Jet yakıtında milli hamle: TÜPRAŞ ve SOCAR bitkisel kaynaklı büyük yatırım yapıyor

İBRAHİM AÇAR

Türkiye’nin net ithalatçı olduğu akarkayıt konusunda hem devlet hem de özel sektör arı gibi çalışıyor. Şırnak-Gabar’da büyük petrol yatakları bulan ve işleten Türkiye Petrolleri Anonim Ortaklığı (TPAO), yetmiş yıllık tarihi boyunca en büyük petrol keşfini yaptı. 2024 içerisinde üretim yapılan kuyu sayısının 33'ten 95'e çıkarılması hedeflenirken üretimin de yılın ilk yarısında 50 bin varil/güne ve yıl sonunda 100 bin varil/güne çıkarılması planlanıyor.

Denizlerde de ayrıca doğalgaz ve petrol aramaları devam ediyor. Karadeniz-Sakarya sahasında son dönemlerin en büyük doğalgaz rezervi bulundu. Hidrokarbon kökenli yakıtlarda çalışmalar ümit verirken bir diğer önemli gelişme özel sektör kaynaklı alternatif yakıtlarda yaşanıyor. Türkiye’nin dev şirketleri, bitkisel kaynaklı yakıt için büyük yatırımlar yapmaya başladı. Bunların içinde jet yakıtı üretimi araştırmaları ilk sırada yer alıyor.
 
Türkiye’nin petroldeki iki dev kuruluşu TÜPRAŞ ve SOCAR, bitkisel kaynaklı jet yakıtı üretimi için büyük yatırım hamlesi başlattı. Tarımsal üretimde önde gelen şirketlerden olan Tiryaki Agro, Sürdürülebilir Havacılık Yakıtı (SAF-Sustainable Aviation Fuel) üretimi için TÜPRAŞ’a hammadde sağlamak anlaşma yapmıştı. Tiryaki Agro, Tüpraş’ın Türkiye’de gerçekleştirmeyi planladığı sürdürülebilir havacılık yakıtı üretimi için, ikinci nesil bitkisel ve hayvansal atık ve kalıntı yağlar kaynaklı hammaddeleri tedarik edecek. SOCAR Türkiye de, deniz yosunundan jet yakıtı üretmek için uzun süredir çalışmalar yapıyor.

Tiryaki Agro , Tüpraş ile, Sürdürülebilir Havacılık Yakıtı (SAF) üretimine yönelik olarak atık ve kalıntı yağlar kaynaklı hammaddelerin uzun süreli tedariği için yaptığı anlaşma ile
bitkisel atık yağları temizleme ve ön işleme tesisleri kurmak üzere 100 milyon dolara yakın yatırım gerçekleştirecek. Anlaşma çerçevesinde; Tüpraş ve Tiryaki Agro 2025 yılından itibaren SAF hammaddelerinin ticaretine başlayacak. Tüpraş’ın SAF üretimine ilişkin tesisinin tamamlanmasının ardından da 10 yıl süre ile Tüpraş’a hammadde tedarik edilecek.
 
SOCAR da biyoyakıt üretimi için uzun süredir çalışmalar yapıyor. Azerbaycan’ın Türkiye’deki en büyük yatırımı olan SOCAR, biyoyakıt üretimi için ilk adımı atan SOCAR Türkiye, yeni ve farklı bir teknoloji ile mikro yosunlardan jet yakıtı üretecek

SOCAR Türkiye CEO’su Elchin Ibadov, geçtiğimiz günlerde bu konuda çalışmaya başladıklarını açıklamıştı.

SOCAR RESMEN AÇIKLADI

SOCAR Türkiye, resmi sitesinde yapılan açıklamada da, biyoyakıt pazarı için öncü bir projeye imza atıldığını ve deniz suyundaki mikro yosunlardan jet yakıtı üretimine başlanacağı belirtildi.

Türkiye’nin en büyük entegre endüstriyel holdingi SOCAR Açıklamada, “Türkiye, biyoyakıt pazarına öncülük edecek bir teknoloji geliştirerek su bitkilerinden jet yakıtı üretecek. SOCAR Türkiye Ar-Ge ve İnovasyon tarafından geliştirilen teknoloji ile deniz suyunda büyüyebilen mikro yosunlar biyoyakıta dönüştürülecek. SOCAR Türkiye Ar-Ge ve İnovasyon ve Technip Energies (T.EN), alglerin biyoyakıt pazarında büyümesini hızlandırmak için güçlerini birleştiriyor. İş birliği kapsamında SOCAR Türkiye Ar-Ge ve İnovasyon ve proje ortağı Technip Energies tarafından yapılan analizler sonucunda yıllık yaklaşık 40.000 ton jet yakıtı (SAF) üretimi hedefleniyor. Anlaşmanın bir parçası olarak iki şirket aynı zamanda bilgi birikimini bir araya getiriyor.

Oluşturulan sinerji kapsamında SOCAR Türkiye Ar-Ge ve İnovasyon, PCMR (Plate Catalytic Membrane Reactor) teknolojisinin araştırma ve geliştirme kaynaklarını sağlıyor. T.EN ise süreç ve mühendislik uzmanlığı ile katkıda bulunuyor. Ortak iş birliği anlaşması ile mikro yosunların yakıt üretimi için son işleme gönderilebilecek hidrokarbonlara doğrudan dönüştürülmesi için PCMR teknolojisinin geliştirilmesi ve optimizasyonunu sağlamak hedefleniyor. Sürdürülebilir enerji yolunda fosil yakıtların yerine kullanılabilecek önemli adaylardan biri olan biyoyakıtlar, yüksek operasyonel maliyetleri aşağı çekerek verimliliği artırıyor, sürdürülebilirliğe katkı sağlıyor.

Bu doğrultuda SOCAR Türkiye Ar-Ge ve İnovasyon, deniz suyundaki mikro yosunların biyokütlesini, hasatlama ve susuzlaştırma olmaksızın düşük sıcaklıklarda ve basınçlarda doğrudan ve sürekli olarak biyoyakıtlara ve biyokimyasallara dönüştürerek düşük işletme maliyetine sahip öncü bir teknoloji geliştiriyor.” denildi.