Kenevir nedir, ne işe yarar, nerelere ekilebilir, kimler ekebilir, hangi illerde yetiştirilmeye izin veriliyor, teşvik var mı?

Tarım ve Orman Bakanlığı, ilaç etkin maddesi üretmeyi hedefleyen kenevir yetiştiricileri için yeni bir yönetmelik yayınladı. Bu düzenleme, ilaç etkin maddesi üretimi amacıyla çiçek ve yaprak yetiştirmek isteyenlerin Toprak Mahsulleri Ofisi (TMO) aracılığıyla başvuruda bulunabileceğini açıkladı. Kenevir nedir, hangi faydaları vardır, nerelerde ekimi yapılabilir, kimler bu bitkiyi yetiştirebilir ve hangi illerde üretim izni bulunuyor? Ayrıca, bu alanda teşvikler var mı? İşte, kenevir yetiştiriciliği ile ilgili merak edilen tüm bilgiler!

Anadolu’da yüzlerce yıldır bilinen kenevir üretimini yeniden gündeme taşıdı ve 19 ilde tarıma izin verdi. O günden bu yana, hem yerel hem de uluslararası alanda kenevirin faydalarına dair farkındalık arttı.

KENEVİR NEDİR?

Kenevir (Cannabis sativa), çok amaçlı bir bitki olarak tekstil, ilaç, kozmetik, inşaat, enerji ve tarım sektörlerinde kullanılıyor. Liflerinden ip, halat, giysi yapılırken; tohumları gıda olarak değerlendiriliyor. Öte yandan tıbbi özellikleriyle kanser, romatizma gibi hastalıkların tedavisine katkı sağladığı biliniyor. Ancak, yüksek oranda THC içeriği nedeniyle uyuşturucu etkisi gösteren çeşitleri nedeniyle dünya genelinde kontrollü bir tarım ürünü konumunda.

KENEVİR HANGİ İLLERDE YETİŞTİRİLİYOR?

2016'da yürürlüğe giren yönetmelik ile Amasya, Antalya, Bartın, Burdur, Çorum, İzmir, Karabük, Kastamonu, Kayseri, Kütahya, Malatya, Ordu, Rize, Samsun, Sinop, Tokat, Uşak, Yozgat ve Zonguldak gibi illerde kenevir ekimi yasal olarak desteklenmeye başlandı. Tarım ve Orman Bakanlığı, kenevir üreticilerine sertifikalı tohum desteği sağlarken, belirli illerde destek ödemeleriyle ekim teşvik edilmekte.

2022 yılı itibarıyla Türkiye’de kenevir ekimi yapılan alan 2 bin 328 dekara ulaştı. Bu alan sınırlı kalmakla birlikte, Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın 2019’da açıkladığı ihracat hedefleri doğrultusunda henüz önemli bir ilerleme kaydedilmedi. 

KENEVİR ÜRETİMİ TÜRKİYE'DE NASIL İŞLİYOR?

Türkiye, 20. yüzyılın başlarına kadar kenevir üretiminde dünya sıralamalarında yer alırken, tarımsal makineleşme eksikliği, pamuk gibi alternatif bitkilerin yaygınlaşması ve dış pazar kaybı nedeniyle bu alanda gerileme yaşadı. Ayrıca kenevirin uyuşturucu etkili türleri, tarımın hassas bir denge içinde ilerlemesine neden oluyor. Üretim yapılacak alanlar ve çiftçilerin takip edilmesi gibi tedbirler alınmasına rağmen, kenevirin hem ekonomik hem de sosyo-politik olarak risk taşıdığı görüşü yaygın.

Türkiye’nin kenevir üretiminde yeniden güç kazanarak uluslararası piyasada söz sahibi olması hedefleniyor. Ancak, mevcut üretim kapasitesi ihracat seviyesine ulaşmadı. Kenevirin uluslararası pazarda rekabetçi olabilmesi için üretimin artırılması ve katma değerli ürünlere dönüştürülmesi önem taşıyor.

KENEVİR YETİŞTİRİCİLİĞİNE TEŞVİK VAR MI?

Tarım ve Orman Bakanlığı, ilaç etkin maddesi üretmek isteyen kenevir yetiştiricilerine yönelik yeni bir yönetmelik yayımladı. Bu yönetmelik, ilaç etkin maddesi üretimi amacıyla çiçek ve yaprak yetiştiriciliği yapmak isteyen kişilerin Toprak Mahsulleri Ofisi (TMO) üzerinden başvuruda bulunabileceğini belirtiyor.

Yeni yönetmelik, Türkiye'de Uyuşturucu Maddelerin Murakabesi Hakkında Kanun kapsamında lif, tohum, sap ve benzeri amaçlarla kenevir yetiştiriciliğine izin veren mevcut düzenlemelere dayanıyor. İlaç etkin maddesi elde etmeye yönelik kenevir yetiştiriciliği, geçen yıl yapılan yasal değişikliklerle gündeme gelmişti.

Bu yeni düzenleme, hem kenevirin potansiyelinden yararlanmayı hem de kontrollü bir şekilde ilaç üretimini teşvik etmeyi amaçlıyor. Böylece, yerel ve uluslararası pazarlarda kenevirin sunduğu