Chrome'da ne değişiyor? Kullanıcılara önemli uyarı!

Chrome'un uzun süredir fazla bir değişikliğin yapılmadığı tasarımı için yenilenme sinyali geldi. Yeni tasarımın nasıl görüneceği hakkında artık daha net bir fikre sahip olduğumuz Chrome'da ne değişiyor? Kullanıcılara önemli uyarı! Ayrıntılı bilgileri haberimizde bulabilirsiniz.

DHA'nın haberine göre; Chrome Canary kanalında yapılan güncelleme, Material Design arayüzünü varsayılan olarak etkinleştiriyor. Yeni tasarımda her şey oldukça farklı görünüyor. Adres çubuğu yenilenirken sekmelerin şekillerinin ve renklerinin değiştiği gözleniyor. Adres çubuğundaki simgelerde de değişiklik yapıldığı söyleniyor. Kısacası yeni Chrome herkesin kullanımına sunulduğunda, ona tekrar alışmanız biraz zaman alabilir.

Bu yeniliklere bir ayar değişikliğiyle daha önceden de ulaşılabiliyordu, ancak şimdi Windows ve Linux'ta ince ayar yapmaya gerek kalmadan erişiliyor (macOS'ta hala ince ayar gerekli). Bununla birlikte Canary'nin geliştirme aşamasındaki yapıları temsil ettiğini ve hatalar içerebildiğini belirtelim.

GOOGLE CHROME
Google Chrome, Google tarafından geliştirilen ücretsiz bir web tarayıcısıdır. Eylül 2008'de Microsoft Windows sürümü yayımlanmış; daha sonra Linux, macOS, iOS ve Android sürümleri de geliştirilmiştir.

Google, Chrome'un kaynak kodlarının büyük kısmını Chromium adlı açık kaynak projesi kapsamında paylaşır. Dahili Adobe Flash Player gibi bazı bileşenlerin kaynak kodları paylaşılmaz. Chrome'un 27. sürümüne dek WebKit layout motoru kullanılıyordu, ancak 28. sürümden itibaren iOS dışındaki tüm platformlarda WebKit motorunun bir çatallaması olan Blink motoruna geçilmiştir.

StatCounter istatistiklerine göre 2017’nin ikinci çeyreğinde Google Chrome'un masaüstü tarayıcı pazarındaki payının %63 olduğu tahmin edilmektedir. Aynı tahminlere göre tüm platformların toplamındaki pazar payı %54, akıllı telefonlardaki pazar payı %54'tür.

Google Chrome'un başarısı nedeniyle Google, "Chrome" markasını Chromecast, Chromebook, Chromebit, Chromebox ve Chromebase gibi farklı ürünlerde de kullanmaktadır.

Tarihçe
Google'ın CEO'su Eric Schmidt Google Chrome' un çıkışından 6 yıl önce bağımsız bir tarayıcı yapma fikrine karşıydı. Google'ın küçük bir şirket olduğunu düşünüyor ve bu fikrin şirketi zedelemesini istemiyordu. Ancak şirket kurucuları Sergey Brin ve Larry Page birkaç Mozilla Firefox geliştiricisini işe alarak beta sürümünün oluşmasını sağladılar.

Duyuru
Orijinal duyuru tarihi 3 Eylül 2008 olan bu yeni tarayıcının özelliklerini ve nedenini açıklayan, Scott McCloud tarafından oluşturulan karikatür gazetecilere ve bloglara gönderilmiştir. Avrupa için hazırlanan kopyalar Philipp Lenssen'nin Google Blogoscoped'da yer almıştır. 38 sayfalık karikatür 1 Eylül 2008 tarihinden itibaren sayfalarında yer almaktadır. Hemen ardında Google, Google Books adıyla karikatürleri kendi sitesinde yayınlamaya başladı. Ve resmi blogunda erken duyuru açıklamasıyla birlikte bundan bahsetti.

Beta sürümü
Microsoft Windows için Beta sürüm 2 Eylül 2008'de, 43 dilde kullanıma sunuldu. Google, diğer işletim sistemleri için de uygulamanın kısa zamanda tamamlanacağını ifade etmektedir.

3 Eylül'de, Slashdot haberlerinde; beta sürümdeki hizmet koşulları metninde yer alan bir pasaja dikkat çekildi. Buna göre hizmet koşulları kabul edildiğinde, Google'ye bütün içerikleri Chrome aracılığıyla elde edebileceği bir lisans sağlanmış oluyordu. Söz konusu metin genel Google hizmet koşullarından alınmıştı. The Register metni "Özlük haklarınız yanacak." şeklinde özetledi. Aynı gün, Google kullanılan metnin diğer Google ürünlerinden alındığını belirterek eleştirileri yanıtladı ve söz konusu pasajı hizmet koşullarından kaldırdı. Google ayrıca bu değişikliğin daha önce Google Chrome kullanmaya başlayanlar içinde geçerli olduğunu ekledi.

Google Chrome'un ilk sürümü Acid1 ve Acid2 testlerinden geçmiştir fakat Acid3 testi uygulanmamıştır; Ne var ki, aldığı puan 78/100, Internet Explorer 7 ve Firefox 3'ten daha yüksektir. Ayrıca Acid3 testini birkaç defa tekrarlandığında 76-79/100 arası farklı sonuçlar veren ilk tarayıcıdır.

Tasarım
Öncelikli tasarlanma amaçları, varolan görüntüleyiciler arasında güvenliği geliştirmek, hız ve kararlılığı sağlamak. Bunlarla birlikte geniş bir kullanıcı arayüzü değişimi yapılmıştır. Chrome, Google ve Netscape gibi diğer üçüncü parti yazılımlardan oluşan 26 farklı kod kütüphanesinden oluşturulmuştur.

Güvenlik
Chrome periyodik olarak iki adet karalisteyi (phishing ve malware) güncellemektedir. Ve kullanıcılar zararlı siteleri ziyaret etmeyi denediklerinde onları uyarır. Bu hizmet diğer kullanıcılar tarafından, "Google Safe Browsing API" adıyla anılan kamuya açık alan vasıtasıyla kullanılabilmektedir. Bu listelerin oluşturulma sürecinde Google ayrıca, zararlı yazılım uygulamaları bulunduran site sahiplerinin listesini bildirmektedir.

Chrome'daki her sekmenin bir oyun alanıyla (sandbox) sınırlanmış kendine ait bir süreci vardır; böylece "kötü niyetli yazılımların kendini yüklemesinin" ve "bir sekmede olanların diğer sekmeyi etkilemesinin" önüne geçilmiş olur. En düşük yetki ilkesi gereğince, süreçlerin dosya yazma ve hassas bölgelerden (ör. belgeler, masaüstü) okuma hakları elinden alınmıştır —Windows Vista üzerinde Internet Explorer 7 tarafından kullanılan "Güvenli Kip"te olduğu gibi. Sandbox Takımı "mevcut olan bu süreç sınırlandırmasını alıp bir hapishaneye çevirdiklerini" söylüyor. Örneğin, bir sekmede çalışan kötü niyetli bir yazılım kredi kartı numaralarını sezemez, fare ile etkileşime geçemez, "Windows'a açılışta bir programı çalıştırmasını" söyleyemez ve sekme kapatılır kapatılmaz sonlandırılır. Bu, iki katmanlı (kullanıcı ve oyun alanı) güvenliğin olduğu ve oyun alanının yalnızca kullanıcı tarafından başlatılan isteklere cevap verebildiği basit bir bilgisayar güvenlik modelini şart koşar.

Adobe Flash Player gibi eklentiler sekmelerden farklı olarak yapılanmıştır, kendi oyun alanlarına (sandbox) sahip değildirler. Eklentiler genellikle tarayıcının genel seviyesinin üzerinde bir güvenliğe ihtiyaç duyar. Eklentiler saldırıların etkilerini azaltmak için, belli bir iletişim içerisinde sekme dahilinde düşük öncelikli ayrı işlemler olarak çalışırlar. Fakat eklentilerin en düşük öncelik prensibine uygulayabilmesi için bu yazılım mimarisi içinde çalışabilecek şekilde düzenlenmesi gerekir.

Chrome Netscape Plugin Application Programming Interface 'i (NPAPI) desteklemekte, ancak gömülü ActiveX kontrollerini desteklememektedir.

Java 6.10 uygulamalarını desteklemektedir.

Chrome; özel tarama özelliği olan Incognito mod desteği sağlamaktadır. Bu özellik tarayıcının herhangi bir tarih tarama bilgisi cookies depolamaksızın web sitelerini ziyaret etmesini sağlar. Bu özel tarama özelliği Apple Safari ve Internet Explorer 8'in son beta versiyonundaki ile benzerdir.

Kullanıcı arayüzü
Kullanıcı arayüzü temel olarak geri, ileri, yenile, yer imi, git ve iptal opsiyonlarını içerir. Bu opsiyonlar Safari ile benzerdir. Ayarların lokasyonu ise Internet Explorer 7/8 ile benzeşmektedir. Minimize, maksimize ve pencereyi kapatma butonlarında ise Windows Vista temel alınmıştır.

Pencere en geniş olarak açılmadan, askı çubuğu unvan çubuğu standart pencerelerin altında doğrudan görünür. Tam ekrana alındığında, başlık çubuğu yok olur ve sekme çubuğu yerine ekranın en üst kısmı gösterilir. Internet Explorer ya da Firefox gibi tam ekran modunda işletim sistemi arayüzünü tamamen saklayan tarayıcıların aksine, Chrome sadece normal bir Windows uygulaması gibi tam ekrana alınabilir. Ek olarak, Windows görev yöneticisi, sistem tepsisi ve başlangıç menüsü bağlantıları "her zaman gizle" ayarına rağmen hala yer alır.

Tab sekmeleri Chrome kullanıcı arayüzünün öncelikli bileşenidir ve pencerenin altında kontrol edilmektense, üstüne yerleştirilmiştir (Opera gibi). Bu ayrıntı, varolan windows tabanlı ve tab uygulaması içeren pek çok görüntüleyiciye zıttır. Sekmeler şeffaf biçimde pencerenin istenilen yerine, sürükleme yoluyla trasfer edilebilmektedir. Her sekmenin, omnibox (URL box) dahil kendine ait kontrolü bulunmaktadır.

Varsayılan olarak, diğer browserlarda olan ve ekranın altında yer alan durum çubuğunun (status bar) aksine, durum çubuğu görüntülenmemektedir. Fakat, kursör bağlantının üzerine geldiğinde, bağlantının adresi ekranın sol alt köşesinde görüntülenir.

Değerlendirme
The Daily Telegraph'dan Matthew Moore, programı ilk inceleyenlerden biri olarak şu değerlendirmeyi yapmıştır: "Google Chrome göz alıcı, hızlı ve etkileyici yeni özelliklere sahip fakat henüz Microsoft'u tehdit eden bir rakip değil."

Microsoft'dan yapılan açıklama: "Chrome tarafından gelen tehdit önemsenmemektedir" ve "pek çok insanın Internet Explorer 8'i kabulleneceklerini tahmin etmekteyiz." Opera Software: "Chrome, en büyük uygulama platformu olarak Web'i güçlendirecektir." Mozilla ise Chrome'un web tarayıcı pazarına girmesinin sürpriz olmadığını ve Chrome'un Firefox'un rakibi olma gibi bir hedefi olmadığını belirtmektedir. Dahası bu durumun Google'ın, Firefox'u finanse etmesinde etkili olmaması gerektiğini söylemektedir.

« Chrome'un dizaynı, masaüstü ile internet tabanlı geliştirilen bilgisayar teknolojisi (cloud computing) arasında köprü kurmaktadır. Başlat, veya Hızlı Başlangıç menüleri içinde bulunan butonları kullanarak, web sayfası ve çeşitli web uygulamalarına ulaşmak için masaüstü oluşturmanıza izin veriyor, neyin PC içinde, neyin online işlem olduğu konusundaki çizgiyi bulanıklaştırıyor. Örneğin, benGoogle Maps için bir masaüstü kısayolu oluşturdum. Web uygulaması için bir kısayol oluşturduğunuzda, Chrome tüm araç çubuklarından ve sekmelerden arınmış durumda, Size bir web uygulaması veya web sayfasından daha çok bir masaüstü uygulaması hissi vermektedir. » (PC World)

Gizlilik
Kullanıcılar, Chrome içinde veri toplaması konusunda (privacy) seslerini yükseltmektedir. Omnibar's auto-suggest özelliği, girilen anahtar sözcükleri Google'a veri olarak göndermektedir. Google yaptığı açıklamada, gönderilen verilerin yaklaşık %2'nin bilgisayarın IP adresleriyle birlikte depolandığını açıklamıştır. Google ayrıca, kullanıcıların auto-suggest özelliğini kapatmayı ya da kimlik saklamayı (Incognito) tercih edebileceklerini ifade etmektedir.

Güvenlik açıkları
Çoklu güvenlik uzmanları, otomatik dosya indirme özelliğinin, Google Chrome ile varsayılan olarak ayarlanmış biçimde gelmesini eleştirmektedir. Bu durumun saldırganlar tarafından kötü amaçlı yazılım yüklemede kolayca kullanılabileceğini tartışmaktalar.