Deniz Gezmiş hangi iktidar döneminde asıldı? Kimler astırdı? İşte Deniz Gezmiş idam oylaması

27 Şubat 1947 tarihinde Ankara’nın Ayaş ilçesinde dünyaya gelen Deniz Gezmiş, Türkiye Halk Kurtuluş Ordusu (THKO)’nun kurucu üyesidir. Annesi ve babasının öğretmen olması nedeniyle ilk ve orta öğrenimini Sivas’ta gerçekleştiren Deniz Gezmiş, liseyi de İstanbul’da okudu.

1965 yılında Türkiye İşçi Partisi’nin Üsküdar ilçe başkanlığına aday olan Gezmiş, lise yıllarındayken tanıştığı sol görüş ile genç yaşta kendini eylemlerin ortasında buldu. 1966 tarihinde Ankara’dan İstanbul’a yürüyen Çorum Belediyesi temizlik işçilerinin, Taksim Anıtı’na çelenk koymaları sırasında Türk-iş yöneticilerini protesto eden grupla beraber yaptığı eylem sonucunda tutuklanarak gözaltına alındı.

22 Kasım 1967’de ise öğrenci örgütlerinin düzenlediği Kıbrıs Mitingi sırasında Aşık İhsani ile birlikte ABD bayrağının yakılması nedeniyle tekrar gözaltına alındı. 30 Ocak 1968’de hukuk fakültesindeki arkadaları ile birlikte Devrimci Hukuklular Örgütü’nü kurdu ve hemen ardından 7 Mart 1968’de İstanbul Üniversitesi Fen Fakültesi konferans salonunda düzenlenen AIESEC genel kurul toplantısında konuşma yapan devlet bakanı Seyfi Öztürk’ü protesto ettiği için bir kez daha tutuklandı. 2 Mayıs 1968’e kadar tutuklu kalan Deniz Gezmiş, yargılandı ancak beraat etti. 30 Temmuz’da 6. Filo’nun İstanbul’a girişini protesto etmek suçundan tutuklandı.

28 Kasım 1968’de ABD büyükelçisinin İstanbul’a gelişini protesto etmek amacıyla düzenlenen eylemde tutuklandı ancak tekrar serbest bırakıldı.

Deniz Gezmiş, 11 Ocak 1971’de Türkiye Halk Kurtuluş Ordusu adına Ankara İş Bankası, Emek Şubesi’nin soygununda yer aldı. Bu sırada Deniz Gezmiş hakkında tutuklama kararı çıkarılmıştı ve polisten kaçmaktaydı. 1971 yılında gerçekleşen 12 Mart darbesinin hemen ardından Yusuf Aslan ile birlikte Sivas’a giderken motosikletlerinin bozulmasıyla gelen ihbarla 16 Kasım 1971’de tutuklandı.

16 Temmuz 1971’de Sıkıyönetim Mahkemesi, Altındağ Veteriner Okulu binasında Tuğgeneral Ali Elverdi başkanlığındaki, Baki Tuğ savcılığında toplandı. 9 Ekim 1971’de son bulan mahkeme’de TCK’nın 146. maddesinin ihlali gerekçesiyle 9 Ekim 1971’de idama mahkum edildi. 6 Mayıs 1972 tarihinde Yusuf Aslan, Hüseyin İnan ile birlikte saat 1.00-3.00 arasında Ankara Merkez Kapalı Cezaevi’nde idam edildi.

Deniz Gezmiş, Yusuf Aslan ve Hüseyin İnan hakkında verilen idam cezaları 24 Nisan 1972'de TBMM'de yapılan oylama sonucunda kesinleşmişti. Üç fidan 6 Mayıs 1972'de idam edildi.

Üye sayısı: 450

Oy verenler: 323

Kabul edenler: 273

Reddedenler: 48

Çekinserler: 2

Oya katılmayanlar: 118

Açık üyelikler: 9

KABUL EDENLER

ADANA: Cevdet Akçalı, Fazıl Güleç, M. Salahattin Kılıç, Melih Kemal Küçüktepepınar, Ali Cavit Oral, Emir H. Postacı, Kemal Satır, Ahmet Topaloğlu, Turgut Topaloğlu, Alpaslan Türkeş, Hüsamettin Uslu.

ADIYAMAN: M. Zeki Adıyaman, Ali Avni Turanlı.

AFYON KARAHİSAR: Hasan Dinçer, Hamdi Hamamcıoğlu, Ali İhsan Ulubahşi, Kazım Uysal.

AMASYA: Yavuz Acar, Salih Aygün.

ANKARA: Orhan Alp, Oğuz Aygün, Musa Kazım Coşkun, Orhan Eren, İ. Sıtkı Hatipoğlu,. Mustafa Maden, H. Turgut Toker, Aydın Yalçın, Ferhat Nuri Yıldırım, Şerafettin Yıldırım, Mustafa Kemal Yılmaz.

ANTALYA: Hasan Akçalıoğlu, İhsan Ataöv, Süleyman Çiloğlu, Ömer Eken, Rafet Eker, Hasan Ali Gülcan.

ARTVİN: Mustafa Rona.

AYDIN: Nahit Menteşe, İsmet Sezgin, Fikret Turhangil.

BALIKESİR: İbrahim Aytaç, Cihat Bilgehan, M, Şükrü Çavdaroğlu, Kemal Erdem, Ahmet İhsan Kırımlı, M. Nurettin Sandıkçıoğlu, Osman Tarı.

BİLECİK: Şadi Binay.

BİNGÖL: Mehmet Sıddık Aydar, Mehmet Bilgin.

BOLU: Nihat Bayramoğlu, Halil İbrahim Cop, Ahmet Çakmak, M. Şükrü Kıyıkoğlu.

BURDUR: A. Mukadder Çiloğlu, Mehmet Özbey.

BURSA: Cemal Külahlı, Barlas Küntay, Ertuğrul Mat, Kasım Önadım, Mustafa Tayyar, Mehmet Turgut, Ahmet Türkel.

ÇANAKKALE: E. Kemal Bağcıoğlu, Zekiye Gülsen, Mesut Hulki Önür, Refet Sezgin.

ÇANKIRI: Nuretin Ok.

ÇORUM: Yakup Çağlayan, Kemal Demirer, Abdurrahman Güler, İhsan Tombuş, Arslan Topçubaşı.

DENİZLİ: Sami Arslan, Mehmet Emin Durul, Hasan Korkmazcan, Ali Uslu.

DİYARBAKIR: Hasan Değer, Behzat Eğilli, Abdüllatif Ensarioğlu, Necmettin Gönenç, Sabahattin Savcı, Nazif Yıldırım.

EDİRNE: İlhami Ertem.

ELAZIĞ: Samet Güldoğan, Hayrettin Hanağası.

ERZİNCAN: Hüsamettin Atabeyli.

ERZURUM: Sabahattin Aras, Turhan Bilgin, Rasim Cinisli, Rıfkı Danışman, Naci Gacıroğlu, Cevat Önder.

ESKİŞEHİR: Mehmet İsmet Angı, Şevket Asbuzoğlu, Orhan Oğuz, Seyfi Öztürk, M. Şemsettin Sönmez.

GAZİANTEP: Ali İhsan Göğüş, İ. Hüseyin İnceoğlu, Mehmet Kılıç, Erdem Ocak, Mehmet Lütfi Söylemez.

GİRESUN: Mustafa Kemal Çilesiz, Nizamettin Erkmen, Hidayet İpek, Abdullah İzmen, İ. Kayhan Naiboğlu, E. Emin Turgutalp.

GÜMÜŞHANE: Necati Alp, Mustafa Kahraman, Nurettin Özdemir, Ekrem Saatçi.

HATAY: Halil Akgöl, Talat Köseoğlu, Hüsnü Özkan, Ali Yılmaz.

ISPARTA: Ali İhsan Balım, Süleyman Demirel, Yusuf Uysal.

İÇEL: Mazhar Arıkan, Kadir Çetin, Cavit Okyayuz, Turhan Özgüner.

İSTANBUL: İbrahim Abak, İsmail Arar, Sadettin Bilgiç, Ferruh Bozbeyli, İlhan Egemen Darendelioğlu, Tekin Erer, Nuri Eroğan, Orhan Cemal Fersoy, Hasan Güngör, Mustafa Fevzi Güngör, A. Şeref Laç, Osman Özer, Akgün Silivrili, İsmail Hakkı Tekinel, Naime İkbal Tokgöz, A. Turgut Topaloğlu, Hasan Türkay, Mehmet Yardımcı.

İZMİR: Şevket Adalan, Mustafa Akan, Şükrü Akkan, Muzaffer Fazlı Arınç, Burhanettin Asutay, Münir Daldal, Ali Nailli Erdem, İhsan Gürşan, Nihad Kürşad, Akın Özdemir, Orhan Demir Sorguç.

KARS: Latif Aküzüm, İsmail Hakkı Alaca, Mustafa Doğan, Kemal Kaya, Veyis Koçulu, Osman Yeltekin.

KASTAMONU: Orhan Deniz, Sabri Keskin, Mustafa Toçular, Hasan Tosyalı.

KAYSERİ: M. Şevket Doğan, Turhan Feyzioğlu, Hayrettin Nakiboğlu, Vedal Ali Özkan, Enver Turgut, Mehmet Türkmenoğlu.

KIRKLARELİ: Mehmet Atagün, Feyzullah Çarıkçı, Hasan Korkut.

KIRŞEHİR: Cevat Eroğlu, Mustafa Kemal Güneş.

KOCELİ: Cevat Ademoğlu, Vehbi Engiz, Sabri Yahşi.

KONYA: İrfan Baran, Bahri Dağdaş, Mustafa Kubilay İmer, İhsan Kabadayı, Necati Kalaycıoğlu, Etem Kılıçoğlu, Baha Müdderrisoğlu, Tahsin Yılmaz Öztuna, Faruk Sükan, Vefa Tanır.

KÜTAHYA: Ahmet Fuat Azmioğlu, Ali Erbek, Mesut Erez, İlhan Aksoy.

MALATYA: Ahmet Karaaslan, İsmail Hakkı Şengüler.

MANİSA: Ertuğrul Akça, Mustafa Orhan Daut, C. Selçuk Gümüşpala, Hilmi Okçu, Vehbi Sınmaz, Kamil Şahinoğlu, Önal Şakar.

MARAŞ: Atilla İmamoğlu, Veysi Kadıoğlu, M. Zekeriya Kürşad.

MARDİN: Esat Kemal Aybar, Abdülkadir Kermooğlu, Abdülkadir Özmen, Abdürrahim Türk.

MUĞLA: Adnan Akarca, Mualla Akarca, Ahmet Buldanlı, İzzet Oktay.

MUŞ: Nimet Ağaoğlu, Kasım Emre.

NEVŞEHİR: Hüsammettin Başer, Esat Kıratlıoğlu.

NİĞDE: M. Naci Çerezci, H. Avni Kavurmacıoğlu, M. Nuri Domanoğlu, Haydar Özalp.

ORDU: Ata Bodur, Cengiz Ekinci, Hamdi Mağden, Kemal Şensoy.

RİZE: Erol Akçal, Hasan Basri Albayrak, Salih Zeki Köseoğlu.

SAKARYA: Nuri Bayar, Yaşar Bir, Güngör Hun, M. Vedat Önsal.

SAMSUN: Talat Asal, Mustafa Boyar, Doğan Kitaplı, Nafiz Yavuz Kurt, Hüseyin Özalp, Bahattin Uzunoğlu, İsmet Yalçıner.

SİİRT: Zeki Çeliker, Mehmet Nebi Oktay.

SİNOP: Hilmi Biçer.

SİVAS: Enver Akova, Kadir Eroğan, Tevfik Koraltan, Yusuf Ziya Önder.

TEKİRDAĞ: Orhan Öztrak.

TOKAT: Hüseyin Abbas, İsmet Hilmi Balcı, Osman Hacıbaloğlu, Mehmet Kazova, Reşit Önder, Yusuf Ulusol

TRABZON: Ahmet İhsan Birincioğlu, Necati Çakıroğlu, Ekrem Dikmen, Selahattin Güven, Cevat Küçük, Ali Rıza Uzuner.

URFA: Mehmet Aksoy, Necmettin Cevheri, Mehmet Ali Göklü, Bahri Karakeçili.

UŞAK: Orhan Dengiz, M. Fahri Uğrasızoğlu.

VAN: Mehmet Emin Erdinç, Kinyas Kartal, Fuat Türkoğlu, Mehmet Salih Yıldız.

YOZGAT: İsmet Kapısız, Turgut Nizamoğlu, Neşet Tanrıdağ.

ZONGULDAK: Fuat Ak, Ahmet Nihat Akın, Ahmet Güner, S. Tekin Müftüoğlu, Kevni Nedimoğlu.

REDDEDENLER

ADIYAMAN: Kemal Kırıkoğlu, Yusuf Ziya Yılmaz.

ANKARA: Kemal Ataman, İbrahim Cüceloğlu, A. Sakıp Hiçerimez, Osman Soğukpınar, Yusuf Ziya Yağcı.

ARTVİN: Abdullah Naci Budak.

BİTLİS: Kenan Mümtaz Akışık.

BOLU: Kemal Demir.

BURDUR: Nadi Yavuzkan.

BURSA: Nail Atlı.

ÇANKIRI: Nuri Çelik Yazıcıoğlu.

EDİRNE: Cevat Sayın.

ELAZIĞ: Mehmet Aytuğ.

ERZİNCAN: Hasan Çetinkaya.

ERZURUM: Selçuk Erverdi.

İÇEL : Celal Kargılı.

İSTANBUL: Mehmet Ali Aybar, Hüseyin Dolun, Necdet Uğur, Reşit Ülker, Lebit Yurdoğlu.

İZMİR: Şeref Bakşık, M. Hulusi Çakır.

KARS: Kemal Güven.

KAYSERİ: Tufan Doğan Avşargil, Mehmet Yüceler.

KIRKLARELİ: Beyti Arda.

KONYA: Mustafa Üstündağ.

MALATYA: Hakkı Gökçe, İsmet İnönü.

MANİSA: Muammer Ertem, Mustafa Ok.

MARAŞ: Mehmet Özdal.

MUĞLA: Ali Döğerli.

MUŞ: Nermin Neftçi.

NİĞDE: Mevlüt Ocakçıoğlu.

ORDU: Ferda Güley.

SAKARYA: B. Turgut Boztepe, Hayrettin Uysal.

SAMSUN: Yaşar Akal.

SİİRT: Adil Yaşa.

TEKİRDAĞ: Yılmaz Alpaslan.

TUNCELİ: Hüseyin Yenipınar.

UŞAK: Adil Turan.

ZONGULDAK: Bülent Ecevit, Kemal Okyay.

ÇEKİNSERLER

ERZURUM: Gıyasettin Karaca.

SAMSUN: Nihat Kale.

OYA KATILMAYANLAR

ADANA: Ali Rıza Güllüoğlu, Şevket Yılmaz.

AFYON KARAHİSAR: Mehmet Rıza Çerçel, Şevki Güler, Süleyman Mutlu.

AĞRI: Abdülkerim Beyazıt, Nevzat Güngör, Kasım Küfrevi.

AMASYA: Vehbi Meşhur, Kazım Ulusoy.

ANKARA: Hüseyin Balan, Orhan Birgit, Sinan Bosna, Osman Bölükbaşı, Şinasi Özdenoğlu, Emin Paksüt, Suna Tural, Cengizhan Yorulmaz.

ANTALYA: Ömer Buyrukçu.

ARTVİN: Sabit Osman Avcı.

AYDIN: Kemal Ziya Öztürk, Mehmet Çelik, M. Kemal Yılmaz.

BALIKESİR: Salih Zeki Altınbaş, Mehmet Niyazi Gürer, Mevlüt Yılmaz.

BİLECİK: Mehmet Ergül.

BİTLİS: Abidin İnan Gaydalı.

BURSA: Sadrettin Çanga, İbrahim Öktem.

ÇANAKKALE: Mustafa Çalıkoğlu.

ÇANKIRI: Hazım Dağlı, Arif Tosyalıoğlu.

ÇORUM: Cahit Angın, Ali Naki Ulusoy.

DENİZLİ: İlhan Açıkalın, Fuat Avcı, Hüdai Oral.

EDİRNE: Veli Gülkan.

ELAZIĞ: Ali Rıza Septioğlu.

ERZİNCAN: Sadık Perinçek, Naci Yıldırım.

ERZURUM: Fetullah Taşkesenlioğlu.

ESKİŞEHİR: B. Sıtkı Karacaşehir.

GAZİANTEP: Şinasi Çolakoğlu, Muhittin Sayın.

HATAY: Abdullah Cilli, M. Sait Reşa.

ISPARTA: Hüsamettin Akmumcu.

İÇEL: Hilmi Türkmen, Çetin Yılmaz.

İSTANBUL: Eşref Derinçay, İbrahim Elmalı, Bahir Ersoy, Orhan Eyüboğlu, Orhan Kabibay, Rıza Kuas, Sezai Orkunt, Haydar Özdemir, M. Kazım Özeke, İlhami Sancar.

İZMİR: Coşkun Karagözoğlu, Talat Orhon, Şinasi Osma, Kemal Önder, Ali Naki Üner.

KARS: Turgut Artaç.

KASTAMONU: Muzaffer Akdoğanlı, Mehmet Seydibeylioğlu.

KIRŞEHİR: Mustafa Aksoy.

KONYA: Necmettin Erbakan, Sezai Ergun, Sadi Koçaş, Orhan Okay, Özer Ölçmen.

KÜTAHYA: Mehmet Ersoy, Kemal Kacar.

MALATYA: Mustafa Kaftan.

MANİSA: Veli Bakırlı, Süleyman Çağlar.

MARAŞ: M. Nejat Çuhadar, İbrahim Öztürk.

MARDİN: Şevki Altındağ, Seyfi Güneştan.

ORDU: Memduh Ekşi, Ata Topalolu, Orhan Vural.

RİZE: Sami Kumbasar.

SAMSUN: Kamran Evliyaoğlu, İlyas Kılıç.

SİİRT: Selahattin Oran.

SİNOP: Hilmi İşgüzar, Mustafa Kaptan, Tevfik Fikret Övet.

SİVAS: Vahit Bozatlı, Hüseyin Çınar, Ahmet Durakoğlu, Ekrem Kangal, M. Kemal Palaoğlu, Mustafa Timisi.

TEKİRDAĞ: Nedim Karahalil, Mustafa Sabri Sözeri.

TOKAT: İsmail Hakkı Birler.

TRABZON: Mehmet Aslantürk Mehmet Ali Oksal, Ahmet Şener.

TUNCELİ: Kenan Aral.

URFA: Necati Aksoy, Vehbi Melik.

YOZGAT: İsmail Hakkı Akdoğan, Abdullah Baştürk, Celal Ahmet Sungur.

ZONGULDAK: Hüseyin Baytürk, Fevzi Fırat, Cahit Karakaş.

Kabul oyu verenlerden 218'i AP'li, 28'i CHP'lidir. Hayır oyu veren 48 kişinden 47'si CHP'li, 1'i TİP'lidir.