İlyas Bazna kimdir? Çiçero isimli İlyas Bazna nereli? Kaç yaşında öldü?
İlyas Bazna kimdir? 2. Dünya Savaşı sırasında İngiliz Büyükelçiliği'nde casus olarak çalışmıştır. Hikayesi tarihte yer edinen Türk casusu İlyas Bazna'nın hayatı araştırılmaya başlandı. İşte İlyas Bazna kimdir? Çiçero isimli İlyas Bazna nereli? Kaç yaşında öldü? Merak edilen detaylar haberimizde...
İlyas Bazna kimdir? Hikayesi tarihte yer edinen Türk casusu İlyas Bazna'nın hayatı araştırılmaya başlandı. 2. Dünya Savaşı sırasında İngiliz Büyükelçiliği'nde casus olarak çalışmıştır. İşte İlyas Bazna kimdir? Çiçero isimli İlyas Bazna nereli? Kaç yaşında öldü? Merak edilen detaylar haberimizde...
İlyas Bazna Kimdir?
İlyas Bazna, 28 Temmuz 1904 yılında Kosova'da Priştine'de doğdu. 21 Aralık 1970'de ise hayatını Almanya'da Münih'de kaybetti. İlyas Bazna, 2. Dünya Savaşı'nda Nazi Almanyası hesabına çalışmış ve Çiçero kod adıyla tanınan Arnavut asıllı Türk casustur.
İlyas Bazna'nın hayat hikayesi filmlere konu oldu. Çiçero filminde İlyas Bazna'nın 2. Dünya Savaşı sırasında ülkemize yaptığı katkı gözler önüne serildi.
İlyas Bazna, babasının ölümünden sorumlu tuttuğu İngilizlerden nefret etmesi, maddi kazanç arzusu ve hep bir operacı olmak istemesine rağmen 2. Dünya Savaşı esnasında Ankara'da çeşitli Büyükelçiliklerde uşaklık yapıyor olması casusluk yapmaya başlamasına önayak olmuştur. Franz von Papen'in sefareti döneminde Ankara'daki Almanya Büyükelçiliği'ne gizli İngiliz askeri ve diğer istihbaratını satmıştır.
II. Dünya Savaşı yıllarının Ankara'sından önce Yugoslavya Krallığı Büyükelçisinin, daha sonra Almanya Büyükelçiliği Müsteşarı'nın uşaklığını yapmıştır. Almanya Elçilik Müsteşarı, mektuplarını okuduğu için kısa sürede İlyas Bazna'yı kovmuştur.
1942'den itibaren Britanya İmparatorluğu'nun Ankara Büyükelçisi Sir Hughe Knatchbull-Hugessen'in uşaklığını yapmaya başlamış, banyosunda sırtını ovarken ona opera aryaları okuyacak kadar Büyükelçi ile yakınlık kurmuştur. 21 Ekim 1943'ten itibaren fotoğraflarını çektiği gizli belgelerin örneklerini Almanya Büyükelçiliği'ne teslim etmeye başladığı bilinmektedir. Bunun için, Almanya Büyükelçiliği'nde ataşelik yapan Ludwig Moyzisch'e kendisi yaklaşarak 20.000 Sterlin karşılığı elindeki elli altı belgeyi satma önerisinde bulunmuştur. Kısa bir süre ücretli bir Alman ajanı haline gelmiş ve Alman istihbarat servislerince kendisine "Çiçero" kod adı verilmiştir. Müttefiklerce düzenlenen uluslararası toplantılar ve bazı bombardıman planları hakkında önemli bilgiler aktarmış olmakla birlikte, Normandiya Çıkarması'na ilişkin birçok belli belirsiz istihbarat ulaştırmıştır. Bütün bu dönem boyunca Ankara'daki İngiliz istihbarat görevleri ise Bazna'nın İngilizce anlamadığını zannetmekte, kendisini casusluğundan şüphelenilemeyecek kadar "eğitimsiz" ve "aptal" olarak görmekteydi.
Bazna, 1944 yılında Alman Büyükelçiliği'nde görevli bir sekreterin Müttefikler safına iltica etmesi üzerine, ele geçmekten korkarak İngiliz Büyükelçisi'nin yanındaki görevinden ayrılmıştır. Hizmetleri için Nazi Almanyası istihbarat servisi Abwehr tarafından kendisine 300.000 Sterlin ödenmiştir. Ancak İlyas Bazna daha sonra, ödenen paraların, Almanların İngiliz ekonomisini çökertmek için bastıkları sahte Sterlinlerden olduğunu fark etmiştir. Savaşın bitiminden bir süre sonra Federal Almanya Hükümeti'ne karşı tazminat davası açmış, çok uzun süren bir davadan sonra kendisine mütevazı bir ödeme yapılmıştır.
İlyas Bazna, casusluk yaptığı yıllarda Von Papen'in taktığı kod adının "Çiçero" olduğunu bilmiyordu. Hatta, kendisinin Çiçero olduğunu ancak 1950’de, Sefaret'te belgeleri teslim ettiği Moyzisch'in tüm yargılamaların ardından inzivaya çekildiği Tirol Alpleri'nde yazdığı anılarından ve yine 1950'de, İngilizlerin artık bu casusluk olayını açıklamasıyla öğrenebildi.
I was Cicero (Ben Çiçero'ydum) başlığı altında yayınladığı anılarından ise daha yüksek bir kazanç elde etmiştir. Kitabı 1951 yılında 5 Fingers (Beş Parmak) adı altında, Joseph L. Mankiewicz'in yönetmenliğinde sinemaya uyarlanmış, Bazna rolünü James Mason oynamıştır.
İlyas Bazna, Münih'te 1970 yılında 66 yaşında, yoksul bir gece bekçisi olarak ölmüştür.
