Borsaya dava yağmuru! Yaralar sarılsın depremzede dava açacak

SüperHaber’in dün gündeme getirdiği borsadaki anormal hareketler nedeniyle zarar gören 381 bin 523 yatırımcının dava açma hakkı bulunuyor. Merkezi Kayıt Kuruluşu’nun Veri Analizi Platformu’ndaki bilgilere göre depremden etkilenen 10 ilde 381 bin 523 yatırımcı bulunuyor. Bu yatırımcıların toplam portföy değeri ise 56 milyar lira. Borsa İstanbul’un faaliyetlerini düzenleyen ve 2014’te Resmî Gazete’de yayımlanan yönetmenliğe göre, adil ve rekabetçi ortamda yatırımcıların işlem yapabilmesi gerekiyor. Depremden sonra hem insanların yakınlarını kurtarma faaliyetleri hem de internet ve elektriğin olmaması nedeniyle kimse işlem yapamadı. Bu altyapılar olsa bile kimsenin aklına para pul gelmeyeceği için borsa işlemlerinin durdurulması gerekiyordu. Şimdi deprem bölgesindeki yatırımcıların bu nedenle dava açma hakları doğdu. Birçok yatırımcı dava açacağını söyledi. Deprem yaralarının sarılmasından sonra depremim olduğu günden işlemlerin durdurulduğu güne kadarki kayıpları vatandaş isteyecek. 1999 depreminde borsa kapatılmıştı. SüperHaber, dün borsadaki çöküşün türev piyasalar, kredili pozisyonlar ve açığa satış işlemleri nedeniyle olduğunu yazmıştı.

Dayanak varlık piyasası yeterli derinlik ve nitelikle olmayınca üzerine inşa edilen türev piyade çöküşü hızlandırdı. Aracı kurumların vahşi komisyoner yaklaşımı ve bu yaklaşımı büyük oyuncuları da kullanarak dizayn ettikleri yeni piyasa yapısı Türkiye’nin geleceği açısından son derece önem sermaye piyasalarının üzerine çöktü. Piyasa işleticisi ve aracı kurumların niceliksel yaklaşımları nitelikli ve ülke ekonomisine katma değer yaratacak bir sermaye piyasası oluşumunun önündeki en büyük engel oldu. Ülkemizde faizlerin geldiği seviye ve yatırımcı miktarının 4 milyona yaklaştığı döneminde piyasa işleticisi ve aracı kurumların basiretli tüccar gibi davranması ülke için son derece önemlidir.

VATANDAŞA ÖNEMLİ UYARI

Bu saadet zincirinin kırılması içim vatandaşın Merkezi Kayıt Kuruluşu üzerinden hisselerine blokaj koyması ve düzenleyici denetleyici otoritenin virmanlı satış ve ödünç pay işlemlerine ilişkin gerekli adımları atması şart.

Vatandaşın hissesini başka aracı kurumlara ve türev piyasalara satan şirketler, depremin ardından zarar yazmamak için ağır bir satış dalgası başlattı. Büyük oyuncular ve aracı kurumlar oluşturdukları saadet zinciri çökünce zararı halka ödettiler. Bazı aracı kurum ve bankaların olmayan hisseyi ileri tarihli anlaşmalarla satması bu krizi yarattı. Küçük yatırımcıyı korumak için bürokratların çok daha önceden karar alması gerektiği belirtildi.
Borsa İstanbul’da Pazartesiden bu yana yüzde 16 değer kaybı yaşandı.
Dün borsa açıkken küçük yatırımcı 10 milyar lira zarar yazdı. Nihayet dün borsa kapatıldı ve dünkü işlemler iptal edildi. Bu da deprem bölgesindeki yatırımcının dava açma hakkını teyit eden önemli bir gelişme.

Pazartesiden bu yana yüzde 16 değer kaybeden ve bu hafta 3 günde defalarca devre kesen Borsa İstanbul işlemler tamamen durduruldu.
Borsa İstanbul'dan yapılan açıklamada "Borsamız Pay Piyasası ile Vadeli İşlem ve Opsiyon Piyasası pay ve pay endeksi türev pazarlarında işlemlerin durdurulmasına karar verilmiştir." denildi.

Yaşanan kayıplar arasında ne kadar yatırımcı olduğu bilinmezken depremden sağ kurtulanlar da enkaz altındaki yakınlarını kurtarma derdindeydi. Bu süreçte borsanın açık olması bölge yatırımcısına ilave bir darbe niteliği taşıdı. Borsa İstanbul iki günlük işlemlerin ardından 5 iş günü süreyle 14 Şubat akşamına kadar kapalı olacak.
Pazartesi erken saatlerdeki deprem sonrası borsa kapatılmadı. İlk işlem gününde piyasanın öğleden sonra toparlanması ve tepkinin sınırlı kalması borsanın sarsıntıyı geride bıraktığı düşüncesini güçlendirmişti. Ancak salı satışlar ciddi şekilde gelirken endeks yüzde 8.62 geriledi. Dün de satışların aynı güçle geçmesi sonucu borsa işlemlere kapatılırken yapılan işlemler de iptal edildi. Borsa yönetimi 14 Şubat akşamına kadar kapalılık halinin devamına karar verdi.

1999’da kapanmıştı...

Olağanüstü gelişmelerin yaşandığı dönemler finansal piyasalarda da düzenleme gerektirir. 17 Ağustos 1999 Marmara depreminden sonra Borsa İstanbul kapatıldı. Hasarı görebilmek, çalışanların ve işlem yapanların güvenliği için 26 Ağustos’a kadar kapalı kaldı. Bu dönemde de yatırımcılar daha ilk günden Borsa İstanbul’un kapatılması yönündeki taleplerini dile getirirken borsa yönetimi gecikmeli de olsa bu beklentiyi yerine getirdi.
Milliyet’in haberine göre, Borsadaki yatırımcı sayısı 3.9 milyon ve bunun yüzde 10’u deprem bölgesinde. Deprem bölgesine yardıma gidenler, aileleri farklı illerde olanlar da eklendiğinde bu sayı büyümekte. Öte yandan finansal kurumların şubeleri bölgede bulunduğundan tüm çalışanlara sirayet etti.

Deprem sonrası borsanın açık olduğu dönemde çoğu yatırımcı hiçbir şey yapmadı. Bunu “İşlem yapmaya içimiz elvermedi” ifadeleriyle açıkladılar. 

Borsa İstanbul 5.000 sınırından dönerek 4.500’lere geriledi. Borsa dar hacimle sert bir düşüş yaşadı. Üstelik bu gerileme öncesinde de bir satış baskısı altından yeni çıkmaya çalışıyordu.
Yatırımcıların asıl beklentisi ilk iki gündeki işlemlerin de iptali yönünde. İlk iki gündeki işlemlerin de hayli düşük işlem hacmi ile gerçekleştiği nazara alındığında bu işlemlerin de iptal edilmesi mümkün. Kararı verecek olan ise Borsa İstanbul yönetimi. Alınacak bir kararla yaşanan afete bir de bölge yatırımcısının mağduriyeti eklenmemiş olacak.