, ilk İHA ve SİHA’yı geliştirdik. Adım adım bu noktaya gelerek yapılabileceği ispatlandı. Biz gençlerimize de bu şuuru geliştirmek için ve yönlendirmek için Türkiye Teknoloji Vakfı’nı kurduk. En önemli projesi de Dene-Yap Teknoloji atölyeleri. İstanbul’da aktif olarak 10 atölye var. Buraya hale hazırda bin 500 lise ve ortaokul öğrencisi 3 yıl eğitim alıyor.

Vakıf aynı zamanda üniversite öğrencilerine burs veriyor. Üniversite öğrencisinden ricamız orta ve lise öğrencilerine ders verin, adeta abilik yaparak proje geliştirin. Bu program çok etkili oldu. Şu anda 10 yerde bu yerler kurulu. Sanayi ve Teknoloji Bakanlığımı Türkiye’nin her yerine dene-yap atölyelerini açacak.

Teknofest kapsamında cumhuriyet tarihinde ilk defa roket yarışması yapıyoruz. Bu yarışma sadece ABD ve Türkiye’de yapılıyor. Yarışmaya 157 Türk takımı başvurdu. Savaşan İHA yarışmasına da onlarca takım başvurdu. Teknofest’te 12 yarışma var ve 750 takım 2 bin yarışmacı katılıyor. Öğrencilere lazım olan malzemeleri firmalar karşılıyor.

Yeni Havalimanı’nı seçmemizin nedeni havacılık göstericileri olacak. SoloTürk gösterileri olacak, SİHA’lar orada uçuş yapacak. Oradaki firmalar pazarlama yapmayacak teknoloji deneyimi yaşatılacak.

BAYKAR Genel Müdürü Haluk Bayraktar: Teknofest’in en dikkat çeken yarışması Hackİstanbul yarışması. Dünyadan 2 bin 400 hacker katılıyor. Şu anda 40 tane sunucuya 2 bin 400 hacker saldırdı. İlk elemede bayrak yakalama yarışmasında 400 kişiye indi. İkinci elemede sanal ortamda banka kurduk ve açığı bulmalarını talep ettik. Orada da başarılı 140 kişi oldu. Onlardan da ilk on kişiyi davet ettik. Milli bir üreticimizin geliştirdiği anti-İHA sistemini hack etmeye çalışacaklar. 5’i yabancı 5’i yerli takım. 2 ABD’li takım diskalifiye edildi. Bunun nedeni de diğer hacker grubuna saldırmışlar. 10 takım Teknofest’te herkesin gözü önünde yerli firmanın anti-İHA’yı hacklemeye çalışacaklar.

Güvenlik Uzmanı Mete Yarar: Gördüğüm kadarıyla siz rekabet ortamı yaratmaya çalışıyorsunuz. Bu ülkeye ne kadar değer verdiğinizi gösteriyor.

BAYKAR Genel Müdürü Haluk Bayraktar: Burada yetişen biri sizce kolay kolay bırakıp gider mi? Burada 400 kişi çalışıyor ama 300 stajyer var.

"YAZILIM KRİTİK ÖNEME SAHİP"

Yazılım o kadar kritik ki artık silahlar mekanizmalar tek başına mekanik bileşenden oluşmuyor. Uçuş kontrol sisteminde milyonlarca kod var. Velev ki bu uçuş kontrol sistemini yurt dışından alsaydınız yazılımı kapalı olacaktı. Oraya bir kod eklenirdi ve şu konumu geçtiğinizde uçuşu durdu denirdi ve kontrol sizde olmazdı.

"TEKNOFEST’E KATILIM ÜCRETSİZ"

Teknofest’e katılım ücretsiz. İstanbul’un 40 farklı noktadan ulaşım olacak. Teknofest sitesinde açıklamalar bulunuyor.