Borç yapılandırma başvurusu nasıl yapılır? Hangi borçlar yapılandırılabilecek?

31 Ağustos 2020 tarihinden önce kesinleşen vergi, prim ve diğer borçları kapsayan borç yapılandırma kanunu Meclis’te kabul edildi. Buna göre; yapılandırma hakkından yararlanmak isteyen vatandaşlar 31 Aralık 2020 tarihine kadar başvurularını yapabilecek.

Cumhurbaşkanlığı kararı sonrasında bir defaya mahsus olmak üzere bir aya kadar borçlar uzatılabilecek. İlk taksit ödemeleri, Sosyal Güvenlik Kurumu ( SGK) dışındaki kurumlara olan borçlar için ocak ayında, SGK borçları için de şubat ayında yapılabilecek.

Kanunun Resmi Gazete’de yayımlanmasının hemen ardından Hazine ve Maliye Bakanlığı ile SGK, başvuruların nereye, nasıl yapılacağına dair ayrıntılara ilişkin tebliğ ve genelge yayımlayacak. Yapılandırma başvurularının internet üzerinden de yapılması bekleniyor ancak bunun ayrıntıları söz konusu tebliğ ve genelge ile belirlenecek.

Borçların anaparası her durumda tahsil edilecek. Gecikme faizi ve gecikme cezaları yerine, Yurtiçi Tüketici Fiyat Endeksi (Yİ-ÜFE) üzerinden enflasyon farkı alınacak. Enflasyon farkı konusunda ise kolaylık sağlanacak. Ekim 2016 tarihine kadar enflasyon makul seviyelerde seyrettiği için, o tarihe kadar Türkiye İstatistik Kurumu’nun (TÜİK) açıkladığı gerçek Yİ-ÜFE artışları dikkate alınacak. Kasım 2016 tarihinden sonraki dönemde enflasyon çok yüksek seyrettiğinden, yapılandırmayı cazip hale getirmek amacıyla Yİ-ÜFE artışı aylık 0.35 olarak kabul edilecek.

Mükelleflerden, bu şekilde hesaplanan enflasyon farkı ile anaparayı ödemeleri istenecek. Mükellefler 6, 9, 12 veya 18 aylık taksit tercihinde bulunabileceği gibi, ilk taksit veya ikinci taksit süresi içinde tamamını ödeyebilecekler.

Taksitle ödemeyi seçenler, taksit süresine göre belirlenen faizi ödeyecekler. Taksit faizi borcu 6 taksitte ödeyenler için yüzde 4.5, 9 taksitte ödeyenlerde yüzde 8.3, 12 taksitte ödeyenlerde yüzde 10.5, 18 taksitte ödeyenler için de yüzde 15 olarak belirlenecek. Taksitle ödenecek toplam tutarın hesaplaması, kurumun hesaplayacağı anapara ve enflasyon farkının katsayı ile çarpımıyla bulunacak. Örneğin, anapara ve enflasyon farkı 1000 TL olan kişi 6 ayda ödemeyi seçerse, ödeyeceği toplam taksitli tutar 1000 TL X 1.045 = 1045 TL olacak. Bu parayı 174.17 TL’lik 6 taksit halinde ödeyecek.

Aynı kişi 18 taksitte ödemeyi seçerse bu kez 1000 TL X 1.15 = 1150 TL’yi 63.89 TL’lik 18 eşit taksitte ödeyecek. Yıllık enflasyonun yüzde 10-12 seviyesinde olduğu dikkate alınırsa taksitle ödemeyi seçenler önemli bir avantaj elde edecek.

Borcun anaparasını ilk taksit süresinde peşin ödeyenler için hesaplanan enflasyon farkının yüzde 90’ı silinecek, sadece yüzde 10’luk enflasyon farkı alınacak.

Borcun anaparasını ilk iki taksit süresinde ödeyenlerden ise enflasyon farkının yüzde 50’si alınacak, kalanı silinecek.

Örneğin, 1 Kasım 2016 tarihinde ödenmesi gereken 10 bin TL anapara vergi borcu bulunan kişinin gecikme faiziyle birlikte toplam borcu normalde bugün 17 bin 710 TL düzeyinde bulunuyor. Anaparanın yüzde 77.10’u düzeyinde ceza söz konusu.

Bu mükelleften gecikme cezası yerine yüzde 16.1 oranında enflasyon farkı istenecek. Bu da borcunun 11 bin 610 liraya inmesi anlamına geliyor. Ödemeyi peşin yaptığı takdirde ise 1610 liralık enflasyon farkının sadece 161 lirası alınacak, kalan enflasyon farkı silinecek. Böylece, borcun anaparasını peşin ödeyen kişi, normalde 17 bin 710 lira ödemesi gerekirken 10 bin 161 lira ödeyerek borçtan kurtulacak. Borcu daha eski tarihe ait olanlar için ise daha büyük bir avantaj söz konusu olacak.

HANGİ BORÇLAR YAPILANDIRILABİLECEK?

Kovid-19 pandemisi gereği konulan yasaklara uymayanlar ile kapalı alanlarda sigara içme yasağını ihlal edenlerin para cezaları yapılandırılmayacak.

Yapılandırma kapsamındaki borçlar şöyle:

Maliye’ye olan vergi borçları,

Sosyal Güvenlik Kurumunca takip edilen sigorta primleri, genel sağlık sigortası primi, işsizlik sigortası primi, sosyal güvenlik destek primi, isteğe bağlı sigorta primleri, topluluk sigortası primleri, inşaatlarda eksik işçilik tutarı üzerinden hesaplanan sigorta primi,

Kredi Yurtlar Kurumu’na olan öğrenim kredileri,

Motorlu taşıt vergileri,

Trafik cezaları,

Otoyol ve köprülerden kaçak geçiş cezaları,

Seçim, nüfus, askerlik para cezaları,

Gümrük Bakanlığınca takip edilen gümrük vergileri ve para cezaları,

Çeşitli kanunlara dayalı uygulanan damga vergisi, özel işlem vergisi ve eğitime katkı payı ile bunlara bağlı gecikme zammı alacakları,

İl özel idarelerinin, asli ve fer’i amme alacakları,

Belediyelerin vergi, emlak vergisi ile çevre temizlik vergisi alacakları,

Belediyelere olan su ve atık ücretleri.

Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği (TOBB),Türkiye Esnaf ve Sanatkarlar Konfederasyonu (TESK),TÜRMOB, Türkiye Barolar Birliği (TBB) ve Türkiye İhracatçılar Meclisi (TİM) aidatları.