Partilere ayrı, ittifaklara ayrı baraj uygulanacak

AK Parti'nin, Genel Başkan Yardımcısı Hayati Yazıcı başkanlığında üzerinde bir süredir çalıştığı Siyasi Partiler ve Seçim Yasası taslağında sona gelinmiş durumda.

Sabah'tan Eda Işık'ın haberine göre, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ile geçtiğimiz günlerde iki defa bir araya gelen komisyon, hazırladığı taslağa son şeklini verdi.

Taslakta en dikkat çeken düzenlemelerin ayrıntıları ise şöyle;

SEÇİM BARAJI DÜŞECEK, TBMM'NİN TEMSİL KABİLİYETİ ARTACAK

Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemi'ne geçilmesiyle açık ittifakların önünde engel kalmamıştı. Taslakta hem ittifak hem de ülke genelindeki seçim barajlarında değişiklik bulunuyor. Seçim barajı için biri yüzde 5 diğeri yüzde 7 olmak üzere iki oran için çalışıldı. İster ittifak içinde olsun, ister tek başına seçime katılsın bir parti için seçim barajının yüzde 7'e düşürülmesi görüşü ağırlık kazandı.

İTTİFAKLA SEÇİME GİRENLER İÇİN YÜZDE 14

Taslak yasalaşırsa partiler için ülke genelinde seçim barajı yüzde 7'ye düşecek. Bu oran, ittifaklar için yüzde 14 olarak uygulanacak. Taslakta bir diğer önemli düzenleme ise hakimlerden oluşan il ve ilçe seçim kurulları başkanlarında kıdemli olma şartının kaldırılmış olması. Düzenleme ile Yüksek Seçim Kurulu, kıdem gözetmeksizin il ve ilçe seçim kurulu başkanlığına istediği hakimi atama hakkına sahip olacak.

DAR BÖLGE VE DARALTILMIŞ BÖLGE OLMAYACAK

Komisyon daha önce pek çok defa gündeme gelen dar ve daraltılmış bölge seçim sistemini de görüştü. Ancak yapılan değerlendirmeler sonucunda bundan vazgeçildi. 100 milletvekilinin nispi temsil ile değil de Türkiye seçim çevresinden seçilmesini içeren 'Türkiye milletvekilliği' de rafa kaldırılan bir diğer görüş oldu. AK Parti, geçtiğimiz seçimlerde CHP'nin İYİ Parti ile gerçekleştirdiği hülle vekil transferine benzer durumlara ilişkin bir düzenleme de düşünmüyor. AK Parti, iki hafta içerisinde taslağı Merkez Yürütme Kurulu toplantısında görüşecek. Ardından taslak MHP'ye sunularak görüşü alınacak. İttifak ortaklarının taslağı onaylamasının ardından düzenlemenin mart ayında Meclis'e gelmesi ve yasalaşması bekleniyor.

AK Parti'nin seçim yasalarında yapılacak değişiklik ile ilgili oluşturduğu komisyon seçim yasasına ilişkin alternatifli tekliflerini Başkan Erdoğan'a da sunmuş durumda.

İşte bundan sonra gerçekleşecek ilk seçimde yürürlükte olması beklenen siyasi partiler yasası değişikliğine ilişkin son bilgiler;

Yapılan değerlendirme ve tartışmalardan sonra Erdoğan'ın talimatları doğrultusunda teklif  son şeklini aldı. AK Parti bu metni MHP ile de paylaşacak. İki partinin kurmayları bir araya gelerek ortak bir çalışma yaparak ortak bir metin ortaya çıkartacak. Bahar aylarında metnin Meclis'e sunulacak hale geleceği düşünülüyor.

SEÇİM BARAJI TEK PARTİ İÇİN YÜZDE 7

Türkiye, uygulanmaya başlanan ilk günden bu yana yüzde10'luk seçim barajı tartışmaları sürdü. Sürekli kaldırılması veya indirilmesi gündemde olurken bugüne kadar bu konuda adım atılmadı. AK Parti'nin paketinde en önemli değişikliklerden biri bu baraj olacak. Teklifte baraj yüzde 7'ye düşürülüyor. Bu düzenleme sonrasında bazı partilerin tek başına seçim yarışına katılıp Meclis'e girmesi mümkün olabilecek. İttifaklar için özel bir baraj konusunun ise MHP ile yapılan toplantıda netleşmesi bekleniyordu. Ancak bu oran da şimdiden yüzde 14 olarak şekillenmiş durumda.

TERÖRE DESTEK VEREN SİYASİ PARTİLERE HAZİNE YARDIMI YOK

Son zamanlarda HDP ve PKK ile olan bağlantısı noktasında en temel tartışmalardan biri bu partinin hazineden aldığı yardım.

AK Parti'nin hazırladığı yeni seçim ve partiler kanundaki değişiklik öngören taslaka göre bu durumda ele alındı.

HDP gibi terörle ve örgütlerle arasına mesafe koymayan, adeta terör örgütlerinin sözcülüğüne soyunan partilerin devletten aldıkları yardımın kesilmesi için şu an Anayasa Mahkemesine (AYM) kapatma davası açılması ve mahkemenin bu yönde karar vermesi gerekiyor.

Ancak yapılacak düzenleme ile artık bu sürece gerek kalmayacak. Siyasi partiler yasasında yapılacak değişiklikle terör örgütleriyle bağlantısı olan partilerin hazine yardımından yararlanması kesilecek.

HÜLLE MİLLETVEKİLİNİN İSTİFASI

Bir siyasi partinin seçime girmesi için ödünç milletvekili verilmesi için etik ve ahlak dışı yöntemlere başvurulmasının önüne geçilmesi için seçime girmede TBMM'de grubu bulunma kriterinin kaldırılması da taslak oluşturulurken tartışıldı. Ancak AK Parti bu değişiklikten vazgeçti. Böyle bir düzenleme yerine yeni bir sistem uygulanacak. Bilindiği gibi TBMM Başkanlığı Divanı üyelikleri yani TBMM Başkanvekili, idare amiri ve katip üyelikler ile komisyon üyelikleri partilerin Meclis'teki sandalye sayısına göre dağıtılıyor. Bir partiden milletvekilleri istifa ettiğinde divandaki ve komisyonlardaki temsili de düşüyor. Yapılacak düzenleme ile bunun da önüne geçiliyor.

Partilerin seçimde çıkardıkları milletvekili sayısı baz alınarak divan ve komisyon üyelikleri belirlenecek. Bu dönem sonuna kadar bu şekilde devam edecek. Yani bir partinin yarısı bile istifa etse divan üyelikleri ile komisyon üyeliklerinin sayısında bir değişiklik yaşanmayacak. Böylece yeni kurulan partilerin divan ve komisyonlarda temsili de mümkün olmayacak.

SEÇİM ÇEVRESİ SAYISI ARTABİLİR: Taslakta dar ve daraltılmış bölge uygulaması düşünülmüyor. Bunun yerine büyük şehirlerdeki seçim çevrelerinin sayısı arttırılarak, vatandaşların seçtiği milletvekillerini tanıması sağlanacak.

SEÇİM KURULU BAŞKANLIĞI: Seçim kurulu başkanlarının en kıdemli hakimden oluşması hükmü taslakla kaldırılıyor. Kurul başkanlarını atama yetkisi düzenleme ile tamamen YSK'ya bırakılacak.

TÜRKİYE MİLLETVEKİLLİĞİ: Türkiye milletvekilliği benzeri bir uygulama getirilmesi de masadaydı. Ancak parti içinden de bazı kaygılar iletilince bu düzenlemeden vazgeçildi.

MUHTARLIK SEÇİMİ AYRILIYOR: Yerel seçimlerde belediye başkanlıkları ve belediye, il yönetim organlarının seçimi nedeniyle vatandaşın önüne birden fazla sandık geliyordu. İşin içine bir de muhtarlık seçimi girince karmaşa daha da büyüyordu.

Bu nedenle muhtarlık seçimlerinin yerel seçimlerden ayrılması masaya yatırıldı. Bu Anayasa değişikliğini gerektirdiği için AK Parti, bunu muhalefete öneri olarak götürecek.

Sıcak bakılması halinde mevcut muhtarların hak kaybı olmaması için ilk muhtarlık seçimi yerel seçimlerden bir ay sonra gerçekleştirilecek...