Savunma sanayiinde Ukrayna ile dev işbirliği
Türkiye ile Ukrayna arasındaki savunma sanayi alanındaki işbirliği önemli projelerle gelişiyor. Türkiye'den SİHA alımı yanısıra üretimi için de çalışmak isteyen Ukrayna'nın SSCB zamanından kalma altyapısının kullanılarak, füze motorları, hava savunma sistemleri ve kargo uçağı üretimi yapılması için işbirliği geliştirileceği belirtiliyor. Uzmanlar, "Ukrayna'nın elindeki altyapı Türkiye için, Türkiye'nin NATO standartlarında üretim ve tasarım tecrübesi de Ukrayna için önemli değer taşıyor" diyor
Son yıllarda askeri ve savunma sanayindeki iş birliğini üst düzeye yükselten Türkiye ile Ukrayna bu işbirliğini daha da yukarıya taşımak istiyor.
2019'da Türkiye'den çok sayıda Bayraktar TB-2 satın alan Ukrayna yönetimi, 48 adet SİHA daha alacaklarını duyurmuştu.
TÜRKİYE İLE UKRAYNA'NIN ORTAK PROJELERİ
İki ülkenin projeleri SİHA alımıyla sınırlı değil. Ukrayna, geçtiğimiz günlerde Türkiye’ye S-125 Hava Savunma Füze Sistemi teslim ettiklerini duyurmuştu. Ortak kargo uçağı üretilmesi ve hava platformlarında kullanılan motorların ortak geliştirilmesi gibi projelerin de masada olduğu biliniyor.
UKRAYNA'NIN ALTYAPASI TÜRKİYE İÇİN ÖNEMLİ
Akit'in haberine göre, Savunma Sanayii Analisti Fatih Mehmet Küçük, Ukrayna'nın sahip olduğu altyapı sayesinde Türkiye için iyi bir partner konumunda olduğunu işaret ederek şunları söyledi:
"Ukrayna’nın Sovyet Sosyalist Cumhuriyetler Birliği (SSCB) döneminden kalma çok önemli bir savunma sanayii altyapısı bulunuyor. Ukrayna bu alt yapının sağladığı ürünleri günümüz teknolojisine uyarlayarak daha çokta batı standartlarına yükselterek hem kendi ihtiyaçlarını karşılamaya hem de pazarda önemli bir oyuncu olmaya çalışıyor.
Türkiye’nin özellikle füze, roketler, roket motorları, muhtelif zırhlı araç motorları, çeşitli uçak tasarımları noktasındaki ihtiyaçlarını karşılaması veya teknoloji transferi sağlaması için avantajlı bir konumda bulunuyor. Ukrayna’nın elindeki altyapı Türkiye için önemli bir değer taşırken Türkiye’nin NATO standartlarındaki üretim ve tasarım tecrübesi de Ukrayna için önemli bir değer taşıyor."
UKRAYNA İNSAN KAYNAĞINI KAYBETTİ
Türkiye ile Ukrayna arasındaki iş birliğinde manzaranın çok da tozpembe olmadığına dikkat çeken Küçük bu görüşünü ise şöyle savundu:
"Ukrayna sahip olduğu altyapıya yönelik insan kaynağının önemli bir kısmını çeşitli sebeplerden kaybetti. Bu nedenle Ukrayna’nın yeterli know-how paylaşımını yapıp yapamayacağı önemli bir soru işareti doğuruyor. Yine insan kaynağı kaybı ve endüstrisinin ekonomik sorunları nedeniyle Ukrayna; çeşitli ülkelere teklif ettiği sistemleri taahhüt ettiği seviyede üretemedi. Ayrıca Ukrayna’nın ortaklık teklif ettiği konularda kamuoyuna her zaman doğru bilgiler vermediği biliniyor."
AKINCI'NIN MOTORU ORTAK ÜRETİM OLABİLİR
Savunma Sanayi şirketi Baykar tarafından üretilen AKINCI TİHA'nın Ukrayna yapımı AI-450T turboporp motor kullandığını hatırlatan Küçük, "Baykar ve Ivchenko-Progress bu iş birliğinden yola çıkarak ortak motor üretmek amacıyla Blacksea Shield ortak bir şirket kurdu. Sonuç olarak; bu noktada iki ülke işbirliği için teknik zeminde çok güzel potansiyeller olmakla birlikte aşılması gereken de kritik problemler yer alıyor. T.C. Cumhurbaşkanlığı Savunma Sanayii Başkanlığı (SSB) ise bu konuda potansiyel işbirliklerini dikkatle takip ediyor." dedi.
TÜRKİYE'YE S-125 BATARYASI TESLİMATI
"Ukrayna, S-125 bataryası teslim ettiklerini açıkladı. Bu nasıl bir sistem? Türkiye'ye ne gibi avantajlar sağlar?" sorusuyla ilgili Küçük'ün değerlendirmeleri ise şöyle:
"Öncelikle Ukrayna tarafından gelen açıklamada ifadenin Türk Silahlı Kuvvetleri olarak belirtilmediği ve Türk müşteri dendiğinin altını çizmemiz gerekiyor. Bu da –böyle bir alım gerçekleşmişse- bizim önümüze birden fazla senaryo çıkarıyor:
Bu sistem deneysel amaçla bir projede tersine mühendislik, deneme veya test amaçlı.
- Konya’da bulunan Türk Hava Kuvvetleri’nin hasım hava savunma sistemlerine karşı harekat tarzı geliştirmesi, pilot eğitimi, tatbikat vs. için kullandığı EHTES (Elektronik Harp Test ve Eğitim Sahası) sahasına konuşlandırmak amaçlı
- Türk Silahlı Kuvvetleri’nin sınır ötesindeki unsurlarına yönelik hava savunma görevlerinde kullanılmak amaçlı
- Türkiye’nin fiili olarak bulunduğu çeşitli sahalarda farklı dost unsurların hava savunmasının yapılması amaçlı
Bu noktada şahsen Türk Silahlı Kuvvetleri’nin özellikle yurt içinde aktif olarak kendi unsurlarına yönelik hava savunma görevinde kullanılmak üzere bu sistemi temin ettiğini düşünmüyorum. Bunun başlıca sebebi; 1960’lı yıllarda tasarlanan S-125 Pechora hava savunma sisteminin modernize edilmiş dahi olsa günümüz harp ortamı için gerekli caydırıcılığı ve etkinliği sağlamaktan uzak olması. Ayrıca sistemin mimari olarak güncel TSK hava savunma mimarisi ile uyumlu olmadığı ve eski bir sistemin bu mimariyeentegre edilmek için çaba sarf etmenin mantıklı olmadığını da unutmamak gerekiyor."
GEZGİN FÜZESİNİN MOTORU UKRAYNA'DAN MI ALINACAK?
Ukrayna medyasının Türkiye'nin uzun menzilli Gezgin Seyir Füzesi projesinde Ukrayna yapımı Al-35 turbojet moturunun kullanılacağını öne sürmüştü.
Küçük, bu iddiaya ihtiyatlı yaklaşılması gerektiğini vurgulayarak sebebini de şöyle izah etti:
"Ukrayna’dan Al-35 temini noktasında değerlendirme yapmadan önce motorun performans değerlerine bakmak gerekiyor. Mevzubahis motorun performans verilerine yönelik ise güvenilir kaynak bulunmuyor. Ayrıca daha önce bu motorun SOM seyir füzesinin yerli motoru geliştirilinceye kadar Fransız TR-40 motoruna alternatif olarak değerlendirildiği de belirtilmişti. Açıkçası Al-35 konusundaki veriler sağlıklı olmadığı için tahminler de sağlıklı olmayacaktır.
Gezgin son derece gizlilik ile yürütülen ve Türkiye’ye stratejik anlamda çok ileri düzeyde caydırıcılık kazandıracak bir proje. Oldukça uzun menzilli olacağı değerlendirilen Gezgin füzesinin kritikliği açısından yabancı bir motordan güç alması çok olası olmayacaktır. Bu tarz bir mühimmat için yurtdışından motor alınması halinde politik açıdan da çeşitli sıkıntılar doğabileceği, tedarikçi ülkeye yönelik baskılar gelebileceği yönünde tahminler çok dayanaksız olmayacaktır. Şahsen şu aşamada Gezgin füzesinin yerli bir motor ile ortaya çıkmasını daha olası görüyorum."
