Psikiyatrist Fatih Öncü, çöp evden çıkan dramla ilgili merak edilen soruları yanıtladı

Çöp evde 1 yıl boyunca kilitli odada alıkoyulan 9 yaşındaki Cem Muhammet’in yaşadıkları Türkiye’nin yüreğini sızlatmıştı. Hürriyet'in köşe yazarı Fulya Soybaş'a konu ile ilgili konuşan  Bakırköy Ruh ve Sinir Hastalıkları Eğitim ve Araştırma Hastanesi öğretim üyesi, psikiyatrist Prof. Dr. Fatih Öncü, çöp ev dramıyla ilgili merak edilen soruları yanıtladı.

‘’ÇÖP BİRİKTİREN HASTA HERHANGİ BİR EŞYA İLE İLİŞKİSİNİ KESEMEZ’’

Prof. Dr. Fatih Öncü, çöp biriktirmenin bir hastalık olduğunu söyledi. Öncü, ‘’Halk arasında istifçilik-çöp biriktirmek olarak bilinen ‘Hoarding’ bir hastalıktır. Obsesif Kompülsif Bozukluğu (sıkıntı, takıntı, endişe veren düşünceler) denilen hastalığa da komşudur. Bu durumdaki hasta değerli olsun, olmasın herhangi bir eşyasını atamaz, ilişkisini kesemez, ‘Ya lazım olursa’ diyerek biriktirir, bu eşyalara bağlanma hisseder, güvenli ortam ihtiyacını bunlar üzerinden tatmin eder ve eşyaları elden çıkarma düşüncesi bile onu çileden çıkarır. Çöp biriktirme durumu demans, bunama hastaları, psikotik bozukluk yaşayanlar, kronik duygu durum bozukluğu yaşayanlar, alkol-madde bağımlıları, zekâ geriliği (yaygın gelişimsel bozukluk) yaşayanlarda da görülebilir’’ diyerek çöp biriktirme hastalığına detay verdi.

ÇÖP BİRİKTİRME HASTALIĞI GENETİK FAKTÖRLERDEN Mİ KAYNAKLANIYOR?

Çöp evde tutulan Cem’in annesinin evininde ‘çöp ev’ çıktığı yazılmıştı. Öncü, hem abla hem kardeşin aynı hastalığa sahip olmasının genetik faktörlere dayanma olasılığını da anlattı.

Öncü, ‘’Birçok ruh sağlığı sorununun temelinde olduğu gibi bu hastalığın temelinde de genetik faktörler olabilir. Aile büyüklerinde buna benzer rahatsızlıklar bulunan kişilerin kendisi ve çocuklarında da bu ve benzeri hastalıkların görülme ihtimali yüksektir. Travmalar, erken çocukluk dönemlerinde maruz kalınan aile tutumları gibi birçok faktör bunun gibi ruhsal hastalıklara zemin hazırlar. Cem ve ailesi özelinde ise ‘Kesinlikle böyledir’ gibi bir hükme varmak yanlış olur. Çünkü bu hastalığın birden fazla; saydıklarımdan çok daha fazla, sebebi olabilir ve altından bambaşka bir hikâye de çıkabilir’’ dedi.

TEDAVİSİ MÜMKÜN

Öncü, ‘Hastalığın tedavisi var mı?’ sorusunu yanıtlarken şu ifadelere yer verdi:

‘’Tedavisi var ama genelde hastalar geç başvururlar. Bu hastalık ergenlik döneminde başlayıp yıllar içinde hızla ilerler. Hastaların bir kısmı bunun bir sorun olduğunu bilecek içgörüye sahip olabilir ve tedaviyi kabul edebilir ama bir kısmı bunu sorun olarak addetmediği için tedaviyi reddedecektir’’ dedi.

ÇÖP BİRİKTİRME HASTALIĞI, TÜRKİYE’DE YÜZDE 3 ORANINDA GÖRÜLÜYOR

Prof. Dr. Öncü, çöp biriktirme hastalığının görülme sıklığını anlattı. Öncü, ‘’Bu hastalığın görülme sıklığı hem Türkiye hem dünyada küçümsenmeyecek bir oranda. Türkiye’de nüfusun yüzde 3’ü dünya genelinde ise yüzde 2-6’sı arasında seyrediyor. Tabii bunların ağır, orta, hafif diye dereceleri var. Önemli olan tanı koyabilmek ve kişiye uygun tedavi imkânı sağlamak’’ ifadelerine yer verdi.

‘’HASTA TEDAVİYE BELLİ KOŞULLARDA ZORLANABİLİR’’

Öncü, ‘’Kişilerin kendi istekleri dışında tedaviye zorlanmaları ancak belirli koşullarda mümkündür. Biriken çöplerin halk ve kişinin kendi sağlığını tehdit edecek boyuta gelmesi durumunda beklemeden sosyal hizmetler, belediyeler ya da sağlık kurumlarına başvurmak gerekiyor. Eğer bunlardan sonuç alınamamış ise sulh hukuk mahkemelerine; kişinin kendi ve çevresi için zararlı bir ortamda yaşadığı belirtilerek, başvurulabilir. Bu noktada kişi tedaviye ‘zorlanabilir’. Bu hastalığa sahip kişiye sevgi ve şefkat gösterilmesi elbette önemlidir ancak sadece sevgi ve şefkat ile iyileşeceğini düşünmek yanlıştır. ‘Bu ruhsal bir hastalıktır’’ diyerek kişini tedaviye zorlanabileceğini de anlattı.

CEM’İ ALIKOYAN TEYZESİ HANGİ DURUMDA CEZA ALACAK

Öncü, Cem’i alıkoyan teyzesinin ceza alma durumuna da değindi. Yargılama işleminin devreye gireceğini söyleyen Öncü, ‘’Etik olarak bu konuda net konuşmam doğru olmaz ama genel olarak böyle durumlarda; ihmal olduğu ve çocuk bedensel-ruhsal zarar gördüğü için muhakkak bir yargılama söz konusu olur’’ dedi.

Doktor Öncü, ‘’Bu yargılama sırasında mahkemece kişide ruhsal hastalık olduğu şüphesi oluşursa psikiyatri kliniğine gönderilerek, rapor istenir. Varsa hangi hastalığı var, teşhisin ağırlığı-ciddiyeti ne, hastalığın işlenen suça yönelik cezai yükümlülüğü var mı yok mu? 3-4 haftalık klinik gözlem ile bunlara bakılır ve hazırlanan rapor adli makamlara gönderilir’’ dedi. Öncü, ciddi ruhsal bir hastalık saptanması halinde kişinin ceza almayacağını, tedavi altına alınacağını söyledi. Öncü, ‘’Kısmi etkili bir rahatsızlık varsa indirimli ceza verilir ama yine koruma ve tedavi alır’’ dedi ve hasta olmayan kişinin ceza yükümlüğünün tam olduğunu da ekledi.

‘’SOSYAL HİZMETLERİN DÜZENLEDİĞİ RAPORA GÖRE ÇOCUĞUN KİMDE KALACAĞI BELLİ OLACAK’’

Öncü, çocuğun anneye verilme olasılığını değerlendirdi:

''Çocuğun üstün yararı düşünülür. Sosyal hizmetler bu gibi durumlarda çocuk ve anne özelinde çok kapsamlı sosyal inceleme raporları düzenler. Bu raporlar doğrultusunda çocuk sosyal hizmetlerde mi yoksa annede mi kalacak karar verilir. ‘Madem senin çocuğun, al!’ gibi bir durum olmaz'' şeklinde konuştu.

‘’YARALARININ SARILMASI KOLAY OLMAYACAK’’

Cem’in ruhsal iyileşme sürecinin zaman alacağını anlatan Öncü, ‘’Ruhsal iyileşme için maalesef bir süre vermek çok zor. Bedensel ve ruhsal bir örselenme, ihmal söz konusu. Bir odaya uzun süre kapatılmak, hijyen ve gıdadan uzak olmak... Bunlar önemli travmalar. İlgili birimler çocuğun etkilenme boyutuna göre bir tedavi programı çıkarmışlardır zaten. Takip altında tutulacaktır. Ancak yaralarının sarılması kolay olmayacaktır, muhakkak zaman alacaktır’’ sözlerini ekleyerek konuşmasını bitirdi.

Kaynak: Hürriyet