Derin Amerika’nın kendi ritüellerine uymaya çalışan bir başkan adayı! SuperHaber- Özel röportaj
Stratejist Cüneyt Paksoy, Trump’ın Fed Başkanlığı adayını SuperHaber’e değerlendirdi.
ABD Başkanı Donald Trump, Perşembe günü yaptığı açıklamada, Jerome Powell'ı Fed'in başkanlığına aday gösterdiğini duyurdu. Stratejist Cüneyt Paksoy, Fed Başkanlığı’nın özellikle global piyasalarda önemli bir eşik olduğunu söyleyerek, “Powell son 70 yılın en zengin Fed başkanı olarak öne çıkacak” dedi.
GLOBAL PİYASALARDA ÖNEMLİ BİR EŞİKTİ
-Trump Fed Başkanlığı için Powell'ı aday gösterdi. Neler söylersiniz?
Fed Başkanlığı özellikle global piyasalarda önemli bir eşikti. Fed’in politikalarının global piyasadaki etkisini biliyoruz. Fed’in baş aktör bir kişiliği var. Majör merkez bankalar içerisinde en etkili banka. Dolayısıyla onun başkanlığı da önemli hale geldi. Zaten Trump başkan seçildiğinden beri Fed ile iletişimini belirli bir düzeyde tutuyordu. Yellen’ın üzerinde bir baskı vardı. Yellen’ın olmayacağı daha o günden belliydi ama tabi son düzlükte Yellen’ın ismi yeniden gündeme geldi. En sonunda da üç tane aday kalmıştı. Biri Taylor’du. O daha muhafazakar ve faiz tarafında Taylor kuralı olan ekonomist önemli bir iktisatçıydı. Ama piyasalar daha şahin bir Fed’i gündeme getirebileceğini düşünüyordu. Yellen olmayacağı zaten bir iki gün kala netleşmişti. Jerome Powell aday olarak sunuldu. Onay gerekiyor biliyorsunuz senatoda. Senatoda onayı noktasında acaba daha önce Trump’a destek vermeyen Cumhuriyetçiler orada da Powell’ın başkanlığı noktasında onay verir mi vermez mi tartışmasını piyasa o süreci izleyecek. Şimdilik biz Jerome Powell başkan diyoruz ama bu onay sürecinin yaklaşık 1-2 ay sürmesi bekleniyor onu net olarak söyleyeyim. Oradan bir sürpriz çıkar mı onaylanmaması durumunda yeniden bir aday göstermek gerekecek vs. Şimdilik piyasalar oldu kabul ediyor. Onay sürecini de izleyecekler onu da muhakkak belirtmek lazım.
POWELL’IN 51 OYU DA ALMASI BEKLENİYOR
-Powell ismi senato tarafından sürpriz bir isim mi oldu sizce?
Sürpriz isim olmadı da demokratların zaten Powell’a destek verip vermeyecekleri konusunda bazı şüpheler var Senato da. Buna ek olarak Powell’ın Fed başkanlığına adaylığına 5 yıl önce karşı çıkan muhafazakar Cumhuriyetçiler de var. O dönemde onun başkanlığına karşı çıkan aşırı Cumhuriyetçiler şimdi de karşı çıkacak mı yoksa bu sefer Trump’ın bu adayı göstermesine destek verecek mi o önemli. FED başkanlığının onaylanması gereken 51 oy minimum. Onu alması önemli. Ama neticede Powell Cumhuriyetçi tabandan geliyor. Demokrat bir başkan olan Obama tarafından atanmış bir Cumhuriyetçi adaydı. Onun için o 51 oyu da alması bekleniyor açıkçası. Bu işin siyasi tarafı.
GÜVERCİN OLMAYAN ŞAHİN’E YAKIN BİR FED
-Trump’ın ABD derin devletiyle mücadelesinde Fed’in rolü açısından bu isme baktığımızda piyasalarda etkisi ne olabilir?
Powell’ın 2012’de görev yaptığından bu yana hiçbir faiz kararına muhalefet etmemesi ılımlı politikasını önemsediğini söylüyor. Bu şu anlama geliyor; Fed, Yellen’dan sonra aynı Yellen’ın dönemindeki Fed olacak. Belki de Yellen’dan sonra en fazla Yellen’ın başkanlığındaki Fed dizaynını devam ettirecek başkan olarak görülüyor Powell. Bu anlamda öne çıkıyor. Powell’ın ciddi bir serveti de bulunuyor. Belki de şu ana kadar ki özellikle son 70 yılın en zengin Fed başkanı olarak öne çıkacak. Bu da özellikle piyasaların nabzını okuyabilen, piyasaların ihtiyacına göre Fed’in politikalarını ayarlayabilecek bir başkan olma ihtimalini ortaya getiriyor. Çokta enteresan bir şey kendisinin kişisel serveti Cumhuriyetçi tabandan olması dışında ekonomi derecesine sahip olmayan tek başkan olma özelliğini de taşıyor. Özellikle son dönemde Fed’e başkan olan bütün başkanların ekonomi alanında dereceleri var. Doktora dereceleri var. Derecesi olmayan piyasanın içinden piyasaları anlayabilecek uyumlu bir başkan adayı olarak görüyor piyasalar. Bu işin görünen kısmı ama asıl şimdi sizin sorunuza cevap vereyim. Fiyatlamalara baktık. Evet, Fed’i piyasalar beğendi. Ama fiyatlamalarda hiç pozitif bir değişim olmadı. Bundan kastettiğim şu; Dolar endeksi yine 95’lerde. Neyi beklerdik biz? Powell seçildi piyasa yanlısı piyasalar Yellen’ın devamı olarak görecek. Şahin bir FED olarak okumayacak Powell’ı. Bu da gelişen ülkelere manevra alana verecek. Ama dün tam tersi oldu. Çünkü dolar endeksi 95’lere yakın kaldı. ABD 2.35’ler civarında yüksek kalmaya devam ediyor. Bizim TL’nin de içinde olduğu gelişen ülke kurları dün itibariyle dolar karşısında ciddi değer kayıpları yaşadı. Özellikle piyasalar her ne kadar böyle düşünse de işin etiğinde şöyle bir durum var; Retorik olarak Fed hangi başkan adayı olursa olsun zaten kendi yoluna gidecektir. Bir başkanının komple Fed’in yönünü politikalarını değiştirebilecek güce sahip olduğunu zaten düşünmüyoruz. Piyasa da bunu beklemiyor. Ama ilk etapta o pozitif fiyatlamayı dahi yapmaması şunu ortaya çıkarıyor; Net olarak son açıklamalar son toplantı dahil gelen veriler eşliğinde artık Aralık ayında bir faiz artırımı çok büyük ihtimal. Ve 2018’e dairde 3 faiz artışı ihtimali de masada. Şimdi Yellen’ın devamı olacaksa Powell da bunun dışına çıkmayacak. Powell neticede Fed’e fren yapmayacak, yaptırmayacak bunu piyasa okudu. Fed’in faiz artırımına gitmesi, bilanço küçültmeye başlamış olması 2018’de de 3 tane hedefi ortaya koyması ABD Başkanı Trump’ın bütçeyi geçirdikten sonra böyle bir adayla gelip kendini adayı da kabul ettirmesi sonrası gözler vergi reformuna çevrilecek biliyorsunuz. Onu çıkarma ihtimalide yükseliyor. Gerçi kendi başkanlığı da yine tartışmaya açıldı ama kendi başkanlığının tartışmaya açılması neyse ki şimdiki dolar endeksi frenliyor onu söyleyeyim. Yoksa dolar endeksi 97’yi aşıp 100’lere doğru gidebilir Fed politikalarına bağlı olarak. Eğer vergi reformu çıkacak olursa bu çok daha fazla Amerika’ya doğru sermaye akışını tetikleyecek. Doların kendi ülkesine dönmesini tetikleyecek. Hatta dışarıdan daha düşük oranlı vergi daha uygun şartlarda yatırım yapma hedefi olan yabancı sermayeyi de çekmeye başlayacak Amerika. Bu şu anlama gelecek; Fed zaten şahin bir yandan faizleri kendi ölçülü de kademeli de olsa artırmaya devam eden bir Fed. Yani güvercin olmayan Şahin’e yakın bir Fed. Şahinliği çok ekstrem bir düzeyde artırmadı ama Şahin’e yakın bir Fed bir yandan da vergi reformu sebebiyle daha onu bilmiyoruz ama izleyecek piyasalar kendi ülkesinde dönmek isteyecek bir dolar efekti. İşte bu gelişen ülkeler arasında baskı kuruyor. Bundan sonraki Fed’in politikaları yeni başkan tamamıyla onaylandıktan sonra çok daha önemli hale gelecek. Global tarafta risk iştahının devamı ve gelişen ülkelere doğru sermaye akışını görme adına dolar endeksi 90-95-97 bandı içinde gidip geldikçe problem yok. Ara ara düzeltmeler olsa da gelişen ülkelere sermaye akışı devam edebilir ama dolar endeksi 97’leri aşıp 100’lere doğru gelirse tekrar artı ABD 10 yıllıklar 2,5’ları aşıp 2,5-3 bandına doğru ilerleme kaydederse bu gelişen ülke tarafında kur ve faiz baskısı anlamına gelecek. Onun için piyasalar belki ilk etapta bunu fiyatlamadı ama en azından seçilirse Jerome Powell’dan şunu bekliyor olacak. Ölçülü ve kademeli davranışa devam o politikadan bir değişiklik istemeyecek hatta bu ekonomik koşullar tam anlamıyla kalıcı pozitif moda geçmedikçe daha ölçülü bir FED bekleyecek. Bu olacak mı olmayacak mı önce başkanlık sürecinin onaylanması arkasında başkan olduktan sonra ilk icraatlarına bakılacak ki onu görmek için önümüzde daha çok uzun zaman var. Biliyorsunuz Şubat’a kadar Yellen başkan. Muhtemelen görev değişimi Şubat 2018’de gerçekleşecek. Tabi başkan dışında başkan yardımcılığı koltuğu da boş. Bir başkan yardımcısı seçilecek Fed için. Ayrıca 3 boş koltuk daha var. Asıl bence başkan kadar bu da önemli. Kim başkan yardımcısı olacak ve üç koltuğu şahin mi güvercin mi hangi adaylar dolduracak. Bence piyasa bir sonraki süreçte bunu da konuşacak. Daha önce faiz artış sinyallerini Stanley Fisher’dan almıştık. Onun konuşmalarının detaylarından çıkarmıştık. Artık o yok ama şimdi yerine gelecek başkan yardımcısı o anlamda benim için piyasa için hatta benim için önemli değil ama piyasanın önemini önemseyen bir insan olarak rasyonel olarak konuştuğum için söylüyorum piyasanın gündeminde başkan yardımcılığı ve diğer üç adayın kimler tarafından dolacağı da en az başkan kadar önemli olacak.
DERİN AMERİKA’NIN KENDİ RİTÜELLERİNE UYMAYA ÇALIŞAN BİR BAŞKAN ADAYI
-Sonuç itibariyle Trump’ın bu aday ile kendi eli güçlenmiş olacak diyebiliriz herhalde değil mi?
Tabi gelir gelmez Yellen’a iyi bir başkan olmadığını söyleyen Fed’in politikalarını eleştiren ABD başkanının böyle bir adayı gündeme getirmesi ve aday olarak senatoya sunması başkanlığı döneminde piyasanın dinamiklerini iyi okuduğunu, Amerika’nın gerçeklerini iyi okuduğunu onlar ile restleşmediğini ve rasyonel bir karar aldığını gösterdi bize. Çok farklı bir adayı getirip aday olarak sunmadı. Bu önemliydi. Neticede Fed’in içinden bir adayı Fed’e alışmış bir adayı ve ılımlı bir adayı seçmesi piyasa ile barışı anlamına da geliyor. Dolayısıyla Fed’e bakış açısını da değiştirdiğini gösteriyor. Zaten Yellen ile ilgili son konuşmalarını da unutmayalım. Kendisi başarılı bir başkandı diyerek teşekkür bile etti. İlk etaptaki söylemlerini artık değiştiren, siyaseti öğrenen, ılımlı olup uzlaşmacı kültürünü benimseyen bir başkan olmaya başladı. Bu Fed başkan adaylığı da bunu perçinledi diyebiliriz. Derin Amerika’nın kendi ritüellerine uymaya çalışan bir başkan adayı olarak ilerlediğini FED başkan adaylığı noktasında da gördük diyebiliriz.
SuperHaber- Özel Röportaj/ Arzu Erdoğral