İsrail’in saldırıları ekonomisini zayıflattı

Ülkeye dünyadan gelen destekler ekonomiyi ayakta tutuyor. Bloomberg’teki habere göre, çatışma İsrail için ilk başta tahmin edilenden daha pahalı hale geldi ve kamu maliyesini zorluyor.

İsrail Maliye Bakanı Bezalel Smotrich, birkaç gün içinde 2023'ten geriye kalanlar için yeni bir bütçeyi açıklamaya ve ardından gelecek yıl için planlarını sunmaya hazırlanırken, ulusal bir tartışmayı alevlendiren ve piyasaları gergin tutan şey tartışmalı bildirilerdi.

İsrail'in harcama programında, sözde "koalisyon fonları" veya İsrail tarihinin en dindar hükümeti olan Netanyahu hükümetini oluşturan beş partiye tahsis edilen ihtiyari harcamalar yer alıyor. Geçen Mayıs ayında onaylanan 14 milyar şekel (3,6 milyar dolar) tutarındaki rekor transferin bir kısmı dini okullara gidecek; bazıları İngilizce ve matematik gibi derslerden muaf tutulacak. Tercih edilen diğer projeler arasında işgal altındaki Batı Şeria'daki Yahudi yerleşimlerinin geliştirilmesi yer alıyor.

Özel ödenekler 2023-2024 toplam bütçesinin bir kısmını oluştursa da, İsrail'in yarım yüzyıldaki en kötü silahlı çatışmasıyla karşı karşıya olduğu bir dönemde birbiriyle yarışan önceliklerin bir göstergesi haline geldi.

Savaş, 7 Ekim'de ABD tarafından Hamas'ın Gazze'den İsrail'in güneyindeki topluluklara akın etmesi ve yaklaşık 1.200 kişiyi öldürmesiyle başladı. Hamas yönetimindeki sağlık bakanlığına göre İsrail'in misilleme amaçlı hava saldırıları ve kara saldırısı başlatmasından bu yana Gazze'de 11.000'den fazla kişi öldü.

Maliye Bakanlığı'nın tahminlerine göre, koalisyon fonlarına ne olacağı, savaşın neredeyse 8 milyar dolarlık bir ekonomik zarara yol açtığını görmüş bir hükümet için piyasaların ne kadar affedici olacağını belirleyebilecek.

IBI Investment House baş ekonomisti Rafi Gözlan, "Hükümet koalisyon fonlarına bağlı kaldığı sürece borcunun karşılığını daha fazla ödeyecek" diyor.

Hükümet savaşın masraflarını karşılamak için tahvillere giderek daha fazla yönelirken, küresel tüccarların kararı önemli olacak. Bütçe açığı Ekim ayında Bloomberg Terminali'nde bir önceki yıla göre yedi kattan fazla arttı. Maliye Bakanlığı ayrıca Kasım ayında geçen aya göre %75 daha fazla borçlanma planlarını açıkladı.

Şekelden tahvillere kadar İsrail'in varlıkları, Hamas'ın saldırısı sonrasındaki kayıplarının tamamını olmasa da çoğunu telafi etti. Ancak hükümetin borçları üzerinde hâlâ bir risk havası var.
İsrail devlet tahvillerini temerrüde karşı sigortalamanın maliyeti, savaş başlamadan öncekinin iki katından fazla.

Yatırımcıların ABD Hazine tahvilleri üzerinde İsrail doları banknotları tutmak için talep ettiği risk primi veya spread ise yaklaşık 25 baz puan daha yüksek.