Ötenazi nedir, nasıl yapılır, ne demek? Ötenazi hangi durumlarda yapılır? Ötenazi nerelerde yasal? Ötenazi yöntemleri neler?

Ötenazi, yaşam koşulları dayanılmaz hale gelen bireylerin ağrısız bir biçimde ölmelerine izin veren bir uygulama olarak tanımlanır. Son dönemde, eski Hollanda Başbakanı ve eşinin ötenazi tercih etmesi, bu konuyu tekrar gündeme getirdi. Bu durum, insanların zihinlerinde "Ötenazi nedir?" gibi sorular uyandırdı. Ötenazi, nasıl gerçekleştirilir? Hangi ülkelerde yasal? Ötenazi yöntemleri nelerdir? Ünlü kişiler arasında ötenazi tercih edenler kimlerdir? İşte, ötenazi ile ilgili merak edilen detaylar...

ÖTENAZİ NEDİR, KELİME ANLAMI NE?

Ötenazi, Yunanca "iyi ölüm" anlamına gelen bir kelime olarak, yaşamları dayanılmaz acı, ıstırap veya onur kırıcı bir şekilde devam eden kişilerin, kendi istekleri veya yakınlarının talebi üzerine, doktor kontrolünde hayatlarına son verilmesi işlemidir. Aktif ve pasif olmak üzere iki türe ayrılan ötenazi, aktif durumda doktorun ölümcül bir ilaç veya enjeksiyon vererek yaşamı sonlandırmasıyla gerçekleşirken, pasif durumda hastanın yaşam destek ünitelerinin kesilmesi veya tedavisinin durdurulmasıyla hastalığın seyrine bırakılmasını içerir.

ÖTENAZİ HANGİ ÜLKELERDE YASALDIR?

Dünyada birçok ülkede yasaklanmış veya tartışmalı olan ötenazi, bazı ülkelerde belirli şartlar altında yasal olarak uygulanmaktadır. Bu ülkeler arasında şunlar bulunmaktadır:

Belçika: 2002 yılında ötenazi yasasını kabul eden Belçika, 18 yaşından büyük, akli dengesi yerinde, tedavisi mümkün olmayan ve sürekli acı çeken hastalara ötenazi hakkı tanımaktadır. 2014 yılında yaş sınırını kaldırarak çocuklara da ötenazi yapılabilmesine olanak sağlamıştır.

Hollanda: 2002 yılında ötenazi yasasını kabul eden Hollanda, 12 yaşından büyük, akli dengesi yerinde, tedavisi mümkün olmayan ve sürekli acı çeken hastalara ötenazi hakkı tanımaktadır. 2020 yılında ise, 12 yaşından küçük çocuklara da ötenazi yapılabilmesine izin veren bir plan hazırlamıştır.

Lüksemburg: 2009 yılında ötenazi yasasını kabul eden Lüksemburg, 18 yaşından büyük, akli dengesi yerinde, tedavisi mümkün olmayan ve sürekli acı çeken hastalara ötenazi hakkı tanımaktadır.

Kanada: 2016 yılında ötenazi yasasını kabul eden Kanada, 18 yaşından büyük, akli dengesi yerinde, tedavisi mümkün olmayan ve sürekli acı çeken hastalara ötenazi hakkı tanımaktadır. 2021 yılında ötenazi yasasını genişleterek, ölümü yakın olmayan hastalara da ötenazi yapılabilmesine izin vermiştir.

Avustralya: 2017 yılında Victoria eyaletinde ötenazi yasasını kabul eden Avustralya, 18 yaşından büyük, akli dengesi yerinde, tedavisi mümkün olmayan ve sürekli acı çeken hastalara ötenazi hakkı tanımaktadır. 2019 yılında Batı Avustralya eyaleti de ötenazi yasasını kabul etmiştir.

ABD: ABD'de ötenazi yasası eyaletlere göre değişmektedir. Şu anda, Oregon, Washington, Vermont, Kaliforniya, Colorado, Hawaii, Maine, New Jersey, New Mexico, Montana ve Washington DC eyaletlerinde, 18 yaşından büyük, akli dengesi yerinde, tedavisi mümkün olmayan ve sürekli acı çeken hastalara ötenazi hakkı tanınmaktadır.

İspanya: 2021 yılında ötenazi yasasını kabul eden İspanya, 18 yaşından büyük, akli dengesi yerinde, tedavisi mümkün olmayan ve sürekli acı çeken hastalara ötenazi hakkı tanımaktadır.

ÖTENAZİ YÖNTEMLERİ NELER?

Ötenazi, bir kişinin yaşamını sonlandırmayı amaçlayan bir tıbbi uygulama veya yöntemler bütünüdür. Ancak, bu konu hukuki, etik ve moral tartışmalara neden olan bir alandır. Ötenazi uygulamaları ülkeler ve bölgeler arasında yasal olarak farklılık gösterir. İşte ötenazi yöntemlerine örnekler:

1. İzin Verilen Ölümcül Doz Uygulaması (Lethal Dose Administration): Bir sağlık profesyoneli tarafından hastanın isteği üzerine, ölümcül bir doz ilaç uygulaması.

2. Doğal Olarak Gelişen Olaylarına İzin Verme: Hastanın hayatını sonlandırmak için tıbbi müdahale yapılmaz ve doğal olarak oluşan olaylara izin verilir.

3. Bilinçli Oruç ve Susuzluk: Hastanın yiyecek ve içecek alımını reddetmesine izin verilir.

4. İçsel Sistemlerin Kapatılması (Withdrawal of Life-Sustaining Treatments): Suni solunum, beslenme tüpleri gibi hayati fonksiyonları destekleyen tedavilerin geri çekilmesi.

5. Ölüme Yol Açan İlaçların Verilmesi (Physician-Assisted Suicide): Bir sağlık profesyoneli tarafından hasta için ölüme neden olacak ilaçların reçetelenmesi ve hasta tarafından alınması.

6. Hastanın İstediği Zaman Suni Solunumun Sonlandırılması: Hasta, suni solunumu sonlandırmak istediğini belirtirse, bu talep doğrultusunda işlem yapılabilir.

KİMLER ÖTENAZİ YAPTIRIR?

Ötenazi, ahlaki, etik ve yasal tartışmalara neden olan bir konudur ve dünya genelinde farklı ülkelerde farklı yasal düzenlemelere tabidir. Ötenazi, bir kişinin yaşamını sonlandırmak amacıyla bilinçli olarak bir başkasının yardımını alması veya bir tıbbi profesyonel tarafından gerçekleştirilmesini içerebilir. Ancak, bu konudaki yasal durumlar büyük ölçüde ülkeden ülkeye değişebilir.

Bazı ülkelerde ötenazi belirli koşullar altında yasal olabilir, ancak bu genellikle sıkı düzenlemelere tabidir ve belirli şartların karşılanması gerekebilir. Örneğin, hasta kişinin yaşam kalitesinin belirli bir düzeyde düştüğü ve tedavi seçeneklerinin tükenmiş olduğu durumlar gibi.

ÖTENAZİ YAPTIRAN ÜNLÜ KİŞİLER

Ötenazi, dünya genelinde sürekli gündemde olan ve tartışılan bir konudur. Son zamanlarda yaşanan bazı gelişmeler şu şekildedir:

Hollanda'nın eski başbakanı Dries van Agt ve eşi Eugenie, 11 Şubat 2024 tarihinde ötenazi yoluyla hayatlarına son verdiler. Van Agt, 2019 yılında geçirdiği beyin kanamasından sonra bir daha tam olarak iyileşemediği, Eugenie'nin de çeşitli sağlık sorunları olduğu belirtilmiştir.

ÖTENAZİ YASAL MI?

Ötenazi, bir kişinin yaşamını sonlandırmayı amaçlayan bir tıbbi müdahaledir. Bu konuda yasal durum ülkeler arasında büyük farklılıklar gösterir. Bazı ülkelerde ötenazi belirli koşullar altında yasal olarak kabul edilirken, diğer ülkelerde kesin bir şekilde yasaklanmıştır.

Portekiz meclisi, 28 Ocak 2024 tarihinde ötenazi yasasını oylayarak kabul etti. Yasaya göre, 18 yaşından büyük, akli dengesi yerinde, tedavisi mümkün olmayan ve sürekli acı çeken hastalar, doktorların onayıyla ötenazi talep edebilecekler. Cumhurbaşkanı Marcelo Rebelo de Sousa'nın daha önce 4 defa geri gönderdiği yasayı, 1 hafta içinde yürürlüğe koyması bekleniyor.

Fransa'da ötenazi, ulusal düzeyde tartışmaya açıldı. Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron, ötenazi hakkında bir yasal düzenleme yapılması için bir komisyon kurdu. Komisyonun, 2024 yılında yapılacak seçimlerden önce bir rapor sunması planlanmaktadır.