Merkez Bankası satranç oyuncusu gibi! Şirketler dolar bozup risk alınca döviz kredisinde büyüme oranı düşürüldü
Bankacılık sektöründe Merkez Bankası’nın piyasayı orkestra şefi gibi yönettiğine dair benzetme yapılıyordu. Şimdi buna bir de satranç hamleleri eklendi. Parasal hamleleri görüp, ilerde olabilecek riskleri hesap eden Merkez Bankası, 3-4 hamle sonrasını görüp engelleme stratejisine geçti. İşte detaylar...
Cuma günü çok önemli bir veri ve o gelişmeye karşı önemli bir hamle geldi. TCMB verisine göre, finansal kesim dışındaki firmaların Ekim sonuna ilişkin net döviz pozisyonu açığı 132,3 milyar dolara yükseldiği ortaya çıktı. Yani 2023 yılı sonuna göre 50 milyar dolardan fazla bir bozulma oldu. Bu Türk şirketlerinin, ekonominin yavaşladığı bir süreçte kârsızlık sorunu yaşarken, döviz satıp TL almak suretiyle carry trade işlemlerine girip kâr elde etmeye çalıştıklarını gösteriyor.
Kıbrıs İktisat Bankası analizinde, “Her ne kadar bu işlemler bünyesinde risk barındırsa da, risk olmadan da getiri olmaz prensibi ile şirketler 2024 yılında bu işlemlerden para kazandıklarını görüyoruz. Otorite bu riski fark etmiş olacak ki, Cuma gecesi almış olduğu karar ile döviz kredilerinde aylık %1,5 olan büyüme sınırını %1,0'e çekti” denildi. Yani Merkez Bankası, etkiye anında tepki vererek olası riskleri bertaraf etmiş oldu.
Döviz riski azaldı TL mevduat arttı
27 Aralık ile sona eren haftada, KKM cephesinde erime devam etti. Rakamların dili ile haftalık bazda TL stok yaklaşık 24 milyar TL azalarak toplam KKM büyüklüğü 1,13 trilyon TL seviyesine geriledi. KKM'nin toplam mevduat havuzundaki payı (2023 sonu %17) %5,8 seviyelerine geriledi, döviz cinsi ana parası ise 32,3 milyar dolar ile yılı kapattı. TCMB'nin 2025 yılında KKM'yi bitirme planına paralel bu paranın dövize yönelme ihtimalini göz ardı edilmiyor. TL mevduat payı da yıllık karşılaştırma ile %42,2’den %59,4’e yükseldi. TCMB'nin brüt döviz ve altın rezervleri yaklaşık 1,1 milyar dolar azalarak 155,1 milyar dolar olurken, swap hariç net rezervler yılı yaklaşık 34,3 milyar dolar ile tamamladı. Bu rakama kamu dövizleri de eklenirse, 47 milyar dolar seviyesine yükseldi yani yıl içinde yaklaşık 82 milyar dolar arttı. Yabancı yatırımcı 2024 yılında 16,2 milyar dolar devlet tahvillerine girerken, 2,7 milyar dolar hisse senedi sattı.
