Sezyum 137 nedir? Sezyum elementinin kullanım alanları nelerdir?
Trabzon'da İl Jandarma Komutanlığı ekipleri, bir araç içerisinde yaptığı aramada kimyasal silahlarda kullanılan 600 gram sezyum maddesi ele geçirilmişti. Çıplak elle dokunulduğunda saniyeler içerisinde ölümün gerçekleşebileceği ve insan sağlığına son derece ciddi zararları bulunan Sezyum 137 elementi son zamanlarda bir çok merkezde ortaya çıkmaya başladı. Korkutucu maddeye çıplak elle dokunmak ciddi tehlike doğuruyor. Peki Sezyum elementi nedir? Sezyum neden çıplak elle tutulmamalıdır? Yan etkileri nedeniyle sıkı denetim altında tutulan Sezyum elementinin kullanım alanları nelerdir? İşte Sezyum hakkında merak edilen her şey...
Sezyum 137 elementinin insanlar için hayati tehlikeye sokacak zararları ve yan etkileri olmasına karşın, bilim dünyası açısından da oldukça tercih edilen bir elementtir. Sezyum 137 elementi ağırlıklı olarak nükleer sanayide kullanılmaktadır. Hatta bu kimyasal element nükleer alanda kullanılan en önemli kimyasal olarak nitelendirilmektedir. Sezyum, radyoaktif olması açısından büyük tedbirler gerektiren bir element olma özelliği göstermektedir. Yalnızca devlet kontrolünde üretilebilir, öldürücüdür. Korkutucu maddeye çıplak elle dokunmak ciddi tehlike doğuruyor. Peki Sezyum elementi nedir? Sezyum neden çıplak elle tutulmamalıdır? Yan etkileri nedeniyle sıkı denetim altında tutulan Sezyum elementinin kullanım alanları nelerdir? İşte Sezyum hakkında merak edilen her şey...
SEZYUM 137 ELEMENTİNİN ÖZELLİKLERİ
Sezyum 137 elementi, 1860 yılında Bunsen ve Gustav Kirchoff tarafından rubidyumla birlikte bulundu. Sezyum, kimyasal simgesi “Cs” olan alkali bir metaldir. Atom numarası 55, atom ağırlığı132,90’dir. Erime noktası 28 derece, kaynama noktası 671 derecedir. Cıva dışındaki bütün metallerden daha düşük kaynama noktasına sahiptir. Periyodik element tablosunun 1-A grubunda yer alır. Oda koşullarında gümüşi altın renkli, metalik ve katıdır. Sünek ve oldukça yumuşak bir metaldir.
Sembolü: Cs
Atom Numarası: 55
Atom Ağırlığı: 132.90545
Elemet serisi: Alkali Metal
Maddenin Hali: Katı
Görünümü: Gümüşümsü altın renkli
PERİYODİK TABLO
Sezyumun Elde Edilmesi:
Sıcak sezyum klorür eriyiğinin metalik sodyum ile reaksiyonundan elde edilir.
Na + CsCl → Cs + NaCl
DOKUNULDUĞUNDA SANİYELER İÇERİSİNDE ÖLDÜREBİLİYOR
Sezyum elementinin insana etkisi çok fazladır. Sezyum elementine çıplak elle dokunulduğu anda saniyeler içerisinde ölüm gerçekleşebilir.
Sezyum elementinin bir damlasının dahi insanların içtiği su kaynağına damlatılması, suyun ulaştığı herkeste ölüm etkisi yaratacaktır. Bu çok etkili maddenin insanlardan kesinlikle uzak yerlerde kullanılması gerekir. Bu maddenin kullanıldığı Nükleer santraller de bu nedenle şehir merkezlerinden ve insanların yaşadığı yerlerden çok uzaklara inşa edilmektedir. Sezyum maddesinin insana olan zararı ne kadar fazlaysa bilime olan faydası da bir o kadar fazladır.
SEZYUM 137 ELEMENTİNİN İNSAN SAĞLIĞINA ZARARLARI VE YAN ETKİLERİ!
Sezyum 137 elementine birkaç saniye temas edildiği taktirde 10 gün içinde acı içinde öldürebilir. Bu maddenin temas ettiği kişilerin çektiği acıları morfinin bile dindiremediği iddia edilir. Ancak fiziksel olarak sezyuma dokunmak olanaklı değildir. Çünkü sezyum havayla temasında patlar veya alev alır. Buna rağmen havasız bir ortamda sezyuma dokunursanız büyük bir problemle karşı karşıyasınız demektir. Çünkü vücutta ciddi hücre hasarına yol açar. Mide bulantısı, kusma, bilinç kaybı, kanamalar ortaya çıkabilir. Bilinç kaybı ve ölüme yol açar.
Sezyum 137 elementinin, içme sularına iğne ucu kadar katılması halinde öldürücü etkisi bulunmaktadır. Çernobil faciasında çevreye yayılan radyasyon, sezyum içeriklidir.
Bu derece etkili maddenin insanlardan kesinlikle uzak yerlerde kullanılması gerekir. Sezyum 137 elementinin kullanıldığı Nükleer santraller de bu nedenle şehir merkezlerinden ve insanların yaşadığı yerlerden çok uzaklara inşa edilmektedir.
SEZYUMUN KULLANIM ALANLARI
Sezyum genel itibariyle nükleer santrallerde kullanılmaktadır. Nükleer santrallerin yanı sıra Sezyum, 2016 yılında Kanser Cerrahisi dergisinde yayınlanan bir araştırmaya göre, şu anda beyin tümörleri de dahil olmak üzere çeşitli kanser türlerinin tedavisinde kullanılıp kullanılamayacağı araştırılıyor. Sezyumun bir radyoaktif izotopu olan Sezyum-131, bir başka radyoaktif izotop olan iyodin-125 ile brakiterapi tohumunda kullanılmaktadır. Amerikan Brakiterapi Derneği'ne göre, brakiterapi tohumu doğrudan kanserli dokuya yerleştirilen bir radyoaktif poddur. Brakiterapi tohumlarının, prostat, servikal ve endometriyal (rahim) kanserler dahil çeşitli kanser türlerinde etkili olduğu gösterilmiştir.
Yukarıdaki çalışma, 2014 yılında Journal of Neurosurgery'de yayınlanan bir önceki çalışmaya atıfta bulunmaktadır. Önceki çalışmada, beyin tümörü olan 24 hasta grubunda sezyum-131 brakiterapi tohumları tümörler içine implante edildi. Minimal yan etkiler olsa da ve genel olarak iyi tolere edilen bir tedavi şekli olduğu görüldü.
Sezyum, tüm metalik elementler arasında en düşük ikinci erime noktasına sahip bir elementtir ki sıcak havalarda sıvı halde bulunur. Bu durum sezyumun kullanımını sınırlar. Sezyum oksijen ile kolayca birleşme özelliğine sahiptir ve vakum tüplerinde kalıntı eser gazlarla birleşebilen ve onları çıkarabilen bir gaz giderici materyal olarak kullanılır. Sezyum atomik saatlerde, foto-elektrik hücrelerde ve bazı organik bileşiklerin hidrojenasyonunda bir katalizör olarak da kullanılır. Kolaylıkla iyonize olduklarından ve yüksek bir kütleden dolayı, sezyum iyonları bir gün uzay aracındaki iyon motorlarında bir itici olarak kullanılabileceği düşünülmektedir.
Günümüzde, sezyum esas olarak mineral polusiteden (CsAlSi206) elde edilmektedir. Sezyum cevherleri, kimyasal olarak sezyuma benzer bir element olan rubidyum ile kontamine olduğundan, saf sezyum elde etmek zordur. Saf sezyum elde etmek için, sezyum ve rubidyum cevherleri öğütülür ve sodyum metali ile 650 ° C'ye kadar ısıtılır, daha sonra fraksiyonel damıtma olarak bilinen bir süreçle ayrılabilen bir alaşım oluşturulur. Metalik sezyum kolaylıkla işlenemeyecek kadar reaktiftir ve genellikle sezyum azid (CsN3) şeklinde azido grubu bir madde olarak satılmaktadır. Sezyum, sezyum azidden ısıtılarak toplanır.
Sezyum, su ve buz ile şiddetli reaksiyona girerek sezyum hidroksit (CsOH) oluşturur. Sezyum klorid (CsCl) ve sezyum nitrat (CsNO3), sezyumun en yaygın bileşikleridir ve esas olarak diğer kimyasalların üretiminde kullanılır.
ORTALAMA BULUNMA MİKTARI
Sezyum elementi çok nadir bulunan bir elementtir. Bulunma oranı diğerler elementlere göre çok azdır.
Tahmini Karasal Mevcudiyeti: kilogram başına 3 miligram
Tahmini Okyanus Mevcudiyeti: litre başına 3 × 10-4 miligram