Melikşah kimdir? Sultan Melikşah'ı kim öldürdü? Uyanış Büyük Selçuklu başlıyor!

Melikşah kimdir? Sultan Melikşah'ı kim öldürdü? Uyanış Büyük Selçuklu TRT 1'de başlıyor. Sultan Melikşah'ı ve dönemini konu alan Uyanış Büyük Selçuklu dizisi başlamadan önce Büyük Hükümdar Melikşah hakkında da araştırmalar başladı. Usta Oyuncu Buğra Gülsoy'un canlandıracağı Melikşah'ı kim öldürdü? İşte detaylar...

MELİKŞAH KİMDİR?

Türk Selçuklu Hükümdarı Melikşah, 1055 yılında İsfahan'da doğmuş, 1092 yılında Bağdat'ta 38 yaşında iken ölmüştür. Tarih boyunca cesareti, azmi, savaşlardaki başarısıyla örnek olmuş bir isimdir. Büyük İran şairi Ömer Hayyam onun sarayında himaye görmüş o devrin büyük fikir adamlarındandır. Melikşah'ın en büyük ideali, bütün Müslüman devletleri bir bayrak altında toplayarak İslam Birliği'ni kurmaktı. Geçmişte Anadolu'nun dörtte üçü Melikşah zamanında elde edilmiştir.

BÜYÜK SELÇUKLU İMPARATORU MELİKŞAH'IN HAYATI!

Melikşah, 16 Ağustos 1055 pazar günü doğmuştur. 18 yaşında tahta geçen Melikşah'ın hükümdar olduğu dönem Büyük Selçuklu Devleti'nin en parlak dönemidir. Hükümdarlık döneminde Büyük Selçuklu Devleti en geniş sınırlarına ulaşmıştır.

Önce amcasının isyanını bastırarak Maveraünnehir ile Harzem'i ele geçirdi. Ünlü vezir Nizamülmülk, Melikşah'ın gerek tahta çıkmasında, gerekse zaferlerinde önemli bir rol oynamıştı. Anadolu'nun dörtte üçü Melikşah zamanında elde edilmiş ve Suriye'de büyük başarılar kazanılmıştı.

1076'da Kudüs Fatımîler'den, 1085'te Antakya, iki yıl sonra da Urfa Bizanslılardan alınmıştır. Halep ve Şam da onun döneminde Selçuk idaresine geçmişti. Devletin hudutları Kaşgar'dan ve Seyhun mecrasından Akdeniz, Kızıl Deniz ve Umman Denizi'ne kadar genişlemişti. Bağdat'taki Abbasi Halifeleri de tamamıyla Selçuk İmparatorluğu'nun emri altında bulunuyordu. Yirmi sene hüküm süren I. Melikşah, cesareti gibi zekası ile, ilim sevgisi ve edebî seviyesiyle de tanınmıştır. Kendisi gibi bir Türk soyundan gelmiş olan Veziri Nizamülmülk ile birlikte hem bir çok memleketler almaya, hem de nehirlere köprüler, şehirlere kaleler ve su yolları gibi birçok eserler yapmaya muvaffak olmuştu.

Büyük İran şairi Ömer Hayyam onun sarayında himaye görmüş o devrin büyük fikir adamlarındandır.

Melikşah, Bağdat'ta bir rasathane kurmuş ve 1086 yılında başlayan ve dünyanın güneş etrafında dönmesi esasına dayanan bir takvim inkılabı yapmıştı ki buna "Celalî Takvimi" adı verilir.

Sarayında Türkçe konuşulmakla birlikte edebî dil Farsça idi. Kendisinin pek güzel rubaileri vardır. Celaleddin Melikşah'ın Berkiyaruk, Sencer, Mehmet adlı üç oğlu vardı ki üçü de hükümdarlık yapmışlardır.

EŞLERİ
Terken Hatun (İbrahim Tamgaç Han'ın kızı, Ahmed, Davud, I. Mahmud ve Mah Melek Hatun'un annesi.)

Zübeyde Hatun (Emir Yakuti'nin kızı, Berkyaruk'un annesi.)

Taceddin Seferiyye Hatun (Cariye kökenli, Muhammed Tapar ve Ahmed Sencer'in annesi.)

ERKEK ÇOCUKLARI
Ahmed

Davud

Berkyaruk

Muhammed Tapar

Ahmed Sencer

I. Mahmud

Tuğrul

Emir

Humar

KIZ ÇOCUKLARI

Cevher Hatun (Gazneli III. Mesut ile evlenmiştir.)

Mah Melek Hatun (Abbasi Halifesi Muktadi ile evlenmiştir.)

Seyyide Hatun (Abbasi Halifesi Mustazhir ile evlenmiştir.)

MELİKŞAH'I KİM ÖLDÜRDÜ?

Bir şii kaynağa göre Melikşah İslam içinde ayrılan mezheplerin nedenini ve hak olanı bulmak amacıyla, Bağdat'taki Nizamiye Medresesi'nde, çeşitli ilimlerde kendilerine güvenilir 10'ar tane Ehl-i Sünnet ve Caferî büyük alimini konuk etmiştir.[12] Sultan Melikşah'ın kendi başkanlığında ve tarafsız olarak Nizamülmülk'ün danışmanlığında, Nizamülmülk'ün damadı olan Mukatil b. Atiyye'nin kaleme aldığı konferans 3 gün boyunca sürmüş, Caferî alimlerinin, Melikşah'ın bütün sorularına eksiksiz olarak Kur’an-ı Kerîm'den ve Hadis-i Şerifler'den delil getirdiğini görünce, çok şaşırmış ve şu ana kadar düşüncesinin yanlış olduğunu görüp Şiî mezhebine geçtiğini konferansta dile getirmiştir. Hemen ardından Nizamülmülk başta olmak üzere mecliste bulunan alimlerden de büyük bir kısmı Caferî Mezhebi'ne dahil olmuşlardır. Fakat daha sonra bazı Sünni alimler Sultan Melikşah ile veziri Nizamülmülk'ün aleyhinde karalama politikası güdüp ve sonunda hicri 12 Ramazan 485 yılı (16 Ekim 1092) Vezir Nizamülmülk'ü ve izleyen dönemde de Sultan Melikşah'ı daha 37 yaşında iken öldürttüler.

Bazı kaynaklar Nizamülmülk'ün Hasan Sabbah'ın emrindeki Haşhaşiler tarafından öldürüldüğünü yazarlar.

Döneminde yazılmış olan bazı kronik-tarihçilerin eserleri de neden ve nasıl öldüğü hakkında farklı bilgiler vermektedirler. Tarihçi Ebu'l Feda Sultan Melikşah'ın 1092/1093 (Hicri 485)'te Bağdad'da bir sürek avından sonra hastalanıp öldüğünü yazmaktadır. Kronik-tarihçi Hamdullah Müstevfî-i Kazvînî "Târîh-i Güzîde" adlı eserinde Melikşah'ın Kasım 1092'de (Hicri Şevval 485'te) 38 yaşında iken Bağdad'da bir sürek avından sonra öldüğünü bildirmektedir. Ermeni kronik-tarihçi Vardan'a göre 1092'de "barış seven sultan karısı tarafından zehirlenip" öldürülmüş ve babası Alparslan'ın yanında Merend'de gömülmüştür. Kronik-tarihçi Kırakos Ganjaketsis yazdığı Ermenistan Tarihi eserinde Melikşah'ın 20 yıl hüküm sürüp Ermeniler dahil tüm tebaları için iyi işler yaptığını fakat karısı tarafından zehirlenerek öldürüldüğünü yazmaktadır. Urfalı Matias adlı Hristiyan kronik-tarihçi ise Melikşah'ın 27 Şubat 1092 veya 25 Şubat 1093'te Bağdad'da karısı olan Semarkand sultanının kızı tarafından zehirlenip öldürüldüğünü ve babası Alparslan'ın yanında Marand'da defin edildiğini bildirmektedir.