‘GYODER Gösterge’ Türkiye Gayrimenkul Sektörü 2018-2. Çeyrek Raporu’nu yayınladı

Türkiye'nin Gayrimenkul Platformu GYODER, gayrimenkul sektörünün alt segmentlerini üçer aylık dönemler halinde irdelediği, ‘GYODER Gösterge’ Türkiye Gayrimenkul Sektörü 2018-2. Çeyrek Raporu’nu yayınladı. GYODER’in, Türk Ekonomi Bankası (TEB) katkılarıyla hazırladığı raporda; konut satışlarının bir önceki çeyrek döneme göre %12,6’lık bir artış göstererek 342 bin 155 adet seviyesinde gerçekleştiği vurgulandı. Bu dönem hayata geçirilen %0,98 faizli konut kredisi ve indirim kampanyalarının sektörde ivme yarattığı belirtilen raporda, yaşanan kur artışının yabancıların konut alımında olumlu etki yarattığına dikkat çekildi. 

Gayrimenkul sektörünün, talep açısından zaman zaman yaşanan dalgalanmalara karşın dinamik bir dönem geçirdiğini belirten GYODER Başkanı Doç. Dr. Feyzullah Yetgin, “Biz gayrimenkul sektörü temsilcileri olarak, son dönemde yaşanan kur krizinin etkilerine rağmen üstlendiğimiz sorumluluklarımızı yerine getirmeye devam ediyoruz. Görevimizin başındayız, daha çok çalışacak ve üretmeye devam edeceğiz” dedi.

GYODER (Gayrimenkul ve Gayrimenkul Yatırım Ortaklığı Derneği), dünya ve Türkiye ekonomisinden, temel makroekonomik göstergelere, sektör içi üretim rakamlarından, çeşitli istatistiklere kadar önemli bilgiler aktaran ‘GYODER Gösterge’ ile gayrimenkul sektörüne ışık tutmaya devam ediyor. Temel ekonomik verilerin yanı sıra ‘konut’, ‘krediler’, ‘AVM’, ‘ofis’, ‘lojistik’, ‘turizm’ ve ‘GYO’ gibi gayrimenkulün tüm alt segmentlerini kapsayan raporda, Prof. Dr. Emre Alkin’in değerlendirmeleri de yer alıyor. Türk Ekonomi Bankası (TEB) katkılarıyla hazırlanarak kamuoyu ile paylaşılan GYODER Gösterge, aynı zamanda GYODER’in web sitesinde yayınlanıyor.

“2018’in ilk yarısı hareketli geçti”

‘GYODER Gösterge’ 2018-2. Çeyrek Raporu’nu değerlendiren GYODER Başkanı Doç. Dr. Feyzullah Yetgin, “Gayrimenkul sektörü olarak, talep açısından zaman zaman yaşanan dalgalanmalara karşın dinamik bir dönem geçirdik. Sektör son yıllarda farklı nedenlerden kaynaklanan olumlu veya olumsuz her türlü gelişmeye karşı edindiği bilgi birikimi ve deneyim sayesinde, oldukça esnek bir yönetim tarzı sergilemeyi başardı. Tapu harcı ve KDV oranının indirilmesi, gayrimenkul sektörünü temsil eden GYODER, İNDER ve KONUTDER’in başlattığı yüzde 20 indirim ve yüzde 5 peşinat kampanyasıyla birlikte, bankaların 0,98 faizle konut kredisi desteği sağlaması sektörde önemli bir ivme yarattı” dedi.

“Görevimizin başındayız”

Son dönemde yaşanan kur krizinden tüm sektörlerin etkilendiğini belirten Feyzullah Yetgin, şöyle konuştu: “Daha önce olumsuz dış faktörlere karşı dirençli olduğunu kanıtlayan Türkiye ekonomisinin, orta-uzun vadede atağa kalkacağını ve eskisinden çok daha güçlü bir konumda olacağına inanıyorum. Biz gayrimenkul sektörü temsilcileri olarak, son dönemde yaşanan kur krizinin etkilerine rağmen üstlendiğimiz sorumluluklarımızı yerine getiriyoruz. Görevimizin başındayız, daha çok çalışacak ve üretmeye devam edeceğiz.”

Dövizdeki artışın yarattığı maliyet unsuru sektörü etkiledi

GYODER Gösterge 2018-2. Çeyrek Raporu’nda, Türkiye gayrimenkul sektörünün, 2018 yılı ikinci çeyrekte, dinamik geçen birinci çeyrekte gösterdiğine benzer bir performans gösterdiği belirtildi. Raporda ayrıca enflasyon ve faiz oranlarında meydana gelen gelişmeler ile döviz fiyatlarındaki artışın yarattığı maliyet unsurunun sektörü etkilemeye devam ettiği vurgulandı. Bina inşaatı maliyet endeksinin, Nisan 2018’e göre %2,60, Mayıs 2017 dönemi ile Mayıs 2018 arasına göre %21,84 arttığı vurgulanan raporda, yine aynı bir yıllık dönemde malzeme endeksinin %24,98, işçilik endeksinin ise %15,46 yükseldiğine dikkat çekildi. Raporda, gayrimenkul sektörü ile ilgili gelişmeler, şu bilgi ve değerlendirmelerle aktarıldı:

Türkiye’de konut arzı ile talebi bir dengelenmeye başladı

Yıllık yaklaşık ortalama 1 milyon 200 bin konutun el değiştirdiği, demografik nedenlerden dolayı 650 bin adet yeni konut ihtiyacının sürdüğü Türkiye’de, gayrimenkul piyasası yavaş yavaş bir dengeye oturmaya başladı. Fiyatlarda görülen dalgalanmalar artık her varlıkta olabilecek dalgalanmalar olarak nitelendiriliyor. Özellikle konut fiyatlarında görülen düzeltme, balon oluşumunu engelleyerek piyasanın etkinleşmesine zemin hazırladı.

0,98 faizli kredi ve indirim kampanyaları sektöre ivme kazandırdı

2018 yılı ikinci çeyreğinde konut satışları bir önceki çeyreğe göre %12,6’lık bir artış göstererek 342.155 adet seviyesinde gerçekleşti. 2018’in ilk yarısında ise Türkiye genelinde 646 bin 032 konut el değiştirdi. Bu konutların 201 bin 805 adedi ipotekli satışlardan, 444 bin 227 adedi ise diğer satışlardan oluştu. Yılın ilk yarısı kamu bankalarının önderliğinde yapılan; 0,98 faizli konut kredisi kampanyaları sektörde bir ivme yarattı. GYODER önderliğinde yapılan kampanyaların etkisi de özelikle markalı konut satışlarını olumlu etkiledi. Konut piyasasına pozitif ivme kazandırmak için atılan bu adımların Haziran ayı konut satış verilerinde etkisi görülse de ilk yarıyıl konut satışlarında, bir önceki yılın aynı dönemine göre yaklaşık %1,27’lik bir düşüş yaşandı.

Kur artışı yabancıların konut talebini artırdı

2018 yılı 2. çeyrek döneminde kurda yaşanan artış yabancı yatırımcıların konut alımında olumlu etki yarattı. 2017’nin son çeyrek döneminde %3,7 olan yabancılara konut satış oranı 2018 yılının ilk çeyreğinde %6,1 düzeyine, 2018 yılı ikinci çeyrek döneminde ise %8,5 düzeyine ulaştı. Yabancılara yapılan konut satışları; 2018 yılı ikinci çeyrek sonu itibarıyla, geçen yılın aynı dönemine göre %23,15’lik büyüme ile 11 bin 816 adet seviyesine yükseldi. Tüm gayrimenkul çeşitleri bazında Türkiye’de yatırım yapan ilk 10 ülke sıralamasında; Almanya, Fransa, Ürdün, Suudi Arabistan, Filistin, Yemen, İngiltere, Irak, Mısır ve Azerbaycan yer aldı.

 Bankaların kredi faizini düşürmesiyle senetle satış geriledi

Gayrimenkul sektöründe proje üreten firmaların, başlattıkları kampanyalar kapsamında alıcılara kendi finansman modelleriyle faizsiz uzun vadeli seçenekler sunmasıyla senetle yapılan satışlar 2018 yılının ikinci çeyreğinde %26,4’e geriledi. Bu rakam ilk çeyrek dönemde %35,5 düzeyindeydi. Senetli satışların azalmasında önemli rol oynayan unsurlardan biri, bankaların %0,98’lik kredi faiz uygulaması oldu. Ayrıca markalı konut projelerinden konut satın alan tüketiciler, 2018 yılı 2. çeyrekte peşinat, senet ve banka kredisi kullanımı seçeneklerinden en fazla banka kredisi kullanımını tercih etti. 2018 yılı 2. çeyrek dönemde stok erime hızı %5,2 oranında gerçekleşti,

Konut kredisi hacmi 196 milyar TL’ye ulaştı

2018 yılı Mayıs ayında kamu bankaları tarafından başlatılan faiz kampanyasının etkisi ile konut kredisi hacmi 2017 yıl sonuna göre 4,4 milyar TL artarak 196 milyar TL’ye ulaştı. Kamu bankalarının öncülüğünde gerçekleşen faiz kampanyası sonucunda, 2017 Mart ayından 2018 Mayıs ayına kadar süren konut kredisi sektör ortalama faiz oranlarındaki yükseliş trendi sona erdi. 2018 Mayıs ayında konut kredilerinde aylık ortalama faiz oranı Nisan ayına göre 14 baz puan azalarak %1,03 seviyesinde gerçekleşti. Aynı şekilde yıllık bileşik faiz olarak; Nisan 2018 de %14,96 olan yıllık ortalama konut kredisi bileşik faizi, Mayıs 2018 sonunda %13,02 seviyesine geriledi.

İstanbul’da ofis arzı 5,99 milyon metrekareye yükseldi

2018 yılı 2. Çeyrekte İstanbul’da 198 bin metrekare yeni ofis alanının pazara girmesiyle toplam arz 5,99 milyon metrekareye çıktı. İkinci çeyrekte yeni kiralama bir önceki yılın aynı dönemine kıyasla %40 artarak 61 bin 665 metrekareye ulaştı fakat bir önceki çeyreğe göre %11.55 düşüş gösterdi. Boşluk oranı ise toplamda %24,6 olarak gerçekleşti.

AVM sayısı ikinci çeyrek itibarıyla 442’ye ulaştı

Türkiye genelinde 2017 yıl sonu 429 olan toplam AVM sayısı, 2018 2. çeyrek itibarıyla 442’ye ulaştı. 2018 yıl sonuna kadar yeni açılacak alışveriş merkezleriyle bu sayının 493’e ulaşması, toplam kiralanabilir alanında 15 milyon metrekareyi geçmesi bekleniyor. 2018 2. çeyrek sonu itibarıyla 63 ilde AVM bulunuyor. 18 il henüz daha AVM ile tanışmadı. Ancak önümüzdeki iki yıllık süreçte AVM ile tanışmayan illerin sayısının 16’ya düşürülmesi planlanıyor. En fazla alışveriş merkezine sahip iller, İstanbul (141), Ankara (36), İzmir (28) şeklinde sıralanıyor. Toplam kiralanabilir alan stoku 13 milyon 106 bin 257 metrekare olurken, İstanbul toplam stokun %39’unu oluşturuyor. Türkiye genelinde, ortalama 1000 kişi başına düşen kiralanabilir alanın 162 metrekareye yükseldi.

2018’in ilk yarısında 15,9 milyon turist geldi, kişi başı harcama arttı

2017 yılı içerisinde, Türkiye’ye gelen toplam yabancı ziyaretçi sayısı yaklaşık olarak 32,4 milyon olurken, 2018 yılı ilk yarısında ülkemizi ziyaret eden yabancı sayısı 15,9 milyona ulaştı. 2018 yılı ilk iki çeyrekte otellerdeki doluluk oranları Türkiye geneli için %63,1’i geçerek 2017 yılındaki yükselişini devam ettirirken; İstanbul için doluluk oranı %67,1 oldu. Aynı dönem için Türkiye genelinde ortalama oda fiyatı 65,21 euro iken İstanbul’da 77,74 euro olarak gerçekleşti. Ayrıca 2018 yılı 1. çeyreğinde yabancı turistin yapmış̧ olduğu harcamalar kişi başı 682 dolar oldu. 2017 yılı aynı döneminde bu rakamın 637 dolar olduğu göz önünde bulundurulduğunda, kişi başı harcamaların arttığı görüldü. Türkiye’nin turizm geliri, 2018 yılı 1. çeyreğinde yaklaşık 3,3 milyar dolara yükseldi.

Sanayi ve lojistik tesisi kiralama talepleri azaldı

2018’in ilk yarısında sanayi ve lojistik tesisi kiralama taleplerinde kayda değer bir azalma gözlendi. Türkiye’nin birincil lojistik pazarları olan İstanbul Kocaeli bölgesindeki kiralama işlem hacmi 2. çeyrek sonu itibarıyla geçtiğimiz yılın aynı dönemine kıyasla %66,2 azaldı. Mevcut veriler itibarıyla, yaklaşık 10 milyon metrekarelik depo stokunda %13,2 oranında bir boşluk bulunuyor ve 2017’nin ikinci çeyreğine kıyasla boşluk oranında yüzde 1,1 artış gözlendi. 2017’nin son döneminde görülen TL bazlı kiralama işlemleri, 2018’in ilk yarısında yaygınlaşarak piyasanın işleyişinde yer buldu. İstanbul’un doğu yönünde Sakarya, Düzce; batı yönünde ise Çatalca, Silivri ve Çerkezköy sanayi ve lojistik açısından gelişme gösterdi. 2018’in ilk 6 ayındaki depo taleplerinin 5 bin 500-15 bin metrekare ile 20 bin – 30 bin metrekare aralığındaki depolar üzerinde yoğunlaştığı görüldü.

GYO’ların piyasa değeri 26,5 milyar TL

GYO piyasa değeri verileri 2018 birinci çeyrek bazında açıklandı. 2018 1. çeyrek itibarıyla 33 GYO’nun Piyasa Değeri 26,5 milyar TL’ye yükseldi. Dolar bazlı değer ise 6,7 milyar dolar ile geçen senenin aynı çeyreğine göre düşüş gösterdi. Beklenti ve Güven endekslerine bakıldığında; Beklenti Endeksi 2. çeyrek sonunda biraz düşerek 102,7 değerine, Güven Endeksi ise yükselişini sürdürerek 73,1 seviyelerine geldi. 2018 yılı ikinci çeyrekte GYO endeksi, 42.435’ten başladığı seyrini, çeyrek sonunda 35.562’den kapattı. BIST’te GYO Endeksi ise 2018 ikinci çeyrek sonunda 114,442 puandan giriş yaptı.