İşte 6 muhalefet partisinin güçlendirilmiş parlamenter sistem vaatleri...

CHP Genel Başkanı Kemal Kılıçdaroğlu, İYİ Parti Genel Başkanı Meral Akşener, Saadet Partisi Genel Başkanı Temel Karamollaoğlu, Demokrat Parti Genel Başkanı Gültekin Uysal, Gelecek Partisi Genel Başkanı Ahmet Davutoğlu, DEVA Partisi Genel Başkanı Ali Babacan, Ankara'da bir otelde gerçekleştirilen "Güçlendirilmiş Parlamenter Sistem" sunumu ve imza törenine katıldı.

Geçtiğimiz günlerde yuvarlak masa etrafında bir araya gelen 6 muhalefet partisi lideri; 28 Şubat’ta toplanmak üzere sözleşmişti.

“Yarının Türkiye’si” sloganıyla gerçekleştirilen açıklamanın olduğu salonun ana ekranında altı siyasi partinin logolarının yanı sıra, Türk bayrağı, Atatürk fotoğrafı ve “Yarının Türkiye’si İçin Güçlendirilmiş Parlamenter Sistem” yazılı afişler yer aldı.

Meclis’te yaptığı görüşmelerin ardından üzerinde uzlaşılan "Güçlendirilmiş Parlamenter Sistem Mutabakat Metni"ni hazırlayan 6 genel başkan yardımcısı hazırladıkları mutabakat metnini bölüm bölüm açıkladı.

"BİZLER BU SİSTEME KARŞI ÇIKIYORUZ"

CHP Genel Başkan Yardımcısı Muharrem Erkek, özetle şunları söyledi:

''Bu sistem otoriter bir yönetim yaratmıştır. Bizler bu sisteme karşı çıkıyoruz. Bu sistemden anayasadaki tarafsızlık yeminine rağmen partili cumhurbaşkanı ülkenin sorunlarını daha da derinleştirmiştir. Denetim yetkisi işlevsiz hale getirilmiştir. Partili cumhurbaşkanı bağımsız ve tarafsız yargıyı yok etmiştir.

Neden güçlendirilmiş parlamenter sisteme ihtiyacımız var? Çünkü ülkemiz en derin ekonomik ve siyasi krizlerinden birini yaşamaktadır. Söz veriyoruz güçlendirilmiş parlamenter sistemde temel hak ve özgürlüklerin tamamını teminat altına alacağız.''

"MECLİS'İN DENETİM YETKİSİNİ GÜÇLENDİRECEĞİZ"

DEVA Partisi Genel Başkan Yardımcısı Mustafa Yeneroğlu ise şöyle konuştu:

''Güçlendirilmiş Parlamenter Sistem ile katılımcı, özgürlükçü ve çoğulcu demokrasinin gereklerine uygun, kuvvetler ayrılığı ilkesi ile etkin denge ve denetleme mekanizmalarına dayanan bir hükümet sistemi modeli amaçlıyoruz.

Hükümet sistemimizde, temsilde adalet ile yönetimde istikrar ilkelerini eşit şekilde esas almaktayız. Meclis’i güçlendirirken hükümeti zayıflatmama, hükümeti güçlendirirken Meclis’i zayıflatmama kararlılığı içerisindeyiz. Bu amaçla; öncelikle “etkili ve katılımcı bir yasama” organı öngörüyoruz. Bu kapsamda Güçlendirilmiş Parlamenter Sistemin kalbi olan Türkiye Büyük Millet Meclisi’nin temsil yeteneği arttırılacak, kanun yapma ve yürütmeyi denetleme işlevleri etkili kılınacaktır. Böylece yasama organının daha demokratik ve daha etkili olması sağlanacaktır.

Meclis’in denetim yetkisini güçlendireceğiz. Şeffaf ve hesap verebilir bir yönetim için hükümete hesap sorulabilmesini sağlayacak araçları arttırıp var olan araçları da daha etkili kılacağız. Sözlü soru mekanizmasını güçlendirecek, muhataplarına cevap vermeleri için süre zorunluluğu getireceğiz. Yazılı soru önergelerine süresi içerisinde cevap verilmemesi halinde ilgili bakana yaptırım uygulanmasını sağlayacağız.''

"CUMHURBAŞKANI BİR SEFER, 7 YILLIĞINA SEÇİLECEK"

Demokrat Parti Genel Başkan Yardımcısı Bülent Şahinalp de şunları ifade etti:

''Yarının Türkiye’si için hazırladığımız Güçlendirilmiş Parlamenter Sistemde kuvvetler ayrılığı ilkesine ve etkin denge ve denetleme mekanizmalarına dayanan bir hükümet sistemi amaçlıyoruz. Güçlendirilmiş Parlamenter Sistem’de Cumhurbaşkanlığı makamının niteliğini, süresini, görev ve yetkilerini şu şekilde düzenledik:

Cumhurbaşkanı ile Meclis’in görev sürelerinin ayrıştırılması amacıyla Cumhurbaşkanı’nın görev süresini 7 yıl olarak belirleyeceğiz. Bizler, Cumhurbaşkanı’nın hem toplumun farklı kesimleri hem de Meclis’teki partiler karşısındaki tarafsızlığını tam anlamıyla sağlayabilmesini amaçlıyoruz. Bu nedenle Cumhurbaşkanı’nın yalnızca bir dönem için seçilmesi kuralını getireceğiz.

Güçlendirilmiş Parlamenter Sistemde Cumhurbaşkanlığı makamını, milletin ve devletin birliğini temsil eden, tarafsız bir makam olarak düzenleyeceğiz. Bu noktada altını çizmek istediğim husus şudur ki Cumhurbaşkanı seçilen kişinin varsa partisi ile ilişiği kesilecek ve görevi sona eren Cumhurbaşkanı aktif siyasette bir daha görev alamayacaktır.

Devletin başı sıfatını taşıyan Cumhurbaşkanlığı temsilî görev ve yetkilere sahip bir makam olarak düzenlenecektir. Yürütmeye dair icrai yetkiler, Türkiye Büyük Millet Meclisi’ne karşı siyasi sorumluluğu olan Başbakan ve Bakanlardan oluşan Bakanlar Kurulu tarafından kullanılacaktır. Cumhurbaşkanı’nın istisnai nitelikte tek başına yapabileceği işlemler ise Anayasa’da ayrıntılı olarak düzenlenecektir.

Cumhurbaşkanı’nın icrai bir yetkiye sahip olmamasına uygun olarak görevi ile ilgili siyasi sorumsuzluğu esas alınacaktır. Bununla birlikte, Cumhurbaşkanı’nın hukuki ve cezai sorumluluğuna ilişkin esaslar, Anayasa’da düzenlenerek yargılama makamı ve usulü açıkça belirtilecektir.

Güçlendirilmiş Parlamenter Sistem’de öngördüğümüz Bakanlar Kurulu’nun yapısını ise şu şekilde düzenledik:

Başbakan, parlamenter sistem gelenek ve ilkelerine uygun olarak Türkiye Büyük Millet Meclisi üyeleri arasından belirlenecektir. Başbakan’ın belirlenmesi bakımından, Cumhurbaşkanı Meclis’te en çok milletvekiline sahip siyasi partiye hükümeti kurma görevini verecektir. Hükümetin Anayasa’da öngörülen sürede kurulamaması halinde bu görev, milletvekili sayısıyla doğru orantılı olarak diğer siyasi partilere sırasıyla verilecektir.

"YARGI BAĞIMSIZLIĞI GÜÇLENDİRİLECEK''

Gelecek Partisi Genel Başkan Yardımcısı Ayhan Sefer Üstün de şunları söyledi:

''Yarının Türkiye’sini inşa etmek için hazırladığımız Güçlendirilmiş Parlamenter Sistem’in en önemli başlıklarından birisi de şüphesiz bağımsız ve tarafsız yargıdır. Yargının bağımsızlığı ve tarafsızlığı ilkesi, adaletin tesisinin asgari şartı, demokratik hukuk devletinin güvencesi, hak ve özgürlüklerin teminatıdır.

Güçlendirilmiş Parlamenter Sistemde öncelikle yargı bağımsızlığı ve tarafsızlığını sağlayacağız. Yüksek yargı kurulları ile yüksek yargı organlarının bağımsızlıkları ve demokratik meşruiyetlerini güçlendireceğiz. Bu kurullara ve organlara yürütmenin müdahalesini engelleyecek tedbirleri alacağız.''

MUTABAKAT METNİ NELERİ İÇERİYOR?

Parlamenter sistem taslağı üç bölümden oluşuyor. İlk bölümde, Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemi’nin verdiği zararlar. İkinci bölümde ise güçlendirilmiş parlamenter sistem özetleniyor. Son bölümde ise düzenlemeler aktarılıyor.

1. Cumhurbaşkanı'nın görev süresi

-Bir defalığına yedi yıl için seçilecek

-İkinci defa seçilemeyecek, siyasete dönemeyecek

2. Cumhurbaşkanlığı ile milletvekili seçimleri ayrı günlerde düzenlenecek

-Milletvekilleri 5 yıllığına seçilecek

-Yeni seçim yasası çıkarılacak. Seçim barajı yüzde 3’e düşürülecek

3. “Kuvvetler ayrılığı ilkesine dayalı demokratik hukuk devleti”

-Yasama, yürütme ve yargı organları kuvvetler ayrılığı ilkesine uygun olarak ayrılacak.

-Yargı bağımsızlığı sağlanacak

-Meclisin yetkileri artırılacak

-Meclis yeni başbakanı belirleyecek

-Cumhurbaşkanı Meclis çoğunluğunun belirlediği adayı başbakan olarak atamak zorunda olacak

-Meclis gensoru sistemiyle denetimini etkin hale getirecek.

-Düşünce ve ifade özürlüğü, din ve vicdan özgürlüğü, toplantı, gösteri yürüyüşü, örgütlenme özgürlüğü, basın özgürlüğü, kadın hakları, çocuk hakları ve çevre hakları düzenlenecek.

-YÖK kaldırılacak. Üniversiteler özerkleştirilecek

-Yerel yönetimler güçlendirilecek. Yargı kararı olmaksızın hiçbir belediye başkanı görevden alınamayacak.

-Yargı bağımsız yapıya kavuşturulacak.

-Çevre ihtilaflarını çözmek üzere uzman çevre mahkemeleri kurulacak.

-Merkez Bankası Başkanı değiştirilecek ve kurum bağımsız hale getirilecek.

-Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurulu (BDDK), Sermaye Piyasası Kurulu (SPK), Rekabet Kurulu gibi kurumların yapısı ve üyeleri değiştirilecek

-Radyo Televizyon Üst Kurulu (RTÜK), Basın İlân Kurumu, TRT ve Anadolu Ajansının da yapısı ve yönetimi değiştirilecek