Netflix Türkiye'de yasaklanacak mı? RTÜK internet yayını yönetmeliği

Mart ayında RTÜK Kanunu’na yapılan eklemelerle internet yayıncılığı da Kurul’un denetim alanına dahil edilmişti. Dün kabul edilen yönetmelik de bu kanunun uygulanma çerçevesini belirliyor. RTÜK yönetmeliğinin gerekli redaksiyonlar yapıldıktan sonra birkaç hafta içinde Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe girmesi bekleniyor. Netflix Türkiye'de yasaklanacak mı? RTÜK internet yayını yönetmeliğinin ayrıntıları haberimizde yer alıyor.

NETFLIX TÜRKİYE YASAKLANACAK MI?
Radyo Televizyon Üst Kurulu‘nun (RTÜK) gerçekleştirdiği toplantıda “Radyo, Televizyon ve İsteğe Bağlı Yayınların İnternet Ortamından Sunumu Hakkındaki Yönetmelik” oy çokluğu ile kabul edildi. Yeni yönetmeliğe göre internetten yayın yapmak isteyenler RTÜK’ten lisans alacak.

Mart ayında RTÜK Kanunu’na yapılan eklemelerle internet yayıncılığı da Kurul’un denetim alanına dahil edilmişti. Dün kabul edilen yönetmelik de bu kanunun uygulanma çerçevesini belirliyor. RTÜK yönetmeliğinin gerekli redaksiyonlar yapıldıktan sonra birkaç hafta içinde Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe girmesi bekleniyor.

Söz konusu yönetmelik 24 maddeden oluşuyor ve internet üzerinden yapılan radyo ve televizyon yayını yapan kuruluşları ile isteğe bağlı (on demand) olarak tanımlanan izleyicinin istediği içeriği istediği zaman izleyebildiği platformlarla ilgili düzenlemeleri içeriyor.

Taslak yönetmelikte, radyo, televizyon ve isteğe bağlı yayınlarını sadece internet üzerinden yapmak isteyen hizmet sağlayıcıların RTÜK’ten lisans alması gerektiği ve lisans başvurusunda sunulması gereken belgeler ile sürece dair ayrıntılar yer alıyor.

Ayrıca radyo, televizyon ve isteğe bağlı yayınları kendilerine ait bir internet adresi ve mobil uygulama üzerinden izleyiciler sunan kuruluşların da internet ortamından yayın iletim yetkisi alması şartı getiriliyor.

Abonelerin Kişisel Verileri Paylaşılacak
Yönetmeliğe yönelik ifadelerin muğlak ve ucu açık olduğu eleştirisi yapılıyor. Ayrıca internet ortamından yayın lisansı alan medya kuruluşlarının yükümlülükleri arasında “abonelerine ilişkin istenilen her türlü bilgi ve belgeyi vermesi” ifadesinin de yer almasının abonelerin ve izleme alışkanlıklarının kayıt altına alınabileceği yönündeki kaygı yarattığı da dile getiriliyor.

Yönetmeliği savunanlar ise bunun Avrupa Birliği’nin (AB) internet yayınlarıyla ilgili kısa bir süre önce yaptığı düzenlemelere uygun olarak gerçekleştirildiğini ve amacın interneti değil, içeriği denetlemek olduğunu savunuyor.

Türkiye, Netflix’i Yasaklayan İlk Ülke Olabilir
Bilgi Üniversitesi Hukuk Fakültesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Yaman Akdeniz de yönetmeliğin anlaşılması zor ifadeler içerdiği eleştirisi yapan isimler arasında yer alıyor.

Taslağı okuduğunda “hiçbir şey anlamadığını” söyleyen Akdeniz, özellikle anlaşılmayacak şekilde yazıldığını ve ifadelerin muğlak bırakıldığını öne sürdü.

Yaman Akdeniz, yönetmeliği okuduğunda sadece isteğe bağlı yayın platformlarının değil, internet üzerinden video içeriği sunan haber sitelerinin kapsam dışı kaldığını ve kapatılamayacağını ya da erişim engellemesi getirilemeyeceğini net bir şekilde söyleyemediğini belirtti.

Akdeniz, “Eskiden erişim yasakları içerikle ilgiliydi. Bir siteye ya da URL’ye neden, kimin talebiyle erişim yasağı getirildiğini öğrenebiliyorduk. Şimdi mahkeme, (video yayını yapan haber kuruluşları da) dahil bazı sitelere lisansı olmadığı gerekçesiyle erişimi durdurabilir” dedi.

Yapılan düzenlemenin AB ile hiçbir ilgisi olmadığını da savunan Akdeniz, Türkiye’de halihazırda yürürlükte olan 5651 sayılı kanunla 200 binden fazla alan adının ve 150 binden fazla da URL’nin erişime engellediğini ve yeni yönetmeliğin bu yapıya ek olarak çıkarıldığını aktardı.

Akdeniz, “İnternete büyük sansür geliyor. Türkiye, Netflix’i yasaklayan ilk ülke olabilir. Şimdi bakalım Netflix ya da Amazon Prime gibi platformlar kendi içeriklerinde buzlama, çiçek koyma gibi talepleri kabul edecek mi?” dedi.

Yönetmeliğin İki Boyutu Var
RTÜK üyesi Taşcı: “Bazı ifadeler belirsiz, yoruma açık” ifadesini kullandı.
Yönetmeliği eleştirenler arasında yer alan RTÜK üyesi İlhan Taşcı, kullanılan bazı ifadelerin belirsiz ve yoruma açık olduğunu ancak bunun özellikle böyle tercih edildiğini düşündüğünü söyledi.

BBC Türkçe’den İrem Köker’in haberine göre, Taşcı, “Yönetmeliğin iki boyutu var: İlki yayınlar için lisans alınması, ikincisi de denetim aşaması. İlk kez internet mecrasından televizyon, radyo ve isteğe bağlı yayınlar denetim altına alıyor. Muhalefet etme nedenlerimizin birisi bazı ifadelerin belirsiz ve yoruma açık olması. Kişisel olarak bunun ileride bir baskı aracı kullanılmak üzere bir enstrüman olması için bir tercih olduğunu düşünüyorum” dedi.

Taşcı, 2007 yılında yürürlüğe giren 5651 sayılı İnternet Ortamında Yapılan Yayınların Düzenlenmesi ve Bu Yayınlar Yoluyla İşlenen Suçlarla Mücadele Edilmesi Hakkında Kanun’un çocuk pornografisi, şiddet gibi katalog suçların denetimi için yeterli olduğunu da sözlerine ekledi.

Cumhuriyet Halk Partisi kontenjanından 2017 yılında RTÜK üyeliğine seçilen Taşcı, itiraz ettiği bir diğer noktanın da internet ortamında yayın lisansı verilen medya hizmet sağlayıcısı kuruluşlardan abonelere ilişkin bilgi ve belge istemesi olduğunu ifade etti.

Yönetmelik taslağının, internet ortamında yayın lisansı verilen medya hizmet sağlayıcısı kuruluşların yükümlülüklerine dair maddesinde “şirket ve ortaklık yapısına, programlarına, yayınlarını ileten platform işletmecilerine ve varsa abonelerine ilişkin Üst Kurul tarafından istenilen her türlü bilgi ve belgeyi belirtilen süre içerisinde vermek” ifadesi de yer alıyor.

İlhan Taşcı, bu maddenin özel hayata dair verilerin toplanması sonucunu doğurabileceğini belirtti.

Taşcı, “Bu madde, bu şekilde yürürlüğe girerse, Türkiye’de bir dijital fişleme ve kayıt altına alma çağı yaşanmaya başlayacak. RTÜK’ü kişilerin ne izlediği değil, sunulan yayınların içeriği ilgilendiriyor. Bu vahim bir durumdur ve kişisel olarak düzeltilmesi gerektiğini düşünüyorum” dedi.

AB’ye Uygun Bir Yönetmelik
Yönetmeliğe kabul yönünde oy veren bir başka RTÜK üyesi Doç. Dr. Hamit Ersoy ise eleştiri ve kaygıların haksız olduğu görüşünde.

Hamit Ersoy, yönetmelikte abonelik bilgi ve belgelerinin istendiğine dair herhangi bir düzenleme bulunmadığını ve bu yayın platformlarından gerekli ücretin alınabilmesi için yalnızca brüt gelirlerini kendilerine bildirilmesini istediklerini savundu.

Ersoy, söz konusu yönetmeliğin yasal dayanağının Mart ayında yapılan yeni düzenlemeler olduğunu ve Avrupa Birliği (AB) direktiflerine uygun bir şekilde yapıldığını söyledi.

2011 yılından bu yana Adalet ve Kalkınma Partisi kontenjanından RTÜK üyesi olan Ersoy, “Ben RTÜK üyesi olmanın yanında AB’nin RTÜK’teki temas noktasıyım. AB, Görsel İşitsel Medya Hizmetleri Direktifi’nde yaptığı güncelleme ile isteğe bağlı yayın platformlarına denetim getiriyor. Bu, Kasım ayında yasalaşacak. Biz de aday ülke olarak bu direktifi uygulamak zorundayız. Biz onlardan erken yapıyoruz. Bu düzenleme AB tavsiyelerine uygun” dedi.

AB’den Yeni Değişiklik
AB, son dönemde yaptığı bir dizi düzenlemeyle isteğe bağlı yayın ve video sosyal medya platformlarının tabi olduğu uygulamalarda değişikliğe gitti.

Üzerinde uzlaşmaya varılan ve önümüzdeki aylarda yasalaşması beklenen yeni düzenlemeler kapsamında, Netflix ve Amazon Prime gibi isteğe bağlı yayın hizmeti sunan platformların içeriklerinin en az yüzde 30’unun yerel içeriklerden oluşması şartı getiriliyor. Ayrıca gündüz vakti izlenebilen içeriklerde reklam sınırlaması ve çocuk programlarına dair bazı yeni düzenlemelerin de getirilmesi öngörülüyor.

Hamit Ersoy, yeni RTÜK yönetmeliğinin internete değil, içeriğe denetleme getirdiğini de sözlerine ekledi.

Ersoy, “İnternet üzerinden yayın yapan bu platformların içeriği de karasal yayın, uydu yayını gibi mecralardan yapılan yayınlar gibi denetime tabi olacak. Burada interneti değil, yayın için burayı mecra olarak kullananları ele alıyoruz” dedi.

Yönetmeliğin açık olmayan ve muğlak ifadelerle yazıldığı eleştirilerinin de haksız olduğunu belirten Ersoy, “Çıktığında herkes görecek, yönetmelik açık ifadelerle yazıldı. Tam bir sayfası sadece tanımlara ayrıldı” diye konuştu.

NETFLIX
Netflix Inc., film-dizi yapımcılığı ve dağıtımı alanında iştigal eden Amerika kökenli kuruluştur. 1997 yılında Kaliforniya'da Reed Hastings ve Marc Randolph tarafından kuruldu. İnternet üzerinden gerçek zamanlı veri akışı ve video-on-demand ile posta yoluyla DVD dağıtımı alanlarında uzmanlaştı. Adı, İngilizce internet anlamına gelen "net" ve Amerika'da günlük konuşma dilinde "filmler" anlamına gelen "flicks" kelimesinden türetildi.

Netflix’in ilk iş modeli DVD satışı ve kiralama üzerineydi. Ancak şirketin kuruluşundan yaklaşık bir yıl sonra Hastings, posta yoluyla DVD kiralamaya odaklanmak üzere DVD satışlarını durdurdu. 2007’de Netflix, akışkan medya aracılığıyla internet üzerinden film izleme olanağı sunarak iş alanını genişletti. 2010’da Kanada’ya açıldı ve zaman içinde veri akışı servisi büyümeye devam etti. Ocak 2016 itibarıyla Netflix 190’dan fazla ülkede hizmet vermektedir.

Netflix, 2013’te House of Cards adlı ilk dizisiyle içerik üretmeye de başladı. O günden bu yana film ve televizyon dizisi üretimlerini hızla artırdı. Şirket, 2016’da 126 orijinal dizi ve film yayımladı. Bu rakam, ücretli Amerikan televizyon kanallarının tümünün daha fazladır.

Temmuz 2017 itibarıyla Netflix’in 51,92 milyonu ABD’de olmak üzere dünya çapında 103,95 milyon abonesi bulunmaktadır.
2009 yılında 10 milyon abone sayısına ulaşmıştır.
2011 Nisan ayında ABD'de 23 milyon, dünya çapında ise 26 milyon abone sayısına ulaşmıştır ve elde ettiği toplam dijital gelir 1,5 milyar dolar olmuştur.
2014 yılının ikinci çeyreği verilerine göre küresel olarak 50 milyondan fazla aboneye sahiptir.
2015 Ocak verileri itibarıyla, ABD'deki abone sayısı 39 milyona, küresel abone sayısı da 57 milyona ulaşmıştır. Aynı yılın Ekim itibarı ile 70 milyon aboneye sahiptir.
2016 Ocak verileri itibarıyla küresel abone sayısı da 75 milyona ulaşmıştır. Elde ettiği toplam dijital gelir 2.7 milyar dolardır.
2017 Ocak verilerine göre ABD`de 50 milyon, dünyada 98 milyondan fazla abone sayısına ulaşmıştır.

Tarihçe
Netflix, 29 Ağustos 1997'de, Scotts Valley, Kaliforniya'da, Marc Randolph ve Reed Hastings tarafından kuruldu. Marc Randolph ve Reed Hastings, Reed Hastings'in şirketi olan Pure Atria Corporation'da pazarlama müdürü olarak çalışırken tanıştılar. Ayrıca Randolph, e-postayla sipariş şirketi olan MicroWarehouse'un kurucularındandı ve daha sonra Borland International'da pazarlama başkan yardımcısı olarak çalıştı. Bilgisayar bilimcisi ve matematikçi olan Hastings, Pure Atria'yı Rational Software Corporation'a 1997'de 700 milyon $ karşılığında satarak, Silikon Vadisi tarihinin en yüksek satışını yapmış oldu. Hastings ve Randolph, hükümetin birleşmeyi onaylamasını beklerken, Netflix fikri ortaya çıktı.

Logosu
Reed Hastings, Randolph'un annesi ve Integrity QA kurucusu Steve Kahn'dan, Netflix için 2.5 milyon dolarlık başlangıç ​​yatırımı aldı. Randolph, yeni e-ticaret şirketi Amazon'ı beğendi ve benzer bir model kullanmak istedi fakat VHS kasetlerinin stoklamak için pahalı, postalamak için çok hassas olmalarından dolayı vazgeçtiler. 1997'de sadece birkaç pazarda satışa sunulan DVD'leri duyduklarında, Hastings'in Santa Cruz'taki evine posta ile kompakt bir disk göndererek test ettiler, disk bozulmadan geldiğinde DVD satış ve kiralama konseptini kullanmaya karar vererek 16 milyar dolarlık yatırım ile sektöre girdiler. 14 Nisan 1998'de satış yapmaya başladığında, sadece 30 çalışanı ve 925 DVD'si vardı.

Üyelik ücreti, Blockbuster alım teklifi, büyüme başlangıcı
Netflix, Eylül 1999'da aylık abonelik konseptini tanıttı ve sonra tek kiralık modeli 2000 başında bıraktı. O tarihten bu yana şirket, son ödeme tarihleri, gecikme ücretleri, nakliye ve taşıma ücretleri olmaksızın sabit ücretli sınırsız kira iş modeli ile adını duyurmuştur.

Blockbuster tarafından 2000'de 50 milyon dolar karşılığında satın alınmak istendi ancak Netflix, teklifi kabul etmedi. Netflix, 29 Mayıs 2002'de hisse başına 15.00 ABD Doları bedelle 5.5 milyon hisse senedi satarak halka arzını başlattı. 14 Haziran 2002'de şirket aynı fiyata 825.000 adet hisse daha sattı. Netflix, ilk birkaç yıl boyunca önemli kayıplar yaşadıktan sonra, 2003 yılında ilk kârını açıkladı ve 272 milyon ABD doları gelirle 6.5 milyon ABD doları kar elde etti.

Netflix, müşterileri tarafından derecelendirmelerine ve yorumlarını temel alarak geniş bir kişiselleştirilmiş video öneri sistemi geliştirdi ve sürdürüyor. 1 Ekim 2006'da Netflix, mevcut algoritması Cinematch'i yenerek, müşteri puanlarını % 10'dan fazla tahmin edecek bir video önerme algoritması geliştirebilen ilk geliştiricisine 1.000.000 $ değerinde bir ödül önerdi. Şubat 2007'de şirket, milyarıncı DVD'sini teslim etti ve İnternet üzerinden kirala-izle (video on demand) sistemini tanıtarak orijinal iş modelinden uzaklaşmaya başladı.

Ocak 2013'te Netflix, 2012 yılının dördüncü çeyreğinde iki milyon ABD kullanıcısı eklendiğini açıkladı. 27,1 milyon ABD kullanıcısı ve 29,4 milyon toplam kullanıcısı ve buna ek olarak, gelir aynı dönemde% 8 artarak 945 milyon dolara çıktı. Netflix, bu yılki üçüncü çeyrek raporunda, Nisan 2013'te 36.3 milyon abone sayısına (ABD'de 29.2 milyon) ulaştı. 2013 yılının dördüncü çeyreğine kadar Netflix, 33.1 milyon ABD abonesi bildirdi.

Desteklenen cihazlar
Desteklenen donanımlar
Amazon Amazon Fire TV, Kindle Fire, Kindle Fire HD, Kindle Fire HDX
Android smartphones and tablets
Android TV devices
Apple Apple TV, iPad, iPhone, iPod Touch
Barnes & Noble Nook Color, Nook Tablet, Nook HD
BlackBerry 10 smartphones
D-Link Boxee Box
Google Chromecast
LG Electronics: some Blu-ray players, TVs, and home theater systems
Google TV devices
YouView set-top boxes in the UK.
Microsoft Surface RT, Surface Pro, Windows Phone, Xbox 360, Xbox One
Nintendo Wii, Nintendo 3DS[143] and Wii U
Panasonic: some Blu-ray Disc players, televisions and home theater systems
Philips: some Blu-ray disc players and TVs
Roku streaming player
Samsung: some Blu-ray disc players, home theater systems, smartphones, TVs, and tablets
Samsung gear VR
Seagate FreeAgent Theater+ HD Media Players
Sharp: some LED/LCD TVs and Blu-ray Disc players
Sony Blu-ray Disc players, televisions, PlayStation 3, PlayStation Vita and PlayStation 4
TiVo DVRs (HD, HD XL, Series3, Premiere, Premiere XL and Roamio boxes)
Viewsonic VMP75
Vizio: some Blu-ray Disc players and TVs
Western Digital WD Live plus Media Player
Yamaha BD-A1020

Desteklenen yazılımlar
Windows
Platform tarafından desteklenen web tarayıcıları
OS X : Safari, Firefox 2 ve Google Chrome
Microsoft Windows: İnternet Explorer, Firefox 2 ve Google Chrome
Linux: Google Chrome
Android