EYT çıktı mı? EYT kimler kapsıyor? İşte Almanya ve Finlandiya modeli

EYT yani Emeklilikte Yaşa Takılanlar için Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın talimatı doğrultusunda harekete geçen Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı bu konuda değişik modellemeleri gündemine aldı. 2022 yılına az bir zaman kala EYT yasasının Meclis’e gelmesi beklenirken içerisinde Almanya ve Finlandiya modellerinin olduğu 5 farklı sistem üzerinde çalışmalar başladı.

Erken emeklilik konusunda uzunca süreden bu yana gelen beklentilerin açığa kavuşturulması için biraz zaman gerekecek. Kimsenin mağdur olmaması adına süregelen yeni zamanda SSK’lılar ile Bağkur’lular da sıkıntı yaşamayacak. Herkes için farklı bir çalışma yapılarak öncelikli olarak bu talepler Erdoğan’a sunulacak.

Yaklaşık 10 yıldır devam eden çalışmalar kapsamında EYT konusunda 5 ayrı formül gündeme geldi. Ancak bu konuda sadece idari boyut değil bunun yanında mali boyutunun da önemli olduğu bir gerçek. Yapılan bazı çalışmalar kapsamında aynı sürede 500 binden fazla kişinin emekli olması ile mali boyutta çok büyük dengesizlikler yaşanacak.

9 Eylül 1999 öncesinde sigortalı olanlar 10 yıl prim ödeyerek emekli olmaya hak kazanıyorlar. Kısmi emeklilik adı altında 3600 günü tamamlayanlar eğer kadınsa 50, erkekse 55 yaşını doldurmak şartıyla emekli olabiliyor. Emeklilik yaşını 3600 günü ya da 50-55 yaş şartını tamamladığı tarih belirliyor. Ancak EYT kapsamında 3600 günü olanlar için kadınsa 50 erkekse 55 yaşını tamamlayanların emekli edilmeleri bir formül olarak hazırda bekletiliyor.

99 öncesindeki emeklilik şartları yeni formülde dikkate alınıyor. Yani kadınlarda 20 yıllık (7200 gün) erkeklerde ise 25 yıllık (9 bin gün) sigortalılık süresini tamamlayanların yaş şartına bakılmaksızın emeklilik hakları doluyor. 2021 yılından 25 yıl geriye gidildiğinde 1996 yılı ve öncesinde sigortalı olanlar bu kapsam içerisine giriyor. Yasa çıktığında geriye doğru 25 yıl gidilerek erkek hak sahipleri bulunmuş olacak ve kadınlarda da 20 yıl geriye gidilerek 9 Eylül 1999 öncesinde sigortalı olmuş kadınlar için bu süre içerisinde yer alacak.

9 Eylül 1999 öncesinde işe girenler için ilk sigortalı oldukları tarihe göre 5000 ile 5975 gün arasında prim gerekiyor. Burada primini tamamlayanların yaşına bakmadan hak sahibi olması durumu ortaya çıkıyor.

EYT Almanya Modeli

Almanya'da daha önce uygulanan formüle göre sigortalıya bir teklif sunuluyor. Emekliliğine kaç yıl kalmışsa her yıl için belli oranda kesinti yapılıyor. Burada kesinti oranı yıllık yüzde 2 oluyor. Yani emekliliğine 4 yıl kalmış birisinden yüzde 8 kesinti yapılıyor. Böylece daha az maaşla daha erken emeklilik ortaya çıkıyor

EYT Finlandiya Modeli

Burada da Alman sisteminde olduğu gibi belli oranda kesinti belirleniyor. Sigortalı kesintiyle erken emekli oluyor. Ancak yasanın söylediği yaşa gelip emeklilik şartları oluşunca kesinti ortadan kalkıyor.

Yaş Şartı Kime Yok?

Bu yeni kademeli yaş şartında 9 Eylül 1999 sonrasında sigortalı olanlarda yıl şartı kalkarken 7 bin gün prim şartı geldi. Bununla birlikte kadınlar 58 erkekler ise 60 yaşında emekli olabiliyor. Ancak 09.09.1976 ve öncesinde sigortalı olmuş bir erkek 5000 günü tamamladığında yaşa bakılmadan emekli olabiliyor.

Aynı şekilde 01.04.1981 ve öncesinde sigortalı olan bir kadın da 5000 günü tamamladığında yaş şartı olmadan emekli olabiliyor.

Emeklilikte yaşa takılanlar 'oyun oynanırken kural değiştiğini' belirterek 1999 da çıkartılan kademeli yaş şartının uygulanmamasını istiyor. Onlar kadınsa 20 erkekse 25 yıllık primleri dolduranların yaşa bakılmadan emeklilik hakkı kazanmasını istiyor.

EYT Çıkarsa Kimler Yararlanacak?

Emeklilikte Yaşa Takılanlar yasası 8 Eylül 1999 tarihi ve öncesinde işe giren kişileri kapsayacak.

Bu tarihten önce işe giren, emeklilik prim gün sayısı ve çalışma süresini doldurmasına rağmen yaş engeline takılan kişiler EYT Yasası çıkması durumunda emekli olmaya hak kazanacak.