İvmeli hareket formülleri nelerdir?
Hız kavramının bir ifadesi olarak ivme, fizik alanında üzerinde en çok düşünülen konulardan biridir. Lise fizik derslerinin en önemli konuları arasında yer alan ivmeli hareket formülleri öğrenciler tarafından büyük bir merakla araştırılıyor. Peki, ivmeli hareket formülleri nelerdir? Ayrıntılar haberimizde...
İvme, hızın yine hız ve yön bakımından zaman içerisinde değiştiği oranı ifade eder. İvmenin, büyüklüğü gibi yönü de olduğundan, vektörel bir sayısal değeri vardır. Peki, ivmeli hareket formülleri nelerdir? Detaylar haberimizde...
İVME NEDİR?
Çizgide hareket eden bir nokta ya da nesne, hızlanırsa veya yavaşlarsa ivme değişkenlik gösteriyor demektir. Bir daire üzerindeki hareket sistemi, hızı sabit olsa dahi hızlanır. Çünkü yön sürekli olarak değişir. Diğer tüm hareket türleri bakımından, her iki efekt hızlanmaya katkı sunar.
İvme, bir zaman aralığında hız vektöründeki değişimin zaman aralığına bölümü olarak tanımlanır. Anlık ivme kesin bir anda ve konumda belirli bir zaman aralığı boyunca hızdaki değişimin zaman aralığı sıfıra giderken zaman aralığına oranının limiti ile verilir.
Örnek vermek gerekirse, hız saniyede metre olarak ifade edildiğinde hızlanma saniyede metre cinsinden ifade edilecektir.
İVME HESAPLAMA
İvme, hızın zamana bağlı olarak değişim oranıdır. İvme ya da hızlanma kelimesi genellikle artan hız durumunu tanımlamak için kullanılır. Hızlanma kelimesi genellikle artan hız durumunu tanımlamak için kullanılır. İvme, bir nesnenin hızı arttığında, azaldığında veya yön değiştirdiğinde meydana gelir.
Hızın bir vektör olduğunu hatırlamak gerekir. Hem büyüklüğü hem de yönü vardır. Belli bir hızdaki değişikliğin başka bir büyüklükte veya hızda bir değişiklik yapabilir. Aynı zamanda bir yön değişikliği de olabilir. Peki, ivme nasıl hesaplanır? İvme, hareketlinin hızının geçen süreye bölünmesiyle bulunur.
İVMELİ HAREKET FORMÜLLERİ
İvme, hızdaki değişim ile aynı yöndeki bir vektördür. Δ v yani hız bir vektör olduğu için yönde değişim yaşayabilir. Dolayısıyla hızlanma, hızda, yönde veya her ikisinde birden bir değişiklik görülmesi doğal karşılanır. Bir nesne yavaşladığında, ivmesi hareketinin yönünün tersidir. Bu yavaşlama olarak bilinir.
İvmeli hareket formülü şu şekildedir:
İvme (a) = Hız (v)/ Zaman (t)
Hız, konum vektörünün bir türevi olduğundan, ivme vektörünün bileşenleri, sistemin koordinatlarının ikinci türevleri şeklinde ifade edilebilir.
Kısa zaman aralıkları ise anlık hızlanma ile bulunur. Burada payda sıfıra yaklaştıkça bir oranın sınırına türev denir. Anlık ivme, bu durumda, zaman aralığı sıfıra yaklaştıkça ortalama ivmenin sınırıdır ya da alternatif olarak ivme, hızın türevidir.
Anlık hızlanma süresini şu şekilde hesaplayabilirsiniz.
a= lim ∆ v/ ∆ t = dv/ dt
∆ t → 0