Gazeteci Mete Sohtaoğlu, SuperHaber’e konuştu/ Özel Röportaj

Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu’nun diplomasi trafiği devam ediyor. Çavuşoğlu, Iraklı mevkidaşı İbrahim Caferi ile ortak basın toplantısı düzenlemiş daha sonra da Irak Cumhurbaşkanı Fuat Masum, Başbakan Haydar el İbadi, Meclis Başkanı Selim Cuburi ve Türkmen yetkililerle bir araya gelmişti. Bakan Çavuşoğlu, Irak Kürt Bölgesel Yönetimi'nin (IKBY) Başkanı Mesut Barzani ile de görüştü. Bu temaslar devam ederken bölgede değişen denklemi Gazeteci Mete Sohtaoğlu ile konuştuk.

KAPSAMLI BİR HAREKAT GELECEK

-Irak ordusunun Telafer’e girmesinden sonra Dışişleri Bakanı düzeyinde yapılan açıklamalarda PKK’ya karşı sürdürülen mücadelede Irak’ın da Türkiye ve İran’ın yanında yer alacağı söyleniyor. Bu Ortadoğu’daki dengeleri tamamen değiştirecek bir durum. Bu konu ile ilgili ne söylersiniz?

Bunun sinyalleri zaten Cumhurbaşkanı’ndan geliyordu. Benzeri açıklamaların sık sık yapılması bazı insanlar tarafından tekrar olarak algılanıyor ama aslında bu açıklamalar yapılırken arkasında bir takım çok ciddi diplomatik görüşmelerin yapıldığını anlamak gerekiyor. Uzun süredir Ortadoğu’da genel bir sessizlik var. Biz sadece basına yansıyanını gördük. Ama bunun arkasında çok ciddi bir trafik var. İdlib ve diğer bölgeler olmak üzere. Yaklaşık bir senedir Kandil ve dağları demek lazım bütün bölgeyi kapsayacak bir planlama vardı. Bunun için görüşmelerde yapılıyordu. Birazda zamanlaması ve konjonktüre uygun olması gerekiyordu çünkü daha önce ortalık daha karışıktı. Şimdi taşlar biraz yerine oturmaya başlayınca herkes sınırlarını, topraklarını, ülke haritasını önüne koyuyor. Herkesin öncelikleri değişti. Suriye meselesinde Türkiye için de Irak için de İran için de iki tane silahlı grup kaldı. Bunlardan bir tanesi PKK. Biz zaten Türkiye’de operasyonlara baktığımız zaman sınıra doğru ittirilen bir operasyon var. Yani içten dışa doğru. Şu anda muhtemelen dediğim gibi üç ülke bu anlamda bir şeyler yapabilir. Orduların katılması anlamında da değil ama bir hava gücü Irak’ta katılabilir, yer açılabilir, mihmandarlar görev yapabilir. Bunun gibi koordineli bir şekilde ciddi ve kapsamlı bir harekat geleceğini ben düşünüyorum.

ABD ÜSTLERİ İLE KALICI OLACAK

-Irak’taki dengeleri değiştiren ne oldu? Referandum kararı bunlardan biri mi?

Özelikle ABD’nin bir şekilde yürüttüğü ama söylemediği bir takım planlamalar var bunu sahadan anlıyoruz. ABD tabi ki kalıcı değil o anlamda ama üsleriyle kalıcı olacak. ABD’nin en büyük kazanımı bu oldu. Burada en önemli etkenlerden referandum sadece bir tanesi. Çünkü Türkiye topraklarını, İran topraklarını tehdit eder bir hale geldi. Biz zaten çatışmalara baktığımızda ABD gerginliğinden sonra İran’da da saldırılar başladı. Irak’ın hali malum. Üç ülkenin topraklarına tehdit olarak algılanıyor başkentlerde. Bu konuda ortak bir adım atıldı. Bunun arkasında enerji güvenliği var, ticari işbirliği hatları var. Bu durum üç ülkeye ciddi olarak para ve zaman kaybettiriyor. Anladığımız kadarıyla bir planlama yapılıyor bu net.

KİMSE TARAFINDAN TANINMAYAN BİR YAPI OLUR

-Referandumdan vazgeçilmez ise durum nasıl şekillenir? ABD desteklemiyor gibi görünse de aslında desteklediğini biliyoruz. Bunun bölgeye etkileri nasıl olur?

İki seçenek var. Son ana kadar Barzani ekonomik anlamda borçların ödenmesi, alacakların alınması, aralarındaki itilaflı bölgeler vesaire konularında bir kazanım elde edebilirse erteleyebilir. Ama ikinci durumda defacto bir yapı olur. Kimse tarafından tanınmayan bir yapı olur. Açıklamalara baktığımızda herhangi bir ticari işbirliğinin kesilmeyeceği yine devam edeceği gözüküyor Ankara ile. Bu mesele Ankara tarafından çok iyi takip ediliyor. Yani ilişkinin bitmesi dışlanma gibi bir durumun olacağını ben sanmıyorum. Neticede bu aslında Bağdat’ın çözmesi gereken ancak bölge ülkelerini de ilgilendiren bir konu. Bağdat hükümetinin adım atması gerekiyor. Bu tartışmalı bölgeler çok ertelendi. Hala çözülmedi. Burası Türkiye’nin mecburen takip ettiği, manevi bağları ve ekonomik bağları olan topraklar. Ülkeleri de etkileyecek bir şekilde. Bağdat hükümetinin bunu çözmesi gerekiyor. Bir askeri müdahale olacağını şu an için düşünmüyorum.

Resmi açıklamalara bakıyoruz ama masada ne konuşulduğunu bilmiyoruz. Bakın Türkiye şunu da yapabilir. ABD ve İsrail’in bu konudaki tavrını biliyorsunuz başka türlü konuşup çok farklı davrandıklarını. Aynı şeyi Türkiye’de yapabilir. Türkiye, ABD ve İsrail’in ele geçirmesine, ekonomik ve siyasi üstünlüğüne karşı ağabeylik yapabilir. Sayın Çavuşoğlu açıklamasında “ilişkilerimizi kesmeyiz” dedi. Daha somut konuşmak gerekirse Barzani Türkiye için zaman zaman sürtüşse de iç siyasete yönelik açıklamalar yapılsa da Barzani’ye hep ağabeylik yaptı. 8 milyon dolar Ankara’nın alacağı var. Bu bölgede yaşayan PKK çizgisinde olmayan Kürtler var. Bu noktadan dolayı da Ankara burada ağabeylik yapar, yapacaktır. Önümüzdeki dönemde de buradan bakıldığı zaman bir şekilde bu süreci izleyecektir, erteletmeye, yumuşatmaya çalışacaktır. Bakın göreceksiniz Ankara’nın temasları diğer ülkelere göre daha fazla olur. Barzani Türkiye’ye de gelebilir. Burada insiyatifi Ankara alacak başka ülkelere bırakmayacak.

RUSYA ABD’Yİ ORTADOĞU’DAN ATMAYA ÇALIŞIYOR

-Rusya bu olayların içinde ne kadar yer alır Suriye’deki fonksiyonunu düşünürsek?

Rusya ABD’yi Ortadoğu’dan atmaya ve etkisizleştirmeye çalışıyor. Ortadoğu’da yeni ayaklar Ankara, Tahran ve Moskova. Rus Genelkurmay’ın yaptığı açıklama vardı. Yeni çatışmasızlık bölgeleri oluşturmaya çalışıyoruz dendi. Farkındaysanız bu toplantılarda ABD varlığı yok. Tahran, Ankara Moskova karar alıp şu anda uyguluyor. ABD’de bir takım açıklamalar ile idare etmeye çalışıyor. Bölgede çok ciddi bir Astana baskısı var. Astana’yı ABD’nin sabote etmek istediğini ve Cenevre’yi ön plana çıkartmak istediğini biliyoruz. Önümüzdeki dönemde Ankara,Tahran ve Moskova bu işi götürecek ve şekillendirecek gibi gözüküyor.

Arzu Erdoğral-SuperHaber/ Özel Röportaj