Kum zambağı nedir? Nerelerde yetişir? Neden değerli? Cezası ne kadar?

Dünyada ve Türkiye'de nadir görülen Kum Zambağı, koruma altına alındı. Özellikle ticari amaçla sökülmesine rekor ceza kesilen bu doğal güzelliğin neslinin korunması için bazı çalışmalar yürütülüyor. Kum zambağı nedir? Nerelerde yetişir? Neden değerli? Cezası ne kadar? Detaylarıyla haberimizde...

NEDEN DEĞERLİ?
Sinop'ta, kent merkezine 21 kilometre mesafedeki Sarıkum Tabiat Koruma Alanı ile Akliman Koyu, nadir görülen kum zambaklarına ev sahipliği yapıyor. Tarım ve Orman Bakanlığınca 2016 yılında yapılan çalışmalar kapsamında Doğa Koruma Birliği tarafından koruma altına alınan söz konusu bitkinin neslinin devamı için Sinop'ta da Doğa Koruma ve Milli Parklar (DKMP) 10'uncu Bölge Müdürlüğünce bazı çalışmalar yürütülüyor.

NERELERDE YETİŞİR?
DKMP 10'uncu Bölge Müdürü Hasan Başyiğit, AA muhabirine yaptığı açıklamada, kum zambaklarının, Sinop'ta sıkça görülmesine rağmen dünyada az görüldüğüne işaret etti.

İki yıl önce yapılan araştırmalar sonucunda kum zambağının dünya genelinde neslinin tükenmekte olduğunun belirlendiğini vurgulayan Başyiğit, "Sinop bitki envanteri açısından zengin bir il. Kent genelinde 29 tane dünyada nadir görülen bitki türü var. Bunlardan dört tanesi de nesli tükenmekte olan bitki türleri arasında yer alıyor. Kum zambakları bu türler arasında önemli bir yere sahip. Çünkü 2016 yılında yapılan araştırmalara göre nesli dünyada giderek azalıyor. Bu nedenle 2016 yılında Uluslararası Doğa Koruma Birliği tarafından koruma altına alındı. Biz de müdürlük olarak 2016 yılından itibaren kum zambaklarının korunmasına yönelik bir takım çalışmalar yürütüyoruz." diye konuştu.

CEZASI NE KADAR?
Dünyada neslinin tükenme tehdidiyle karşı karşıya olan bir bitki türünün Sinop'ta görülmesinin, bu kent için büyük bir değer olduğunun altını çizen Başyiğit, "Ancak burada iki tehlike var; biri, doğa şartları. Sahillerde yer alan bir bitki olduğu için denizin gelgit olaylarında zarar görebiliyor. İkincisi ise insan tehlikesi. Maalesef vatandaşlarımız sahillerde denize girerken veya güneşlenirken bu bitkilere zarar verebiliyorlar. Biz onları tabelalar ile uyarmaya çalışıyoruz. Bu bitkinin koruma altında olduğunu anlatmaya çalışıyoruz. Vatandaşlarımız şunu iyi bilmeliler, özellikle soğanlarıyla birlikte bu bitkinin sökülmesi yasak ve böyle bir durumda Çevre Kanunu'na göre 48 bin lira cezası var." ifadelerini kullandı.

KUM ZAMBAĞI NEDİR?
Kum zambağı (Pancratium maritimum), nergisgiller (Amaryllidaceae) familyasına ait, kıyı kumullarında yetişen soğanlı bir bitki türüdür.

Çok yıllık, soğanlı, genişçe uzun şeritsi yapraklı, yaklaşık 40–45 cm boyunda, beyaz çiçekli, çiçek sayısı 3-15, koronalı, korona tepallerin 2 / 3 ü kadardır. Çiçeklenme zamanı Ağustos ve Ekim ayları arasındadır.

Tüm Akdeniz ülkelerinde ve Karadenizin güney kıyılarında yetişir. Türün nesli tehlike altındadır. Türkiye'de bulunan zambakların ülke dışına çıkarılması suçtur. Türe yönelik en önemli tehdit, kıyı bölgelerinde hızla yayılan yazlık konutlardır.

ZAMBAK NEDİR?
Zambak, zambakgiller (Liliaceae) familyasının Lilium cinsinden genellikle soğan ile üreyen mevsimlik çiçekli bitkilerin adıdır. Zambakgiller familyasında bu cinse ait 110 civarında bitki türü vardır. Genellikle bahçe ve süs bitkisi olarak kullanılır, bazı soğanlı türleri de insanlar tarafından yenilebilir. Bu cinse ait zambak türü asıl zambaktır, isminde zambak geçen başka bitkiler de olmasına rağmen onlar diğer gruplara aittir. Zambak bitkisinin çiçekleri kimi ülke mutfaklarında besin olarak tüketilmektedir.

Türleri
Lilium albanicum
Lilium amabile
Lilium amoenum
Lilium anhuiense
Lilium arboricola
Lilium auratum – Altın ışınlı Japon zambağı
Lilium bakerianum
Lilium bolanderi
Lilium bosniacum - Bosna zambağı
Lilium brevistylum
Lilium brownii
Lilium bulbiferum – Portakal zambağı
Lilium callosum
Lilium canadense – Kanada zambağı
Lilium candidum – Ak zambak
Lilium carniolicum
Lilium catesbaei
Lilium cernuum
Lilium chalcedonicum – Sarıklı zambak
Lilium ciliatum – Tüylü(Kirpikli) zambak
Lilium columbianum
Lilium concolor
Lilium dauricum
Lilium davidii
Lilium distichum
Lilium duchartrei
Lilium fargesii
Lilium floridum
Lilium formosanum
Lilium grayi
Lilium habaense
Lilium hansonii
Lilium heldreichii
Lilium henrici
Lilium henryi – Henry zambağı
Lilium huidongense
Lilium humboldtii – Humboldt zambağı
Lilium iridollae
Lilium jankae
Lilium jinfushanense
Lilium kelleyanum
Lilium kelloggii
Lilium lancifolium (L. tigrinum) – Kaplan zambağı
Lilium lankongense
Lilium ledebourii
Lilium leichtlinii
Lilium leucanthum
Lilium lijiangense
Lilium longiflorum – Paskalya zambağı
Lilium lophophorum
Lilium maritimum
Lilium martagon – Türk zambağı
Lilium matangense
Lilium medeoloides
Lilium medogense
Lilium michauxii – Carolina zambağı
Lilium michiganense – Michigan zambağı
Lilium monadelphum
Lilium nanum
Lilium neilgherrense
Lilium nepalense
Lilium occidentale
Lilium orientale
Lilium oxypetalum
Lilium papilliferum
Lilium paradoxum
Lilium pardalinum – Panter zambağı
Lilium parryi
Lilium parvum
Lilium philadelphicum – Odun zambağı
Lilium pinifolium
Lilium pomponium
Lilium primulinum
Lilium pumilum – Kore zambağı
Lilium pyrenaicum
Lilium pyrophilum
Lilium regale – Regal zambağı
Lilium rhodopaeum
Lilium rosthornii
Lilium rubescens
Lilium saccatum
Lilium sargentiae
Lilium sempervivoideum
Lilium sherriffiae
Lilium souliei
Lilium speciosum – Japon zambağı
Lilium stewartianum
Lilium sulphureum
Lilium superbum
Lilium taliense
Lilium tianschanicum
Lilium tsingtaı