Stephen Hawking'i Türk bilim insanı konuşturacak!
Giyilebilir kalp pili ve benzeri pek çok icadı bulunan Asistan Profesör Canan Dağdeviren şimdi de İngiliz fizikçi Stephen Hawking’i konuşturacak bir düzenek üzerinde çalışıyor.
Dünyanın en iyi iki üniversitesi olarak bilinen Harvard ve MIT’nin gözbebeği olan Canan Dağdeviren, Milliyet gazetesinden Abbas Güçlü'ye konuştu.
Canan Dağdeviren, şu anda 32 yaşında ve gelecek vaat eden en iyi bilim insanları arasında yer alıyor.
Harvard’ın Genç Akademi Üyeliği’ne seçilen ilk Türk oldu, MIT Technology Review’un her yıl derlediği 35 Yaş Altı Mucitler listesinde yer aldı ve bu da kendi adına 6 milyon dolarlık bir laboratuvar kurmanın yolunu açtı.
Dağdeviren, önceki yıl da Forbes dergisinin “30 yaşından küçük 30 bilim insanı” listesine girdi... Dağdeviren’in giyilebilir kalp pili, meme kanseri olanlara yönelik esnek sutyen ve benzeri pek çok icadı var ve şu sıralar üzerinde çalıştığı projelerden biri de “çağımızın dehası” olarak bilinen İngiliz fizikçi Stephen Hawking’i konuşturacak bir düzenek!.. Peki, nasıl bir ortamda yetişti, kimlerden esinlendi, hedefleri neler?..
ÂŞIK VEYSEL HAYRANI
Dağdeviren, Sivas kökenli ama ailesi Kocaeli’nde. Anne sınıf öğretmeni, baba ise muhasebeci. Âşık Veysel hayranı, kilime bayılıyor ve Türk tatlarından asla vazgeçmiyor.
İlk, orta ve liseyi Kocaeli’nde okudu. 2007’de hacettepe Fizik Mühendisliği’nden mezun oldu, 2009’da da Sabancı Üniversitesi Malzeme Bilimi ve Mühendisliği’nde mastırını tamamladı. Aynı yıl Fulbright bursu kazanarak UIUC’da Malzeme Bilimi ve Mühendisliği bölümünde doktora eğitimine başladı. Sonrasında da Harvard ve MIT..
Peki, bilim insanı olmaya nasıl karar verdi? Bunlardan ilki babasının kendisine Marie Curie hakkında hediye ettiği bir Kitap, ikinci ise lise öğrencisiyken Erdal İnönü’den bizzat aldığı “Anılar ve Düşünceler” adlı eser.
BULUŞLARIN KAYNAĞI?
“Küçükken, mimar olmak istemiştim ama farklı bir alana yöneldim. Şimdi kendi laboratuvarımı kurarken, bu hayalimi de gerçekleştirdim, tüm detaylarla kendim ilgilendim. Çok da güzel oldu. Eminim ki babam çok beğenecek” derken, gerçekleştirdiği her icatta olduğu gibi laboratuvar tasarımında da, önceliğin ailesinin beğenisi olduğunu özellikle vurguladı.
Daha önce gerçekleştirdiği projelerde de, hep ailesinden esintiler var. Giyilebilir kalp pili projesini, 28 yaşındayken kalp krizi geçirdiği için vefat eden ve hiç görmediği dedesinden, elektronik sutyeni meme kanserinden ölen teyzesinden, cilt kanseri hastaları için ürettiği yeni teknolojiyi ise annesinin rahatsızlığından yola çıkarak icat ettiğini belirten Dağdeviren, keyifli bir anekdotu araya sıkıştırmayı da ihmal etmedi. “Bu işe en çok annem sevindi. Sürekli krem geliyor. Etkisi 2 saat sürdüğü için masraftan kurtuldu.”
Giyilebilir kalp pili için ilgili firmaları aradığında bırakın yardımı, tepki almış. Çünkü işlerini altüst edeceğini ilk onlar görmüş.
Araştırmada kullandığı bir kalp pilini, eski proje arkadaşlarından birisi, bir kadavradan alarak göndermiş. Dağdeviren’in icatlarının hemen hepsi güncel yaşamda hemen herkesin yakalanabileceği hastalıklara yönelik ve çok kullanışlı. Basit bir anlatımla, katı ve sert haldeki tüm dijital çip ve benzeri kitleri, esnek silikonlar üzerine taşıyor ve onları da vücudun içerisine girmeden, yüzeyde de kullanabiliyorsunuz.
Örneğin kalp pillerinin 7 yılda bir değişmesi için açık kalp ameliyatı gerekiyormuş ama bu taşınabilir piller için hiçbir operasyona gerek yokmuş!..
NEDEN KALP PİLİ?
“Dedemin 28 yaşında kalp yetmezliği sonucu vefat ettiğini öğrenmemdi. Dedemi hiç görmedim ve 28 yaşını, hayal yaşım olarak kodladım. O yaşa gelene kadar da kalp hastaları için bir şey yapmaya söz verdim. Bebek adımlarıyla ilerliyorduk ama 28 yaşıma geldiğimde kalp projem bitmişti. İnsan kendine hedefler koydu mu arkası geliyor...”
Peki, bu konuya yönelmesinin perde arkasında ne vardı? İşte cevabı: “Çok yakın aile fertlerini genç yaşlarda farklı hastalıklar nedeniyle kaybettik. Benim yaşadığım üzüntüleri başka insanların yaşamaması için hem fizik hem biyoloji bilimini kullanarak aletler yapıyordum. Bir diğer aletimi de annem için yaptım. Cilt kanseri için yaptığımız aleti Arizona’daki 30 hasta üzerinde denedik ve aletimizin en küçük lezyonları bile yakalayabildiğini gördük. Bunu yaparken de biyopsiye gerek kalmıyor çünkü alet sayesinde doktora lezyonla ilgili bulguları söyleyebiliyoruz.”
Elektronik Meme Kanseri Sutyeni konusundaki çalışmalarının merkezinde ise önceki yıl meme kanserinden hayatını kaybeden teyzesi bulunuyor. Kadınların yanı sıra erkeklerin de kullanabileceği elektronik sutyen, meme kanserine yakalanmış kişilerin, vücudundan kanser hastalığını uzaklaştırıyor. Vücudun kıvrımlı tüm noktalarını da saracak ara yüz şeklinde tasarladığı elektronik sutyene meme kanseri tedavisinde umut olarak bakılıyor.
