Bir Kadın Krallığı: Mosuolar

Çin‘in güneybatısında yer alan Himalayaların eteklerindeki Lugu Gölü çevresinde yaşayan anaerkil Mosuo halkı, sosyal ve ekonomik hayatın tamamen kadınların egemenliğinde olduğu toplumsal bir yapıya sahip. Yaşadıkları Yongning idari bölgesi, Çince “sonsuz huzur” anlamına geliyor ve hayatlarını yaşadıkları yerin adına yakışır bir düzen içinde sürdürüyorlar. Erkeklerin, ailenin geçimi, çocukların bakımı gibi alanlarda hiçbir sorumluluğu bulunmuyor, çocuk için baba rolünü ailenin dayısı üstleniyor.

Mosuo miti, Lago Gölü kıyısında geçer ve toplumun temelinde büyükanne vardır. İnanışa göre bu yaşlı kadın, kırda domuzlarını yemlerken dağlardan akan suyla her yeri sel götürdüğünü görür ve hızla hayvanların kullandığı yemliğe çıkar. Bir başka efsanede ise aynı olay bir gemide geçer. Gemide tek kurtulan bu büyükannedir. Böylece öyküyü kadının yazdığı ve ana karakter olduğu bir toplum şekillenmeye başlar.

Toplumu yöneten büyükannelerdir. Masanın en başında o oturur. Oğul ve kızları, kızların çocukları onunla yaşarlar. Bütün aile, başlarında bir kadın reis olduğu halde geniş evlerde, kolektif bir şekilde ve birçok kuşakla bir arada yaşar.

1₁₃

Mosuolar, büyük ve geniş evlerde sülalenin tüm fertleriyle bir arada yaşıyorlar. Evin reisinin, ailenin en büyük kadını olduğu bu toplumda, çocuklar annelerinin soy ismini alıyor. Bu nedenle soy kavramının kadın üzerinden takip edildiği Mosuolarda miras da anaerkil olarak aktarılıyor. Ailede söz sahibinin kadınlar olduğu bu kabilede, erkekler ömür boyu “ana evinde” yaşıyor.

2₁₃

Mosuolar temel olarak geçim ekonomisine sahiptirler. Her ne kadar diğer halklarla yerel olarak düzenli ürün değişimi yapılsa da yöreye turizmin gelmesiyle birlikte kısmen tüketim ekonomisini benimsemişler. Tarım işini yürüten kadın, aile mülkiyeti ve gelir kaynaklarını yani topluluk ekonomisini yönetmekten sorumlu. Mosuolar eşitlikçi bir toplum değil. Burada eşitlik kadınlardan yana bozulmuş. Parayı yöneten kadınlar olduğu için erkeğin sorumlulukları çok çok az ve erkekler bu toplumda yaşamaktan çok mutlu. Amaç zenginlik değil ailenin mutluluğu ve huzuru...

3₁₃

Çocuklar büyür ve ölene kadar annelerinin evlerinde yaşarlar. Çiftler “özgür birliktelik” ya da “gezici evlilik” diye isimlendirilen bir ilişki içindedirler. Bu tür ilişki Mosuolar’da yaklaşık bin yıldır devam eden bir gelenek. İlişki, aşk varsa devam eder. Bu yüzden ayrılma, ne kanunun, ne ailenin, ne de dinin müdahale etmediği sıradan bir seçimdir. Birlikteliğin bitmesi ya da devam etmesine çiftler karar verir. Kadın ve erkek arasındaki tek bağ şefkat ve aşktır.

4₁₃