Dayanışma destanı! Sanayici depremzede fabrikaların üretimini üstlendi

Türkiye’yi yasa boğan afet sonrası iş dünyası adeta kenetlendi. Depremzede sanayicilerin kritik ihracat siparişleri için afet bölgesi dışındaki tesislerde üretme başlandı.

Afet bölgesi dışındaki bazı firmalardan kapasiteleri uygun olanlar, deprem bölgesindeki işletmelerin siparişlerini üstlenirken, afetzede firmalar geçici süreyle işlerini farklı illerdeki tesislerden destek alarak yapmaya başladı. Aynı zamanda ihracata yönelik imal ettikleri ürünleri, depremin ardından bölgeye yönlendiren ihracatçılar, ihracat siparişlerini yetiştirebilmek için bu kez kapasitesi olan daha küçük firmalara sipariş geçerek çözüm bulmaya çalışıyor. Öte yandan deprem nedeniyle üretimleri aksayan ihracatçı firmaların mağdur olmaması için dahilde işleme izni belgelerinin kapatılması noktasında süre uzatımına gidilmesi gelen talepler arasında. Yanı sıra, bölgeden göç etmek zorunda olan tesisler için de tahliye desteklerinin gündeme gelmesi bekleniyor.

Üretim için farklı illerden destek

TOBB Hazır Giyim ve Konfeksiyon Sektörü Meclis Başkanı Şeref Fayat, hazır giyim ve tekstilde önemli tedarik merkezi konumundaki depremzede bölge için son durumu paylaştı. Şu anda kimsenin afetin ekonomik boyutunu düşünmediğini, herkesin sadece bölgeye yardımlara odaklandığına dikkat çeken Fayat, “Şu anda o afet bölgesinde olup siparişleri olan konfeksiyoncu arkadaşlar, afetten etkilenmeye farklı bölgelerde, kapasitesi uygun olan firmalarla görüşerek, siparişleri o tesislere kaydırma çalışmalarına başladı. Çünkü o bölgede çok fazla iş var. Dolayısıyla deprem mağduru firmalar, geçici süreyle işlerini farklı illerde destek alarak yapmaya çalışıyorlar” dedi.               

Ekonomim.com’daki habere göre, şu an olmasa da 1-2 hafta içinde deprem bölgesindeki fabrikaların özellikle de hammadde tarafındaki ürünlerinin diğer bölgelere sevkinin başlayacağını dile getiren Fayat şunları söyledi:          

“Şu an depolarda ürün olsa da henüz sevkiyatlar yapılmıyor. Önümüzdeki haftadan itibaren stokta hazır ürünlerin sevkiyatının başlayacağını, sonra da kapasiteler tam olmasa da üretimin başlayacağını düşünüyoruz. Oradaki fabrikalarda hasar yok, ancak depremzede vatandaşlarımız için barınak olarak kullanıyorlar. İlerleyen süreçte bölgedeki işyerlerinin taşınması ile ilgili de bir destek gerekebilir. Bu illerimizden çok fazla göç olacak. Dolayısıyla işletmelerin taşınabilir kapasitelerini diğer bölgelere nakledilmesi için destek gerekeceğini düşünüyorum. O işyerlerinin tahliyesi de bölge için önemli bir talep oluşturabilir.”            

Sanayicinin talepleri

TOBB Plastik, Kauçuk ve Kompozit Sanayi Meclis Başkanı Yavuz Eroğlu da bölgedeki yardım çalışmalarına ilişkin bilgiler verirken, pek çok firmanın ihracat için gerçekleştirdiği üretimi bölgeye sevk ettiğini, ardından kendi sipariş yükümlülüğünü yerine getirmek için farklı firmalara kendi yapması gereken siparişi geçerek teslimatları yetiştirmeye çalıştığını söyledi. Eroğlu, deprem bölgesindeki üretici ve ihracatçı firmaların farklı mağduriyetler yaşamamaları adına da önemli birkaç noktaya dikkat çekti. İhracatçıların kamuya yükümlülüklerinin ertelenmesi noktasında kamu birtakım kararlar almaya başladığını aktaran Eroğlu, “Şu an bölgedeki sanayicilerin, dahilde işleme izin belgesini zamanında kapatamayacak. Depremden önce resesyon sebebiyle geciken firmalar için bir süre uzatımı kararı çıkmıştı. Ancak deprem nedeniyle buna ilave bir süre uzatımı daha gerekebilir” dedi.           

Şu an depremin her türlü sözleşmede mücbir sebep sayıldığını hatırlatan Eroğlu, ancak yine de devletin ihracatçılar için bir mücbir sebep yazısı hazırlamasının, süreçleri daha da kısaltması ve ihracatçının herhangi bir yaptırıma maruz kalmaması için iyi olabileceğini dile getirdi. İhracat taşımalarındaki duruma ilişkin olarak da Eroğlu, şu an bir TIR sorunu olduğunu, herkesin bölgeye yardımları ulaştırmak için çabaladığını, yardım akışının kısa bir süre içinde düzene gireceğini ve TIR sorununun da yaşanmayacağını sözlerine ekledi.

Şubattaki ihracat kaybı 1.6 milyar dolar

Türkiye’nin önemli ihracatçı şehirleri de deprem mağdurları arasına girdi. Özellikle Adana, Gaziantep, Hatay ve Malatya ihracat sıralamasında üst sıralarda yer alan illerden. Türkiye’nin toplam ihracatının 254,1 milyar dolar olduğu 2022’de, afet mağduru 10 ilin toplam ihracatının 20 milyar 136 milyon dolar olduğu görülüyor. Geçen yıl şubat ayında ise ilgili 10 ilin ihracatının 1 milyar 674 milyon dolar olduğu hesaplanıyor. Bu nedenle sadece afetin yaşandığı bu ay ihracat kaybının en az 1,6 milyar olacağı tahmin ediliyor. Zira üretimin tam olarak durduğu bu illerde, fabrikaların birçoğu depremzedeler için barınaklara dönüşmüşken, en az 1 ay bu tesislerin çalışamayacağı öngörülüyor. Öte yandan bu illerimizin dolaylı olarak ihracata verdiği katkı düşünülürse ihracatta tablo daha da ağırlaşabilir.