Müfredatta ne değişti? Sevr Antlaşması nedir?

Türk Tarih Kurum Başkanı Prof. Dr. Refik Turan, yeni müfredatta  değişikliğe gidileceğini açıkladı. Müfredatta yapılacak olan bu değişiklik öğrenciler tarafından büyük merak konusu oldu. Peki, Prof. Dr. Refik Turan ne dedi? Müfredatta yapılacak olan değişiklik nedir? Bütün detaylarıyla haberimizde...

Türk Tarih Kurumu Başkanı Prof. Dr. Refik Turan, "Yeni müfredatta Sevr'in 'antlaşma' değil 'belge' olarak ifade edilmesiyle ilgili girişimlerimizi yapacağız. Belki bir ayrıntı gibi görünebilir ama önemli. Çünkü çocuklarımızın ve kamuoyunun zihnine böyle yerleşiyor. Ortada bir belge var ama bu bir antlaşma değil. Sevr bizim için hedefine ulaşamamış bir kötü niyet belgesidir. Sevr'de gördüğümüz o niyet bugün de ölmedi. Yeni Sevr niyetlerinin olduğunu hatırlayalım, o niyetlere karşı teyakkuzu unutmayalım" dedi.

TÜRK TARİH KURUMU

Türk Tarih Kurumu, ülkemizde bizzat Atatürk’ün direktifleriyle kurulan kurumların başında gelmektedir. Atatürk, özellikle Avrupa devletlerinin ders kitaplarında yer alan Türkler hakkındaki olumsuz iddialara ve “barbar” deyimi kullanılarak bir istilacı kavim şeklinde gösterilmelerine karşılık, bunun böyle olmadığının, cihan tarihinde en eski çağlardan beri hakiki yerinin ne olduğunun ve medeniyete ne gibi hizmetlerinin bulunduğunun araştırılması gerektiğine inanmaktaydı.

İşte bu sebeple, 28 Nisan 1930 tarihinde, Atatürk’ün de bizzat katıldığı Türk Ocakları’nın VI. Kurultayı’nın son oturumunda, O’nun direktifleriyle, Âfet İnan tarafından 40 imzalı bir önerge sunulmuş ve “Türk tarih ve medeniyetini ilmî surette tedkik etmek için hususî ve daimî bir heyetin teşkiline karar verilmesini ve bu heyetin azasını seçmek salahiyetinin Merkez heyetine bırakılmasını teklif ederiz” denilmiştir.

Aynı gün Kurultay’da yapılan görüşme sonucunda Türk Ocakları Kanunu’na, 84. madde olarak “Merkez Heyeti, Türk tarih ve medeniyetini ilmî surette tedkik ve tetebbu eylemek vazifesiyle mükellef olmak üzere bir Türk Tarih heyeti teşkil eder.” şeklinde bir madde eklenmiştir. Bu karar çerçevesinde 16 üyeden oluşan bir “Türk Tarihi Tedkik Heyeti” teşkil edilmiş, heyet ilk toplantısını 4 Haziran 1930 tarihinde yapmış, Yönetim Kurulu ve diğer üyeleri seçmiştir.

Yönetim Kurulu: Başkan Tevfik Bıyıklıoğlu, Başkanvekilleri Yusuf Akçura ve Samih Rıfat, Genel Sekreter Dr. Reşit Galip.

Üyeler: Âfet İnan, İsmail Hakkı Uzunçarşılı, Hâmid Zübeyir Koşay, Halil Edhem, Ragıb Hulûsi, Reşid Safvet Atabinen, Zâkir Kadîrî, Sadri Maksudi Arsal, Mesaroş (Ankara Etnografya Müzesi uzmanı), Mükrimin Halil Yinanç, Vâsıf Çınar ve Yusuf Ziya Özer’den teşekkül etmiştir.

Bu heyet, Türk Tarihinin Ana Hatları adıyla yaptığı ilk çalışmayı yayımlamıştır.

29 Mart 1931 tarihinde Türk Ocakları’nın VII. Kurultay’ında kapatılma kararı alınınca, bu defa 15 Nisan 1931’de “Türk Tarihi Tedkik Cemiyeti adı ile yeniden teşkilatlanmış ve 1930’daki ilkeler temel alınarak faaliyetlerine devam etmiştir. Kurumun adı 1935 yılında “Türk Tarihi Araştırma Kurumu” olarak değiştirilmiş, daha sonra ise “Türk Tarih Kurumu”na çevrilmiştir. Kurum bu dönem içerisinde dört ciltlik lise tarih kitaplarını hazırlamış ve bu kitaplar MEB yayını olarak basılmıştır. Türk Tarih Kurumu’nun bastığı ilk kitap, Birinci Türk Tarih Kongresi: Konferanslar, Müzakere Zabıtlarıadlı bildiri metinleri kitabıdır (1932). Fakat bu kitabın üstünde de TTK değil Maarif Vekâleti kaydı vardır. Pîrî Reis Haritası Hakkında İzahname (1935) adlı eserin üzerinde ise “Türk Tarihi Araştırma Kurumu Yayınlarından: No: 1” yazmaktadır.

Yine Pîrî Reis’in Kitâb-ı Bahriye’sinin (1935) yayın numarası 2’dir. Daha sonra Alacahöyük kazı raporları basılmış, 1937 yılından itibaren ise, adını bizzat Atatürk’ün koyduğu, BELLETEN yayın hayatına başlamıştır.

Atatürk, hayatının son dönemlerine kadar Kurumun çalışmalarıyla yakından ilgilenmiş, birçok defa çalışma planını kendisi tespit etmiş ve birçok toplantıya bizzat katılmıştır. O’nun bu Kurum’a ve tarihe verdiği önem, 5 Eylül 1938’de düzenlediği vasiyetnâme ile İş Bankası’ndaki hisselerinin gelirinin yarısını Türk Tarih Kurumu’na bağışlamasından anlaşılmaktadır. Nitekim Atatürk’ten sonra gelen bütün Cumhurbaşkanları da bir gelenek olarak Kurum’un koruyucu başkanları olmuştur. 25 Mayıs 1940’ta İçişleri Bakanlığı’nca onaylanan yeni cemiyetler kanununa göre yeniden düzenlenen tüzüğünün 2. maddesinde, Kurum’un Reisicumhur İsmet İnönü’nün yüksek himayeleri altında bulunduğu hükmü yer almış, 3. maddesinde de, “Maarif Vekili bu Kurum’un fahrî reisidir” denilmiştir. Kurum, Bakanlar Kurulu’nun 21 Ekim 1940 tarih ve 2/14556 sayılı kararnamesiyle “Kamu Yararına Çalışan Dernekler” arasına alınmıştır. Türk Tarih Kurumu, tüzelkişiliğe sahip olarak, 7 Kasım 1982’de kabul edilen Türkiye Cumhuriyeti Anayasası’nın 134. maddesi ile kurulan Atatürk Kültür, Dil ve Tarih Yüksek Kurumu bünyesine dâhil edilmiştir. Türk Tarih Kurumu bu dönemden itibaren de ilk kuruluş amaçları doğrultusunda çalışmalarına devam etmiş ve etmektedir.

Türk Tarih Kurumu, ilmî araştırma ve yayınları yanı sıra, ilki 2-11 Temmuz 1932 tarihlerinde toplanan ve belli aralıklarla günümüze kadar XVII.’sini gerçekleştirdiği milletlerarası nitelikte “Türk Tarih Kongreleri” yapmaktadır. 20-25 Eylül 1937 yılında Dolmabahçe’de yapılan II. Kongre, uluslararası nitelik kazanmış, yabancı bilim adamları da bu kongreye katılmışlardır. Bu Kongre, Türk tarihinin açıklanması ve belgelenmesi amacını gütmüştür. Ayrıca, Kongre dolayısıyla, tarih öncesinden Cumhuriyet dönemine dek yurdumuzda ve Ortadoğu’da gelişen büyük uygarlıkları, maketler, mülajlar, resimler ve grafiklerle canlandıran bir sergi düzenlenmiş ve bu sergi Atamızın ölümüne dek Dolmabahçe’de kalmıştır.

Türk Tarih Kurumu bundan sonra da uluslararası nitelikte,

15-20  Kasım 1943’te III.,
10-14 Kasım 1948’de IV.,
12-17 Nisan 1956’da V.,
20-26 Ekim 1961’de VI.,
25-29 Eylül 1970’te VII.,
11-15 Ekim 1976’da VIII.,
21-25 Eylül 1981’de IX.,
22-26 Eylül 1986’da X.,
5-9 Eylül 1990’da XI.,
12-16 Eylül 1994’te XII.,
4-8 Ekim 1999’da  XIII.,
9- 13 Eylül 2002’de XIV.,
11-15 Eylül  2006’da XV.,
20-24   Eylül 2010’da XVI.
13-15   Eylül 2014’te XVII.

kongrelerini düzenlemiştir. Bu kongrelerde sunulan bildiriler kitap hâline getirilmiş ve bunlar – XVI. Kongre dâhil- 53 cilt halinde basılmıştır. Eylül 2014’te gerçekleştirilen XVII. Kongreye ait bildiriler kitabı ise basım aşamasındadır.

Kuruluşundan başlayarak çalışmalarını eski Türk Ocağı Halkevleri binasında sürdüren Kurum, 1940 yılı sonlarında Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi’nde ayrılan bir bölüme geçmiştir. Ancak her gün zenginleşen kütüphanesi, çalışmaları ve gelişen basımevi dolayısıyla bu yer yetersiz kalmış, 12 Kasım 1967 günü, projesi Sayın Turgut Cansever tarafından çizilen bugünkü modern binasına taşınmıştır. Bu bina 1980 yılında “Uluslararası Ağahan Mimarî Ödülü”nü almıştır.

PROF. DR. REFİK TURAN KİMDİR?

1956 yılında Isparta’da dünyaya geldi. 1967’de ilköğretimi, 1974’de Isparta Lisesi’ni bitirdi. 1978’de A.Ü. Dil ve Tarih Coğrafya Fakültesi Tarih Bölümü’nden mezun oldu. 1980 yılında aynı fakültenin Genel Türk Tarihi Kürsüsü’nde yüksek lisansını, 1983’te Türkiye Selçuklu Devleti’nde Vezirlik Müessesesi konulu doktora tez çalışmasını tamamladı.

Dr. Turan 1984 yılında G. Ü. Gazi Eğitim Fakültesi Sosyal Bilimler Eğitimi Bölümü Tarih Eğitimi Anabilim Dalına Yardımcı Doçent olarak atandı. Aynı yıl Bölüm Başkanı oldu. 1989’da Genel Türk Tarihi Bilim Dalında Doçent, 1995’te Profesör oldu.

Prof. Refik TURAN’ın “Alâeddin Keykubat’ın Doğu Anadolu Siyaseti”, “Türklerde Vezaret Müessesesi Çerçevesinde Türkiye Selçuklu Vezirliğinin Hususiyeti”, “Tarihimizde ve Kültürümüzde Elmalı”, “Atatürk, Gençlik ve İdealizm”, “Osmanlıların Kuruluş Yıllarında Türk Ailesi, Sosyal Kültürel Değişme Sürecinde Türk Ailesi”, “Türk Tarihinde Ankara”, “Milli İrade ve Amasya Mülakatı”, “Tarih Bilinci ve Türk Tarihinde Birleşen Yollar”, “Yunus Emre ve Türk Kültürü Gerçeği”, “Selçukluların Karadeniz Seferleri ve Karadeniz Sahiline Türk İskânı”, “Misak-ı Milli ve Atatürk’ün Lozan Sonrası Hedefleri, Türk Dış Politikasında Musul”, “XIII. Yüzyıl Anadolu Buhranı ve Ayakta Kalan Güçler”, “Türkiye’de Tarih Öğretiminde Yeni Gelişmeler ve Hedefler”, “Anadolu Selçukluları ve Beylikler Döneminde Müessese ve Teşkilat” adlı makaleleri ve “Genel Türk Tarihi I-II-III”, “Türkiye Selçuklularında Hükümet Mekanizması (Vezir ve Divan)”, “Atatürk İlkeleri ve İnkılâp Tarihi”, “Türkiye Cumhuriyeti Tarihi-II”, “Sosyal Bilgilerin Temelleri” ve “Farklı Yönleriyle Değerler Eğitimi” adlı çalışmaları akademik dünyaya önemli katkı sağlayan eserleri arasında yer almaktadır.

Akademik-idari görevleri:
– 1984 – 1987 A. Ü. Türk İnkılâp Tarihi Enstitüsü Yönetim Kurulu Üyesi
– 1984 – 1991 G. Ü. Gazi Eğitim Fakültesi Sosyal Bilimler Eğitimi Bölüm Başkanı,
– 1991 – 1994 MEB Talim ve Terbiye Kurulu Başkanlığı Bilim Danışmanı
– 1993 – 1995 G. Ü. Gazi Eğitim Fakültesi Tarih Eğitimi Anabilim Dalı Başkanı,
– 1995 – 1997 Kültür Bakanlığı Yayımlar Dairesi Başkanlığı Üyesi
– 1995 – 1998 G. Ü. Gazi Eğitim Fakültesi Tarih Eğitimi Bölüm Başkanı
– 1995 – 2001 Atatürk Kültür, Dil ve Tarih Yüksek Kurumu Bilim ve Yürütme Kurulu Üyesi
– 1995 – 2004 MEB Yayımlar Dairesi Başkanlığı Yayın Kurulu Üyesi
– 1995 – 2002 G.Ü. Kastamonu Eğitim Fakültesi Dekanı

Lisans ve Lisans Üstü Düzeyde Okuttuğu Dersler ve Yükseköğretim Kurumları
– Atatürk İlkeleri ve İnkılâp Tarihi Gazi Üniversitesi
– Yakın Dönem Türk Siyasi Tarihi Gazi Üniversitesi
– Beylikler ve Selçuklu Tarihi Gazi Üniversitesi
– Genel Türk Tarihi Gazi Üniversitesi
– Türkler ve Tarih Gazi Üniversitesi
– Atatürkçülük Kara Harp Okulu
– Atatürk İlkeleri ve İnkılâp Tarihi Kara Harp Okulu
– Atatürk İlkeleri ve İnkılâp Tarihi Polis Akademisi
– Siyasi Tarih Polis Akademisi
– İhtilaller ve İnkılâplar Tarihi Ankara Üniversitesi

Yurtiçi ve Yurtdışı Bilimsel Etkinlikleri
Dr. Turan başlıca Belçika, İsviçre, Makedonya, Bulgaristan, Moldova, Kazakistan ve İran’da Türk Tarihi ve Kültürü ile İlgili konuşma, konferans ve kongre faaliyetlerine katıldı. Amerika Birleşik Devletleri, İngiltere, Romanya, Yunanistan, Özbekistan ve Makedonya’da bilimsel inceleme, gözlem ve çalışmalarda bulundu.

Brüksel Büyük Elçisi Güner Öztek, Dr. Turan’ın Koordiplomasi’ye ve vatandaşlarımıza verdiği konferanstan bahisle Rektörlüğümüze hitaben “Bu değerli bilim adamımız, Atatürk’ün Kurduğu Cumhuriyeti, Yurdumuzdan binlerce kilometre uzakta yaşayan vatandaşlarımıza açıklamak suretiyle Türkiye Cumhuriyeti’ne çok yararlı yeni bir hizmette bulunmuştur.” tespitini dosyasına girmesi kaydıyla yapmıştır.

Dr. Turan Türk Kurtuluş Savaşı, Türkiye Cumhuriyeti, İnkılâplar, Genel Türk Tarihi, Türk Toplumu ve Kültürü konularında başlıca Ankara, İstanbul, İzmir, Erzurum, Samsun, Sivas, Amasya, Kastamonu, Sinop, Ordu, Trabzon, Çankırı, Yozgat, Balıkesir, Zonguldak, Bolu, Tokat, İzmir, Çanakkale, İzmit, Batman, Antalya, Konya, Diyarbakır, Mersin, Malatya, Mardin, Erzincan ve Afyon illerinde konferanslar verdi. Genel Türk Tarihi ve Milli Mücadele Tarihi konularını içeren çok sayıda radyo ve televizyon programlarına konuşmacı olarak katıldı. Aynı zamanda yerli ve yabancı çeşitli bilimsel yayın organlarında yayın kurulu üyeliği görevlerini de sürdürmektedir.

Dr. Turan Fransızca bilmektedir. Evli ve iki çocuk babasıdır.

1956 yılında Isparta’da dünyaya geldi. 1967’de ilköğretimi, 1974’de Isparta Lisesi’ni bitirdi. 1978’de A.Ü. Dil ve Tarih Coğrafya Fakültesi Tarih Bölümü’nden mezun oldu. 1980 yılında aynı fakültenin Genel Türk Tarihi Kürsüsü’nde yüksek lisansını, 1983’te Türkiye Selçuklu Devleti’nde Vezirlik Müessesesi konulu doktora tez çalışmasını tamamladı.

Dr. Turan 1984 yılında G. Ü. Gazi Eğitim Fakültesi Sosyal Bilimler Eğitimi Bölümü Tarih Eğitimi Anabilim Dalına Yardımcı Doçent olarak atandı. Aynı yıl Bölüm Başkanı oldu. 1989’da Genel Türk Tarihi Bilim Dalında Doçent, 1995’te Profesör oldu.

Prof. Refik TURAN’ın “Alâeddin Keykubat’ın Doğu Anadolu Siyaseti”, “Türklerde Vezaret Müessesesi Çerçevesinde Türkiye Selçuklu Vezirliğinin Hususiyeti”, “Tarihimizde ve Kültürümüzde Elmalı”, “Atatürk, Gençlik ve İdealizm”, “Osmanlıların Kuruluş Yıllarında Türk Ailesi, Sosyal Kültürel Değişme Sürecinde Türk Ailesi”, “Türk Tarihinde Ankara”, “Milli İrade ve Amasya Mülakatı”, “Tarih Bilinci ve Türk Tarihinde Birleşen Yollar”, “Yunus Emre ve Türk Kültürü Gerçeği”, “Selçukluların Karadeniz Seferleri ve Karadeniz Sahiline Türk İskânı”, “Misak-ı Milli ve Atatürk’ün Lozan Sonrası Hedefleri, Türk Dış Politikasında Musul”, “XIII. Yüzyıl Anadolu Buhranı ve Ayakta Kalan Güçler”, “Türkiye’de Tarih Öğretiminde Yeni Gelişmeler ve Hedefler”, “Anadolu Selçukluları ve Beylikler Döneminde Müessese ve Teşkilat” adlı makaleleri ve “Genel Türk Tarihi I-II-III”, “Türkiye Selçuklularında Hükümet Mekanizması (Vezir ve Divan)”, “Atatürk İlkeleri ve İnkılâp Tarihi”, “Türkiye Cumhuriyeti Tarihi-II”, “Sosyal Bilgilerin Temelleri” ve “Farklı Yönleriyle Değerler Eğitimi” adlı çalışmaları akademik dünyaya önemli katkı sağlayan eserleri arasında yer almaktadır.

Akademik-idari görevleri:
– 1984 – 1987 A. Ü. Türk İnkılâp Tarihi Enstitüsü Yönetim Kurulu Üyesi
– 1984 – 1991 G. Ü. Gazi Eğitim Fakültesi Sosyal Bilimler Eğitimi Bölüm Başkanı,
– 1991 – 1994 MEB Talim ve Terbiye Kurulu Başkanlığı Bilim Danışmanı
– 1993 – 1995 G. Ü. Gazi Eğitim Fakültesi Tarih Eğitimi Anabilim Dalı Başkanı,
– 1995 – 1997 Kültür Bakanlığı Yayımlar Dairesi Başkanlığı Üyesi
– 1995 – 1998 G. Ü. Gazi Eğitim Fakültesi Tarih Eğitimi Bölüm Başkanı
– 1995 – 2001 Atatürk Kültür, Dil ve Tarih Yüksek Kurumu Bilim ve Yürütme Kurulu Üyesi
– 1995 – 2004 MEB Yayımlar Dairesi Başkanlığı Yayın Kurulu Üyesi
– 1995 – 2002 G.Ü. Kastamonu Eğitim Fakültesi Dekanı

Lisans ve Lisans Üstü Düzeyde Okuttuğu Dersler ve Yükseköğretim Kurumları
– Atatürk İlkeleri ve İnkılâp Tarihi Gazi Üniversitesi
– Yakın Dönem Türk Siyasi Tarihi Gazi Üniversitesi
– Beylikler ve Selçuklu Tarihi Gazi Üniversitesi
– Genel Türk Tarihi Gazi Üniversitesi
– Türkler ve Tarih Gazi Üniversitesi
– Atatürkçülük Kara Harp Okulu
– Atatürk İlkeleri ve İnkılâp Tarihi Kara Harp Okulu
– Atatürk İlkeleri ve İnkılâp Tarihi Polis Akademisi
– Siyasi Tarih Polis Akademisi
– İhtilaller ve İnkılâplar Tarihi Ankara Üniversitesi

Yurtiçi ve Yurtdışı Bilimsel Etkinlikleri
Dr. Turan başlıca Belçika, İsviçre, Makedonya, Bulgaristan, Moldova, Kazakistan ve İran’da Türk Tarihi ve Kültürü ile İlgili konuşma, konferans ve kongre faaliyetlerine katıldı. Amerika Birleşik Devletleri, İngiltere, Romanya, Yunanistan, Özbekistan ve Makedonya’da bilimsel inceleme, gözlem ve çalışmalarda bulundu.

Brüksel Büyük Elçisi Güner Öztek, Dr. Turan’ın Koordiplomasi’ye ve vatandaşlarımıza verdiği konferanstan bahisle Rektörlüğümüze hitaben “Bu değerli bilim adamımız, Atatürk’ün Kurduğu Cumhuriyeti, Yurdumuzdan binlerce kilometre uzakta yaşayan vatandaşlarımıza açıklamak suretiyle Türkiye Cumhuriyeti’ne çok yararlı yeni bir hizmette bulunmuştur.” tespitini dosyasına girmesi kaydıyla yapmıştır.

Dr. Turan Türk Kurtuluş Savaşı, Türkiye Cumhuriyeti, İnkılâplar, Genel Türk Tarihi, Türk Toplumu ve Kültürü konularında başlıca Ankara, İstanbul, İzmir, Erzurum, Samsun, Sivas, Amasya, Kastamonu, Sinop, Ordu, Trabzon, Çankırı, Yozgat, Balıkesir, Zonguldak, Bolu, Tokat, İzmir, Çanakkale, İzmit, Batman, Antalya, Konya, Diyarbakır, Mersin, Malatya, Mardin, Erzincan ve Afyon illerinde konferanslar verdi. Genel Türk Tarihi ve Milli Mücadele Tarihi konularını içeren çok sayıda radyo ve televizyon programlarına konuşmacı olarak katıldı. Aynı zamanda yerli ve yabancı çeşitli bilimsel yayın organlarında yayın kurulu üyeliği görevlerini de sürdürmektedir.

Dr. Turan Fransızca bilmektedir. Evli ve iki çocuk babasıdır.

SEVR ANTLAŞMASI (10 Ağustos 1920)

Sevr Antlaşması, Birinci Dünya Savaşı’na son veren antlaşmadır. İtilaf Devletleri ile savaşta yenilmiş kabul edilen Osmanlı Devleti arasında 10 Ağustos 1920'de imzalandı. Fakat hiç uygulamaya girmemiştir.

Birinci Dünya Savaşı’nı kazanan İtilaf Devletleri, yenilgiye uğrattıkları Almanya Avusturya, Macaristan ve Bulgaristan ile derhal barış antlaşması imzaladıkları halde, Osmanlı Devleti ile yapacakları antlaşmayı Osmanlının nasıl paylaşılacağı konusunda kendi aralarında çıkan anlaşmazlıklar nedeniyle geciktirmişlerdir.