İdlib harekatı nedir? İdlib harekatı ne zaman olacak?

Suriye'deki son durumu görüşen Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi'nde Rusya ve İngiltere temsilcileri arasında İdlib konusunda tartışma yaşandı. Rusya'nın BM Daimi Temsilcisi, BMGK'daki toplantı sırasında yaptığı konuşmada, dönem başkanı Karen Pierce'in toplantı öncesi gazetecilere yaptığı açıklamalara tepkiliydi. İdlib harekatı nedir? İdlib harekatı ne zaman olacak? Konuyla ilgili gelişmeleri habrimizden okuyabilirsiniz.

BMGK'DA İDLİB GERİLİMİ
Suriye'deki son durumu görüşmek üzere toplanan Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi'nde Rusya ve İngiltere temsilcileri arasında İdlib konusunda tartışma yaşandı.

Rusya'nın BM Daimi Temsilcisi Vassily Nebenzia, BMGK'daki toplantı sırasında yaptığı konuşmada, İngiltere'nin Birleşmiş Milletler (BM) Daimi Temsilcisi ve BMGK ağustos ayı dönem başkanı Karen Pierce'in toplantı öncesi gazetecilere yaptığı açıklamalara tepki gösterdi.

Pierce'in, Rusya'nın bazı Batılı devletlerin İdlib'te kimyasal saldırı düzenleyeceği yönündeki iddialarına ilişkin kullandığı "Bu iddiaları kimin ortaya attığı önemli. Bunu söyleyen tek bir ülke var o da Rusya. Bu Rusya için bile olağan dışı bir yalan haber." ifadelerini hatırlatan Nebenzia, "Rusya Savunma Bakanlığı tuhaf ya da yalan açıklamalar yapmaz. Eğer bir açıklama varsa sağlam bir temeli vardır." savunmasında bulundu.

Nebenzia ayrıca, Suriye'deki durumun iyiye gittiğini, insanların evlerine geri dönüşlerinin mümkün olabileceğini iddia etti.

 3 MİLYON SİVİLİN HAYATI TEHLİKEDE
Pierce ise Nebenzia'nın Suriye'deki durumda ilerleme kaydedildiğine dair açıklamalarına tepki göstererek, "Bu açıklamalar İdlib'teki insanlara yardımcı olmayacak. Hayatları tehlikede olan 3 milyon sivil var ve Suriye rejimi bu insanlara karşı saldırganlığını artırıyor." diye konuştu.

İngiltere, Fransa ve ABD'nin geçen hafta yaptıkları açıklamada herhangi bir kimyasal saldırıya gerekli cevabın verileceğini belirttiklerini anımsatan Pierce, "Rusya'nın, İngiltere'ye yönelik iddialarını yeniden reddediyorum. İngiltere hükümeti kimyasal silahların yasaklanmasına dair taahhüdünü ve bu yasağın sağlanması için ulusal partnerlerimizle çalışmayı sürdüreceğini bir kez daha tekrar ediyorum." diye konuştu.

İDLİB NEREDE?
İdlib veya İdlip, Suriye'nin kuzeybatısında bulunan ve aynı isimli yönetim bölgesinin merkezi olan şehir.

Halep'e 60 km uzaklıktadır.Bulunduğu ilin Türkiye'ye (Hatay iline) de toprak komşuluğu vardır. Bu nedenle Hatay ve Kilis gibi güney illerle benzerlikler gösterir.

Oldukça eski bir yerleşim alanı olan şehir yakınlarında pek çok eski şehir kalıntısı vardır. Bunlardan Ebla antik kenti, bir zamanlar bölgede önemli bir merkezdi.

Şehrin ekonomisi tarıma dayanır ve Suriye'nin önemli tarım merkezlerinden birisidir. Özellikle de zeytin üretimi yapılmaktadır. İdlib zeytin, pamuk, buğday ve meyve, özellikle kiraz için önemli bir üretim merkezidir. Diğer başlıca ürünlerinde badem, susam, incir, üzüm ve domates içerir. 1995 yılında çeşitli narenciye kırpma ile ekili yaklaşık 300 hektar alan vardı.

İDLİB HAREKATI NEDİR? İDLİB HAREKATI NE ZAMAN OLACAK?
Türkiye, Rusya ve İran’la Kazakistan’ın başkenti Astana’da vardığı anlaşma çerçevesinde, Suriye’nin İdlib kentinde ateşkesin korunmasını sağlamak için 8 Ekim 2017 itibarıyla, sınır ötesinde keşif faaliyetine başladı. Türk Silahlı Kuvvetleri’nin (TSK) Özgür Suriye Ordusu'na (ÖSO) destek amaçlı top atışıyla başlayan operasyonda, kenti elinde tutan cihatçı gruplara karşı, sivillerin korunması hedefleniyor. Türkiye, Rusya ve İran’ın birlikte uygulamaya geçirdiği Astana sürecinin bir eseri olan operasyonda, ilgili ülkeler tarafından çatışmasızlık bölgesine 500'er asker gönderilmesi planlanıyor. Varılan anlaşmaya göre, Rusya, İdlib çevresinde, Türkiye ise kent merkezinde güvenliği sağlayacak. Türk askerinin İdlib operasyonu, Türk askerinin Suriye’ye üçüncü kez giriş yapması anlamına geliyor. Türk askeri 22 Şubat 2015’de 'Şah Fırat' operasyonu ve 24 Ağustos 2016’da Fırat Kalkanı Harekâtı kapsamında iki kez daha Suriye’ye girmişti.

İDLİB OPERASYONU GÜNLÜĞÜ
19 Ocak 2018: IŞİD, rejim güçlerinin kontrolündeki 3 köyü ele geçirdi.

17 Ocak 2018: IŞİD rejim güçlerinin ilerleyişini kesmek için saldırırken, rejim güçleri muhaliflerin kontrolündeki askeri üssü ele geçirmek iyi operasyonunu sürdürüyor.

16 Ocak 2018: İdlib’de muhalif kontrolündeki doğu bölgesinin vilayet merkezinden ayırıp kuşatma altına almaya çalışan rejim güçlerinin ilerleyişi sürüyor.

16 Ocak 2018 tarihi itibariyle İdlib’de son durum haritası

13 Ocak 2018: Rejim güçlerinin İdlib operasyonuyla paralel bir şekilde IŞİD de muhaliflere saldırmaya başladı.

İdlib’de rejim güçlerine karşı başlatılan operasyondaki örgütler:

11 Ocak 2018: Rejim güçleri muhalif grupların çekilmesi sonrası Ebu Zuhur askeri hava üssünde kontrolü sağladı.

9 Ocak 2018: Muhaliflerin Abu Zuhur önündeki 30 köyden çekildiği, yakın bir zamanda bölgenin rejim güçlerince ele geçirileceği iddia edildi.

8 Ocak 2018: Rejim güçleri Abu Zuhur bölgesi yönünde ilerleyerek birçok bölgeyi muhaliflerden aldı.

14 Ekim 2017: Türk Silahlı Kuvvetleri’nin Afrin’in güneyinde İdlib’e intikal ettiği ve gözlem noktaları oluşturduğu kontrolü altına aldığı bölgeler.

12 Ekim 2017 – (23.51): Türk askeri, zırhlı birliklerle ile Afrin’in güneyine İdlib’e 60’ı aşkın tank ve zırhlı araç ile giriş sağladı. Şu an için HTŞ ile herhangi bir çatışma yaşanmadı. TSK’nın İdlib’e girdiği bölge…

8 Ekim 2017: İdlib’de Heyetül Tahrir-i Şam (HTŞ) ve diğer muhalifler nereyi kontrol ediyor. İdlib kimin elinde? Eyaletin kontrol haritası…

7 Ekim 2017: Sabah saatlerinde Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın duyurduğu ‘İdlib intikali’ sonrasında güncel harita aşağıda yer alıyor. İdlib’te bulunan HTŞ’nin (El Nusra) Afrin’in güneyindeki bölgelerden çekilerek TSK’ya bırakacağı iddia edildi. Henüz bu bilgi teyit edilmedi.

Geçtiğimiz ay Türkiye, İran ve Rusya’nın anlaştığı ‘İdlip çatışmasızlık bölgesi’ planının 3 ayrımlı olacağı ifade edildi. (Suriye güncel ‘Ekim 2017’ haritası)

8 SORUDA İDLİB HAREKATI
Yeni Şafak'ın haberine göre; ÖSO güçleri İdlib'teki çatışmasızlık bölgelerinin kalıcı hale gelmesi için düğmeye bastı.

İdlib için neden düğmeye basıldı?
Türkiye, Rusya ve İran’ın garantörlüğünde Astana’da gerçekleşen toplantıların ardından ilan edilen dört çatışmasızlık bölgesinden biri olan İdlib’e yönelik operasyon başlatıldı. Esed rejimi ile muhaliflerin çatışmasını engellemek ve bölgede yaşayan sivillerin korunmasını sağlamak amacıyla başlatılan operasyon için ilk etapta Özgür Suriye Ordusuna bağlı Hamza Bölüğü İdlib’e yöneldi. TSK’nın öncülüğünde başlayan operasyonun en önemli önceliği ise bölgede barış ve istikrarı korumak. ÖSO güçleri, İdlib'te istikrarın sağlanması için düğmeye bastı.

Uzun süreden beri hazırlıkları sürdürülen operasyon için ilk adım dün gece atılırken, bugün AK Partinin Afyon Kampında konuşan Cumhurbaşkanı Erdoğan, operasyonun başladığını açıkladı. Cumhurbaşkanı Erdoğan, “Bugün İdlib'e ciddi bir harekat var ve bu devam edecek” ifadelerini kullanırken, ilk etapta ÖSO güçlerinin bölgeye gireceğini ifade etti.

Operasyonun hedefi ne?
Türkiye’nin 24 Ağustos 2016’da başlattığı Fırat Kalkanı Harekatının 31 Mart 2017’de başarıyla tamamlanmasının ardından bölgede başlatacağı en önemli ikinci operasyon olması beklenen İdlib operasyonunda hedef ve öncelikler barış ve istikrarın sağlanması ve göçün engellenmesi üzerine kurulu olacak. Esed rejimi ile muhaliflerin en şiddetli çatışmalarından birine sahne olan İdlib’de Astana’da alınan kararların hayata geçirilmesi hedefleniyor.

TSK operasyona destek sağlayacak
İlk etapta çatışmasızlık bölgesindeki ateşkesin kalıcı hale getirilmesi ve çatışmaların sona erdirilmesi bekleniyor. Bunun için ÖSO güçleri bölgeye geçerek kontrolü sağlayacak. TSK’ya bağlı birlikler ise ÖSO’ya destek sağlayarak olası çatışmaları önleyecek.

Terör koridoruna karşı çevreleme politikası mı?
Operasyonun en önemli bir diğer iki hedefi ise terör unsurlarının bölgeden temizlenmesi ile ilgili olacak.

Operasyon kapsamında bir yandan terör örgütü PKK/PYD’nin ABD desteği ile bölgede oluşturmaya çalıştığı ve Akdeniz’e kadar uzanan hattın terör koridoru olmasının engellenmesi hedeflenirken, diğer taraftan İdlib bölgesinde bulunan ve El Kaide ile bağlantılı olan grupların güçlenmesini önlenmesi sağlanacak.

Hatay'ın Reyhanlı ilçesi yakınlarında sınır hattındaki Kuşaklı köyünden gece geçiş yapan tanklara köylüler alkışlarla sevgi gösterisinde bulundu, askerler de el sallayarak karşılık verdi.

Harekat kime karşı olacak? Çatışma olacak mı?
Söz konusu harekat bir çatışma ve temizlik olmaktan ziyade bölgede kontrolün sağlanması ve sivillerin korunmasına yönelik olacak. Öncelikli olarak bölgedeki muhalif grupların ÖSO güçleri ile birlikte hareket etmesi bekleniyor. Bölgede ÖSO’ya olası bir saldırı halinde ise karşılık verilecek. Ancak söz konusu operasyonun ana hedefi çatışmasızlık planın işlemeye başlamasına dönük olacak.

Operasyon kapsamında herhangi bir yerel unsur ile çatışmanın yaşanmaması bekleniyor. TSK’ya bağlı birliklerde bölgedeki istikrarın ve barışın korunmasına destek sağlayacak.

Rusya operasyonun neresinde?
Türkiye ve Rusya, Astana Toplantıları kapsamında bölgedeki çatışmaların sona erdirilmesi için garantörlük konumunda. İran’ın da dahil olduğu görüşmeler kapsamında Suriye’de dört bölgede çatışmasızlık bölgesi ilan edildi. Ancak bazı bölgelerde rejimin saldırıları nedeniyle çatışmasızlığın kırılgan olması yeni bir yönetimin devreye sokulmasına neden oldu. Türkiye ve Rusya, çatışmasızlığın sürdürülmesi için bölgeye asker gönderme kararı aldı.

Astana’da varılan anlaşmaya göre yaklaşık 2 milyon sivilin yaşadığı ve hassas bir yapıya sahip olan İdlib’de çatışmasızlığın hayata geçmesi için Türkiye İdlib’in içine asker gönderecek. Rusya ise İdlib’in dışına asker konuşlandırarak muhalifler ile Esed rejiminin karşı karşıya gelmesini ve çatışmasını engelleyecek. Rusya, İdlib bölgesine müdahalede bulunmayacak.

İDLİB HAREKATININ ÖNEMİ NEDİR?
İdlib neden önemli?
İdlip, Suriye iç savaşının başladığı 2011 yılından bu yana çatışmalardan en fazla etkilenen bölgelerin başında geliyor. Esed rejimi, Rusya ve İran yanlısı gruplar iç savaş sürecinde İdlib’i hedef aldı. Özellikle son dönemde bölgede artan hava saldırıları nedeniyle bölgede büyük bir yıkım yaşandı.

Çatışmalardan kaçan siviller İdlib'e sığındı
Bölgeyi kritik hale getiren en önemli faktör ise iç savaş nedeniyle Halep, Hama, Humus, Şam ve diğer bölgelerden kaçan milyonlarca sivilin de sığındığı bir bölge olmasıdır. Özellikle Aralık 2016’da Halep’ten tahliye edilen binlerce sivil bölgeye yerleştirilmişti. İç savaş, göç ve diğer birçok faktör nedeniyle Suriye’nin farklı bölgelerinden İdlib’e yerleşen siviller bulunuyor. Esed rejiminin saldırıları da bölgedeki krizi daha da derinleştiriyordu. Türkiye, çatışmasızlık bölgesi olarak ilan edilen bölgede yaşayan sivillerin korunması ve terör örgütlerinin bölgeden çıkarılması için ÖSO’ya ve diğer muhalif gruplara destek verecek.

Astana görüşmeleri kapsamında uzlaşmaya varılan çatışmasız bölgeler mutabakatı gereği TSK'nin operasyon hazırlığı yaptığı İdlib için ÖSO destek birlikleri yola çıktı. Sınır hattına son 20 gündür silah, asker, cephane ve zırhlı sevk eden TSK'nin hazırlıklarını tamamladığı ve operasyon için geri sayımın başladığı bildiriliyor.

ABD’nin İdlib tutumu nedir?
Suriye iç savaşının başladığı dönemde Suriyeli muhalifleri desteklediğini açıklayan ancak 2014 sonrası dönemde Suriyeli muhaliflerin yerine terör örgütü PKK’nın Suriye uzantısı PYD’ye desteğini artırmaya başlayan ABD, son dönemde El Kaide’nin İdlib’de etkin olmaya başladığını öne sürmeye başladı. Terör örgütü PKK/PYD’ye doğrudan askeri yardım yapan ve Suriye’nin kuzeyinde ortak hareket eden ABD yönetiminin bölgedeki politikası Türkiye’nin sert tepkisini çekiyor.

ABD-PKK/PYD işbirliği
Rakka operasyonunu terör örgütü PKK/PYD ile gerçekleştiren ve daha sonrasında Suriye’nin doğalgaz ve petrol zengini kenti olan Deyrizor’a yönelen ABD’nin son dönemde İdlib’i gündeme taşımasının arkasında terör örgütü PKK/PYD üzerinden bu bölgeye de girme hedefinin olduğu iddia ediliyordu. ABD’nin Menbiç üzerinden Afrin’e oradan da Akdeniz’e kadar uzanacak bir koridor oluşturulmasına destek verdiği belirtiliyor. ABD Başkanı Trump’ın DEAŞ ile Mücadele Özel Temsilcisi McGurk’un El Kaide bağlantılı Nusra örgütünün İdlib’te güçlendiğini iddia etmesi ve bu bölgeye operasyon yapılması gerektiğini savunması bu iddianın gündeme gelmesine neden oldu.

Suriye iç savaşının geleceğine etkisi ne olacak?
Altıncı yılını dolduran Suriye iç savaşında yaşanan çatışmalar ve şiddet olaylar bölgedeki istikrarı da olumsuz etkiledi. Terör örgütü DEAŞ'ın yanı sıra PKK'nın Suriye uzantısı olan PYD'de Suriye'deki otoroite boşluğundan yararlanarak güçlendi. Esed rejiminin saldırıları nedeniyle yüzbinlerce sivil hayatını kaybetti. Ülkede yaşanan çatışmaların durdurumlası için Cenevre ve son olarak da Astana'da çok sayıda görüşme gerçekleştirildi. Türkiye'nin de desteği ile Astana'da yürütülen görüşmelerin sonucunda çatışmasızlık bölgeleri ilan edildi.

Çatışmasızlık kararının devreye sokulması ile birlikte iç savaşın etkilerinin azaltılabileceği değerlendiriliyor. Bu durumun büyük bir yıkım ve katliama yol açan saldırıların durulması için önemli bir adım olabileceği değerlendirmesi yapılıyor.