Eski kimlikle erken seçimde oy kullanılabilecek mi?

Eski kimliklerle oy kullanılabilecek mi? Yakın bir zaman önce Türkiye'de kimlik değişimine gidildi. Yoğun talepden dolayı uzun kimlik kuyrukları oluştu. Kimisi başvuru yaptıysa bile daha yeni kimliğini alamazken, daha başvurusunu bile yapmayan milyonlarca vatandaş bulunmakta. Alınan erken seçim kararı ile 24 Haziran'da yapılacak seçim için vatandaşları eski kimlikle oy kullanamama telaşına kapıldı. Peki eski kimlikle oy kullanılabilecek mi? Nüfus ve vatandaşlık işleri yaptığı önemli açıklama bu sorunun cevabını verdi. İşte yapılacak erken seçimde eski kimlikle oy kullanabilir miyim sorusunun cevabı...

Eski kimlikle oy kullanılabilecek mi?

Eski kimliklerini hala kullanmaya devam eden vatandaşlara müjdeli haber İçişleri Bakanlığı Nüfus ve Vatandaşlık İşleri Genel Müdürlüğünden geldi. İçişleri Bakanlığı Nüfus ve Vatandaşlık İşleri Genel Müdürlüğünden yapılan yazılı açıklamada bazı basın organlarında, 24 Haziran'da yapılacak Cumhurbaşkanı ve 27. Dönem Milletvekili Genel Seçimleriyle ilgili, eski nüfus cüzdanlarının kullanım sürelerinin 10 yıl olduğu, 24 Haziran 2007 ve öncesi nüfus cüzdanlarının geçersiz sayılacağı ve mutlaka yenilenmesi gerektiği yönünde haberler yer aldığı hatırlatıldı. Açıklamada, "Nüfus ve Vatandaşlık İşleri Genel Müdürlüğü mevzuatlarına göre nüfus cüzdanlarının kullanım sürelerinin 10 yıl olduğu ile ilgili herhangi bir düzenlemenin bulunmadığı ve vatandaşlarımızın ellerinde bulunan mevcut nüfus cüzdanlarının, kimlik kartı başvurularını yapıncaya kadar geçerli olduğu hususu kamuoyuna duyurulur." ifadeleri kullanıldı.

Erken seçim nedir?
Türkiye'de milletvekili seçimleri, normal şartlarda 4 yılda bir yapılıyor. Her 4 yılda bir 550 milletvekili seçiliyor ve milletvekillerinin partilere dağılımına göre bir hükümet kuruluyor. Hükümet güvenoyu alırsa görevini 4 yıl boyunca sürdürüyor.

Ancak 16 Nisan'da yapılan referandum ile birlikte TBMM'ye girecek olan milletvekili sayısı 550'den 600'e çıkarıldı. Bazı durumlarda genel seçim 4 yıldan daha kısa sürelerde de yapılabiliyor. Buna 'erken seçim' deniyor.

Hangi koşullarda yapılır?
Meclis, erken seçime gitmeye karar verirse seçim kararıyla birlikte seçim tarihini de açıklamak zorunda. Seçim, açıklandıktan en az 45, en fazla 90 gün sonra yapılabiliyor.

TBMM Genel Kurulu'nda, kararın alınması için kurulun, yarısından çoğunun oyu yeterli. Kurul, ilan edilen tarihe göre bir seçim takvimi belirliyor.

Yüksek Seçim Kurulu (YSK), bu kanun ile "298 sayılı Seçimlerin Temel Hükümleri ve Seçmen Kütükleri Hakkında Kanunun ve 2820 sayılı Siyasi Partiler Kanunu’nun" seçimlere ilişkin olarak tespit ettiği süreleri kısaltarak seçmen kütüklerinin yenilenmesi, seçime gidecek siyasi partilerin belirlenmesi, adayların ilanı, il ve ilçe seçim kurullarının belirlenmesi, oy pusularının bastırılması başta olmak üzere birçok hazırlığı gerçekleştirebiliyor.

Kurul, aynı çerçevede yurt dışında yaşayan vatandaşların oy kullanma tarih ve yöntemlerini de belirleyebiliyor.

ERKEN SEÇİM KARARI NASIL ALINIR?
Meclis, bu süre dolmadan seçimin yenilenmesine karar verebileceği gibi, Anayasada belirtilen şartlar altında Cumhurbaşkanınca verilecek karara göre de seçimler yenilenir. Süresi biten milletvekili yeniden seçilebilir. Yenilenmesine karar verilen Meclisin yetkileri, yeni Meclisin seçilmesine kadar sürer.

ERKEN SEÇİM NE ZAMAN YAPILIR?
2839 Sayılı Seçim Kanunu'nun 8. maddesine göre; Seçim dönemi bitmeden önce, seçimin yenilenmesine Türkiye Büyük Millet Meclisi veya Cumhurbaşkanınca karar verilmesi halinde, durum Bakanlar Kurulu tarafından kırksekiz saat içinde ilan olunur.

Yenileme kararı Türkiye Büyük Millet Meclisi tarafından verilmişse Meclis, seçimin yapılacağı tarihi de belirler.

Yenileme kararının Cumhurbaşkanınca verilmesi halinde, bu kararın verildiği günden sonra gelen doksanıncı günü takip eden ilk Pazar günü oy verilir.

YEREL YÖNETİMLERDE ERKEN SEÇİM NE ZAMAN OLUR?
Yerel yönetimler yani; il-ilçe belediye başkanları, il-ilçe meclis üyeleri, muhtarlık seçimleri de 5 yılda bir yapılır. Bu seçimlerinde normal olduğu zamandan yapılması için Anayasa'nın ilgili maddesinde değişiklik yapılması gerekiyor.

Neden erken seçime gidiliyor?
Türkiye'de özellikle 1980'den sonra genel seçimlerin normal sürelerinden önce yapılmasının nedenleri şöyle sıralanıyor:

1. Ülke ekonomisinin kötüye gitmesi nedeniyle, yüksek enflasyondan olumsuz yönden etkilenen çeşitli toplum kesimlerinin, hükümete karşı cephe almaları ve bu tepkilerin gittikçe artarak devam etmesi, seçimlerin erkene alınmasına neden olabiliyor.

2. Şu anda MHP lideri Bahçeli'nin önerisi gibi, muhalefet partileri olmak üzere, çeşitli sivil toplum örgütleri ve kamuoyunun iktidardaki parti veya partilere baskı yapması ve erken genel seçim için ısrarlı olması seçimlerin tarihini öne çekebiliyor.

3. Mecliste çoğunluğa sahip bir parti, siyasi konjonktürün kendi lehine işlediğini anladığında seçimleri erkene alabiliyor.

4. Genel başkanını genel seçimlere kısa bir süre kala değiştiren ve mecliste çoğunluğu elinde tutan bir siyasi parti, özellikle parti liderinin kendisini önceki liderin etkisinden kurtarmak için bir erken seçime gidebilmektedir.

5. Askerler de Türkiye tarihinde iki defa yönetime tamamıyla el koyarak ülkeyi erken seçime götürdü.