Çerkez Ethem kimdir?
Vatanım Sensin dizisinde Çerkez Etem'in vatan haini gibi gösterilmesi tepkilere sebep oldu.Geçtiğimiz Kasım ayında yayınlanan bir bölümünde, tarihi gerçekleri çarpıttığı iddiasıyla gündeme gelen dizi, şimdi de Çerkes Ethem'in vatan haini gibi gösterilmesiyle tepki çekti. Peki, Çerkez Ethem kimdir? Vatan haini miydi? Önemi ne? Detayları haberimizde bulabilirsiniz...
Çerkez Ethem kimdir? Çerkes Dernekleri Federasyonu, Abhaz Dernekleri Federasyonu ve Birleşik Kafkas Dernekleri Federasyonu'ndan yapılan ortak yazılı açıklamada; dizide 'Dağıstanlı' karakteri ile Çerkes Ethem'in kastedildiği ileri sürüldü. Peki, Çerkez Ethem kimdir? Vatan haini miydi? Önemi ne? Detayları haberimizde bulabilirsiniz...
ÇERKEZ ETHEM KİMDİR?
Bu maddedeki bazı bilgilerin kaynağı belirtilmemiştir. Ayrıntılar için maddenin tartışma sayfasına bakabilirsiniz.Maddeye uygun biçimde kaynaklar ekleyerek Vikipedi'ye katkıda bulunabilirsiniz.
Çerkes Ethem (1885, Bandırma - 1950, Amman), Türk Kurtuluş Savaşı'nda Kuva-yi Milliye birliklerinde komutandır.
1880 yılında Bandırma'da doğdu. Bandırma'nın bir köyü olan Emreköy'e yerleşmiş Şapsığ Çerkes boyundan, Ali Bey'in beş oğlunun en küçüğüydü. Ağabeyleri, İlyas ve Nuri beyler, Rum eşkıyalarıyla çarpışırken ölmüşler, Reşit ve Tevfik beyler de 1901 ve 1902 yıllarında Harbiye'yi bitirerek subay çıkmışlardı. Reşit Bey çeşitli cephelerde çarpıştı, Son Osmanlı Meclis-i Mebusan'ına Saruhan Saruhan (şimdiki Manisa) Mebuslu olarak katıldı, oradan Birinci TBMM'ye geçti.
Çerkes Ethem, evden kaçarak Bakırköy Süvari Küçük Zabit Mektebi'ne girdi. Balkan Savaşı'nda Bulgar cephesinde yaralandı. Kıdem zammı ve madalya aldı. I. Dünya Savaşı'nda Eşref Kuşçubaşı'nın yönettiği Teşkilat-ı Mahsusa ile birlikte İran, Afganistan ve Irak'a yapılan akınlara katıldı. Yaralanarak savaş sonunda köyüne çekildi.
15 Mayıs 1919'da İzmir'in işgali üzerine, vatan savunmasına başlamak için vurucu güç olarak Kuva-yi Seyyare'yi kurdu ve "Umum Kuva-yi Milliye Komutanı" ve Ankara'daki 20. Kolordu'nun Komutanı olan Ali Fuat Paşa ile istişare ederek İngiliz ve Yunan birliklerinin ilerlemesine karşı gerilla operasyonları düzenledi.
Düzenli ordu kurulana dek TBMM'ye karşı girişilen ayaklanmaları bastırdı. Anzavur Ayaklanması, Çopur Musa Ayaklanması ile Gerede ve Yozgat isyanlarını bastıran Çerkes Ethem'in isyancıları yargılamadan derhal infaz etmesi TBMM üyeleri ve İstiklal Mahkemeleri tarafından onaylanmıyordu.
1920 yılının sonunda 20. Kolordu ve Komutanı Ali Fuat Paşa ile birlikte Gediz Muharebeleri'ne katıldı ve TBMM kuvvetleri, Gediz'i geri alarak, İzmir'in İşgali'nden sonra ilk defa Yunanlıların işgal ettikleri bir bölgeden geri çekilmelerini sağladılar.
Gediz Muharebeleri'nden sonra komuta kademesiyle yaşadığı anlaşmazlıklar ve düzenli ordu birliklerine katılmak istememesi yüzünden isyan etti. 14 Ocak 1921'de Refet Bey öncülüğündeki birliklerce Çerkez Ethem birliklerine harekat düzenlendi. 21 0cak 1921'de büyük bir çarpışma yaşanmadan, Çerkez Ethem'in birlikleri teslim oldu. Ethem'in kendisi, kardeşleri ve küçük bir grup yandaşı Yunanistan'a sığındı. Kurtuluş Savaşı'nın bitiminde, yardımcıları ve yakınları ile birlikte vatan haini ilan edildi. Yüzellilikler ismiyle anılan, ve ülkeye girmesi yasaklanan kişilerden oluşan listede yer aldı. Savaştan sonra Ürdün'e geçti ve 1950 yılında Amman'da vefat etti.
ÇERKES REŞİT BEY KİMDİR?
Çerkes Reşid Bey 1877'de doğdu. 1920'de kurulan ilk Türkiye Büyük Millet Meclisi'nde Saruhan (Manisa) Milletvekili oldu.
Aynı dönemde önce ağabeyi Çerkes Ethem hain ilan edildi. Ardından Çerkes Reşid Bey'de hain ilan edildi ve 8 Ocak 1921’de milletvekilliği düşürüldü.
Aynı günlerde Ankara İstiklal Mahkemesi tarafından idama mahküm edildi.
İdama mahkum edilince yurtdışına (Yunanistan'a) kaçmak zorunda kaldı.
Daha sonra 150'likler listesine alınan Çerkes Reşit Bey bu yüzden çok uzun yıllar Amman'da yaşamak zorunda kaldı.
1950'de Türkiye'ye döndü. Çerkes Reşit Bey 1951'de öldü.
VATANIM SENSİN DİZİSİNE TEPKİ
Geçtiğimiz Kasım ayında yayınlanan bir bölümünde, tarihi gerçekleri çarpıttığı iddiasıyla gündeme gelen dizi, şimdi de Çerkes Ethem'in vatan haini gibi gösterilmesiyle tepki çekti. Çerkes Dernekleri Federasyonu, Abhaz Dernekleri Federasyonu ve Birleşik Kafkas Dernekleri Federasyonu'ndan yapılan ortak yazılı açıklamada; dizide 'Dağıstanlı' karakteri ile Çerkes Ethem'in kastedildiği ileri sürüldü.
ÇOK SERT BİR AÇIKLAMA YAYINLANDI
Açıklamada; dizide reyting uğruna uydurma olayların ekrana getirildiği vurgulanarak şu ifadeler kullanıldı: "Tarihle bağdaşmayan, gerçeği yansıtmayan, tamamen düzmece olayları reyting uğruna izleyiciye sunmak doğru değildir. Bu bağlamda 'Vatanım Sensin' dizisinde, İstiklal mücadelesi kahramanı Çerkes Ethem'in vatan haini gibi gösterilmesini reddediyor, sorumluları şiddetle kınıyoruz. Kuzey Kafkas toplumu, hem Osmanlı devleti, hem de Türkiye Cumhuriyeti döneminde devletin ve ordunun her kademesinde başarıyla görev almış ve almaya devam etmektedir. Kuzey Kafkas toplumu, Osmanlı devletinden Cumhuriyet'e geçiş dönemi olan Kurtuluş mücadelesinde de etkin görev alarak Kuvay-i Milliye ruhunu oluşturmuş, mücadelenin kazanılmasında en etkili unsurlardan biri olmuştur."