Merkez'den enflasyon açıklaması

Merkez Bankası (TCMB) Kasım ayında enflasyondaki yükselişin, "gıda ve temel mal grupları" kaynaklı olduğunu açıkladı.

TÇMB'nin "Kasım Ayı Fiyat Gelişmeleri" raporunda, "Tüketici fiyatları Kasım ayında yüzde 2.30 oranında artmış, yıllık enflasyon 2.14 puan yükselerek yüzde 14.03 olmuştur. Enflasyondaki yükselişin temel sürükleyicisi gıda ve temel mal grupları olmuştur" denildi ve eklendi:

"Hizmet ve enerji grupları yıllık enflasyonlarındaki artış ise daha sınırlı kaldı. Gıda enflasyonundaki yükselişte birikimli döviz kuru etkileri, temel girdi niteliğindeki tarımsal emtia fiyatlarının seyri ve mevsim geçişine bağlı arz yönlü unsurlar rol oynadı.

"Temel mal enflasyonundaki artışta, başta otomobil olmak üzere, dayanıklı tüketim malları öne çıkarken, bu gelişmede güçlü kredi ivmesinin gecikmeli etkilerine bağlı talep yönlü unsurlar ve Türk lirasındaki değer kaybının gecikmeli yansımaları gözlendi. Bu görünüm altında, B ve C göstergelerinin yıllık enflasyonu ve eğilimleri yükseldi."

Raporda, gıda, temel mal, hizmet, alkol-tütün-altın ve enerji gruplarının yıllık tüketici enflasyonuna katkılarının da aylık bazda sırasıyla 1.01, 0.89, 0.15, 0.05 ve 0.04 puan arttığı belirtilerek, "Yıllık enflasyon lokanta-otel, ulaştırma, diğer hizmetler gruplarında yükselirken, kira grubunda yatay seyretmiş, haberleşme hizmetlerinde ise geriledi. Mevsimsellikten arındırılmış verilerle incelendiğinde, lokanta-otel grubu aylık fiyat artışı gıda fiyatlarındaki görünümün de etkisiyle hızlandı. Ulaştırma hizmetleri fiyatları, karayolu ile şehirlerarası yolcu taşımacılığı fiyatlarındaki düşüşün etkisiyle yatay seyretti. Diğer hizmetler grubundaki yükselişte döviz kuru gelişmelerine bağlı olarak fiyatları artan ulaştırma araçlarının bakım ve onarımı, temel hastane hizmetleri ve dişçilik ücretleri etkili oldu."

Temel mal enflasyonunun Kasım ayında 3.23 puan artışla yüzde 15.32'ye çıktığı belirtilen raporda, "Bu dönemde yıllık enflasyon dayanıklı mal ve diğer temel mallarda yükselirken, giyim ve ayakkabı grubunda geriledi" denildi ve eklendi:

"Dayanıklı tüketim malları fiyatları güçlü kredi ivmesinin gecikmeli etkilerine bağlı talep yönlü unsurlar ile Türk lirasındaki değer kaybının yansımalarıyla yüksek bir oranda artarak (aylık yüzde 5.68) temel mal enflasyonunun ana sürükleyicisi oldu. Böylelikle bu grupta yıllık enflasyon yüzde 26.50'ye ulaştı."

Dayanıklı mallarda fiyat artışları alt kalemler genelinde sürerken, otomobil fiyatlarında birikimli döviz kuru etkilerine bağlı olarak yüzde 9.70 artış olduğu da belirtilen raporda, "Bu dönemde diğer temel mal grubu fiyatları üzerinde Türk lirasındaki değer kaybının gecikmeli etkileri belirginleşmiştir. Giyim ve ayakkabı grubunda zayıf seyreden sektörel talep koşullarının dezenflasyonist etkileri bu dönemde de devam etmiş ve grup yıllık enflasyonu yüzde 0.76 olarak gerçekleşti" denildi.

Gıda ve alkolsüz içecekler yıllık enflasyonunun da Kasım ayında 4.57 puan artarak yüzde 21.08'e yükseldiği belirtilen TCMB raporunda, "Bu dönemde yıllık enflasyon, işlenmiş gıda grubunda 1.43 puan artışla yüzde 15.92, işlenmemiş gıda grubunda ise 8,.24 puan artışla yüzde 27.02 oldu" denildi ve şöyle devam edildi:

"İşlenmemiş gıda grubunda mevsimsellikten arındırılmış veriler, gerek meyve ve sebze gerekse diğer işlenmemiş gıda fiyatlarının önemli ölçüde yükseldiğine işaret etti.

"Taze meyve ve sebze fiyatlarının yüksek aylık artışında mevsim geçişine bağlı arz yönlü unsurların yanı sıra döviz kurundaki birikimli değer kayıplarının etkili olduğu değerlendiriliyor.

"Diğer işlenmemiş gıdada, girdi fiyatlarındaki gelişmeleri takiben tavuk ve yumurta kalemleriyle birlikte, döviz kuruna duyarlılığı yüksek olan pirinç ve bakliyat fiyatları güçlü bir şekilde yükseldi.

"İşlenmiş gıdada olumsuz görünüm Kasım ayında da devam etmiş ve aylık fiyat artışı yüzde 2.26 olmuştur. Bazı ülkelerce salgın karşısında alınan ihtiyati tedbirler uluslararası tahıl fiyatlarını olumsuz etkilemeye devam etmiş, artan maliyetler sonucunda ekmek ve tahıllar grubunda süregelen yüksek fiyat artışları Kasım ayında yüzde 3.32 ile belirgin şekilde hızlanmıştır.

"Diğer işlenmiş gıda fiyatları yüzde 1.67 oranında artarken, gerek döviz kuru gelişmeleri gerekse uluslararası fiyatlara bağlı olarak katı ve sıvı yağ fiyatları aylık yüzde 5.11 oranındaki yükselişle öne çıktı.

"Bu gelişmelerle, taze meyve-sebze dışı gıda grubu yıllık enflasyonu yüzde 18.35'e yükseldi. Özetle, gıda grubu enflasyonundaki yükselişte döviz kuru gelişmeleri, uluslararası tarımsal emtia fiyatlarının seyri ve mevsim geçişine bağlı arz yönlü unsurların etkisi hissedildi."