Sudan bulaşan hastalıklara dikkat! Hızla yayılıyorlar

Su canlılığın şartı olmazsa olmazıdır. Susuz bir yaşam düşünülemez ancak suyun kendisi de kimi zaman tehlikeli bir hal alabilir. Suyla bulaşan hastalıklar basit bir karın ağrısı ve ishalden ölüme kadar giden sonuçlara sebep olabilir.

Endüstriyel ve evsel atıklar insan kaynaklı kirlenme, çevre kirliliği elimizdeki kısıtlı su kaynaklarının da işe yaramaz hatta zararlı hale gelmesine sebep olabilir.
Bu problemler bir çevre sorunu gibi görünse de arkasında büyük halk sağlığı problemlerini de getirir. Yetersiz su nedeniyle olan temizlik eksikliği ya da kirletilmiş sular birer hastalık kaynağıdır.

SUDAN BULAŞAN HASTALIKLAR NELERDİR?

Dizanteri

Şiddetli ishalle seyreden bu hastalık basilli veya amipli dizanteri olarak iki çeşitle karşımıza çıkabilir. Basilli dizanteri Shigella cinsi bakterilerin neden olduğu kanlı mukuslu ishal, karın ağrısı ve ateş ile seyreden bir hastalıktır. Hasta kişilerin dışkısıyla kirlenmiş suların içilmesi ya da bu sularla yıkanmış meyve ya da salatalarla bulaştığı gibi lağım sularının karıştığı dere suları ile sulanan maydanoz, marul gibi sebzelerin çiğ olarak yenilmesiyle de bulaşır. Hasta kişilerle aynı tuvaleti kullanmakla da bulaşabilir. Bu nedenle umumi tuvaletler de bir bulaş kaynağı olabilir.

İshal ile oluşan su elektrolit kaybına dikkat etmek gerekir bu yüzden bol su tüketilmelidir. Hastalık, antibiyotik verilmese de 1-2 hafta içinde kendiliğinden düzelebilir. Antibiyotik verilirse, 2-3 günde geçer. Amipli dizanteride ise etken bir barsak parazitidir. Bulaşma, su ve besinlerin içinde bulunan amip kistlerinin ağızdan alınması ile olur. Karasinekler ve yıkanmamış eller bulaşmayı artırır.

Tifo

Kirli sularla bulaşan ve tarihte büyük salgınlara yol açmış hastalıklardan biri de tifodur. Meksika’da yaşayan Aztek uygarlığının bitmesine sebep olduğu bile söylenir. Hastalık etkeni Salmonella bakterisidir. Hasta insanların idrar ve dışkısıyla kirlenmiş sularla bulaşır.

Bu hastalıkta da sinekler ayaklarıyla tifo basillerini taşıyıp gıda ve sulara bulaşmasında mekanik taşıyıcılık yaparlar. Hastalık yüksek ateş, karın ağrısı, ishal ya da kabızlıkla seyretmekle beraber kalp, kemik, dalak ve karaciğere yerleşerek bazı ağır komplikasyonlarla da seyredip ölümle neticelenebilir. Bu hastalık da teşhis doğru bir şekilde konulduktan sonra antibiyotik tedavisi ile düzelebilir.

Trabekom (Göz Enfeksiyonu)

Bu enfeksiyon, yeterli miktarda güvenli su temininin olmamasından kaynaklanan zayıf hijyen ve sağlık koşullarına maruz kalan kişilerde ortaya çıkmaktadır. Kadınları ve çocukları etkilemesi daha muhtemeldir. Göz enfeksionunun yaklaşık 6 milyon kişide körlüğe sebep olmuştur. Bu enfeksiyondaan korunmanın en kolay yolu temasta olunan suyun temiz olduğundan emin olmaktır.

Kolera

Kolera da salgınlara yol açabilen ağır ishal kusma ile seyreden bir hastalıktır. Hastalığa sebep olan bakteri hastaların dışkısıyla kirlenmiş sularla bulaşır. Kirli sularda yetişmiş midye, istiridye gibi yiyeceklerle de bulaşan bu hastalık ince bağırsağı tutarak ağır ishal ve kusmaya yol açar. Ağızdan sıvı ya da yiyecek alımı bu nedenle hemen hemen imkansızdır. Sıvı elektrolit kaybı damar yoluyla yerine konulmazsa saatler içinde bile hasta kaybedilebilir.

Beyin yiyen amip

Hepimiz Covid-19 ile uğraşırken bir de beyin yiyen amip çıktı başımıza. “Naegleria fowleri” adındaki bu amip, amipli dizanteridekine benzer tek hücreli bir parazittir. Ancak burada bulaşma yolunda bir fark vardır. Kirlenmiş suyun içindeki amip burun yoluyla alınıp doğrudan beyne ulaşır. Beyin dokusunda ve beyin zarında iltihaba yol açar.

Kanal, göl gibi tatlı sularda veya iyi klorlanmamış havuz suyunda bulunur. Yüzerken kolayca burundan girer ve beyne yerleşir. Şiddetli baş ağrısı, ateş, bilinç bulanıklığı, denge bozukluğu, bulantı kusma olur. Ölüme yol açabilir, tedavisi yoktur, oldukça nadir görülür.

Amoebiasis (Seyyar Diyalog)

Su kirliliğinin neden olduğu en yaygın hastalıklardan biri amipesidir. Amoeba ile kirlenmiş su, kalın bağırsağın yanı sıra karaciğer enfeksiyonuna neden olabilir. Semptomlar hafiften şiddetli diyare ile kan ve mukoz arasında değişebilir.

Amebiasis riskinizi artıran faktörler kötü hijyen, kanalizasyon veya arıtılmamış su ile kirlenmiş su kullanımı, sineklerin varlığı ve kişiden kişiye temas anlamına gelir.
Amebiayı önlemek için ellerinizi sabunla düzgün bir şekilde yıkayın, temiz tuvalet kullanın ve kişisel eşyaları paylaşmayın.

İshal

Bulaşıcı ishaller, su kirliliğinin neden olduğu en yaygın hastalıklardan biridir. En yaygın neden su yoluyla taşınan bir virüsdür, ancak dışkı ile kontamine de yaygın nedenlerdir.
İçeceğinizi içme suyunuzu kaynatarak veya kimyasal olarak arıtılmış su kullanarak ve güvensiz kaynaklardan içip yemeyerek ishalden kurtulabilirsiniz.

Hepatit A

Genellikle fekal-oral yolla, kirlenmiş suyun veya gıdaların yemlenerek veya enfekte kişiyle doğrudan temas yoluyla yayılır. Hepatit A enfeksiyonu genelde karaciğer hastalığına yol açmayan kendini sınırlayan bir hastalıktır.

Semptomlar ateş, mide bulantısı, yorgunluk, karın ağrısı, diyare, sarılık, kilo kaybı ve depresyonu içerir.

İdrar yolu enfeksiyonları

İdrar yolu enfeksiyonları da sıkça sudan bulaşabilen hastalıklardan bir tanesidir. İdrar yolu, genital mantar ve vajina enfeksiyonlar sık olarak rastlanmaktadır. Bu hastalıklarda idrar yaparken yanma, sık idrara çıkma, bel ve kasıkta ağrı, genital bölgede yanma kaşıntı ve akıntı gibi belirtiler görülür.

Dış kulak yolu enfeksiyonları

Kulak enfeksiyonları, yüzdükten sonra kulağa kaçan kirli suyun temizlenmemesi sonucu ortaya çıkar. “Yüzücü kulağı” veya otitis eksterna olarak bilinen bu enfeksiyon, yaygın çocukluk orta kulak enfeksiyonu ile aynı değildir. Enfeksiyon dış kulak kanalında ortaya çıkar ve her yaştan yüzücüde görülebilir ve ağrı ve rahatsızlığa neden olabilir.

Kurşun Zehirlenmesi

Eski borudan gelen kurşun ile kirlenmiş su, su kirliliğinin neden olduğu ciddi hastalıklardan biri olan kurşun zehirlenmesine neden olabilir. Bu metale kronik maruz kalma, organ hasarı da dahil olmak üzere bir dizi sağlık sorununa neden olabileceğinden, çocuklar risk altındadır.
Kurşun zehirlenmesi, sinir sistemi rahatsızlıklarına, anemi, yüksek tansiyon, böbrek hastalığı ve üreme sistemi ile ilgili sorunlara neden olabilir.

Kurşun zehirlenmesini önlemenin en iyi yolu , su borularınızı değiştirmek veya düzenli olarak suyunuzu arıtmaktır.

Sıtma

Sıtma, Anophele adı verilen dişi sivrisinek tarafından yayılır parazitlerin neden olduğu bir hastalıktır . Sivrisinek suda üremekte ve bir kişiye sıtma bulaştırdığında enfeksiyonu diğer insanlara bulaştırabilmektedir.

Sıtma semptomları ateş, baş ağrısı ve titreme içerir. Şiddetli vakalarda, pnömoni, ciddi anemi, koma ve ölüm gibi komplikasyonlara bile neden olabilir.

Sivrisinek ve sıtmanın üremesini önlemek için beklemiş su yok edilmelidir. Sivrisinek ağı ve böcek ilacı da kullanılabilir.

Polyomavirus Enfeksiyonu

Polyomavirüs, hayvanlar ve insanlar üzerinde etkili olan tümör virüsleridir. Genellikle çocukluk çağında kazanılırlar ve hastalığa yakalanmadan konaklarda enfeksiyon olarak bulunurlar ancak zayıf bağışıklık sistemi tümörlerin gelişmesine neden olabilir.

Polyomavirus enfeksiyonu, gıda, su (fekal-oral yol), cinsel temas, hava yoluyla, yüzeyler, kan gibi birçok yolla bulaşanilir. Bu virüsten korunmanın tek yolu hijyene dikkat etmektir.

Arsenikoz

Bu durum, içme suyunda bulunan az miktarda arseniğe sürekli maruz kalmaktan kaynaklanır.
Semptomlar , kansere ilerleyebilen ağrılı cilt lezyonlarını (keratoz) içerir. Akciğerlerinizi, böbreklerinizi ve bacaklarınızı da etkileyebilir. Milyonlarca kişi, kirli su kaynaklarından arsenik zehirlenmesi riski altındadır.

Fluoroz

Bu ciddi kemik hastalığına yol açan bir durumdur ve yer altı sularında doğal olarak bulunan yüksek seviyedeki florürden kaynaklanmaktadır. Dünya genelinde 25'den fazla ülkede görülüyor. Tahminlere göre milyonlarca insanın etkilenebileceğini öngörülmektedir.

Dracunculaasis (Gine Solucan Hastalığı)

Afrika'da su kirliliğinin neden olduğu hastalıklardan biridir. Larvalarla kirlenmiş su içtiklerinde insanlar solucanlarla enfekte olurlar. Bu larva, bir metre uzunluğa kadar büyüyebilen olgun erişkin Gine solucanlarına dönüşür. Bir yıl kaldıktan sonra vücudu terk ederek zayıflatıcı ülsere sebep olurlar.

Trabekom (Göz Enfeksiyonu)

Bu enfeksiyon, yeterli miktarda güvenli su temininin olmamasından kaynaklanan zayıf hijyen ve sağlık koşullarına maruz kalan kişilerde ortaya çıkmaktadır. Kadınları ve çocukları etkilemesi daha muhtemeldir. Göz enfeksionunun yaklaşık 6 milyon kişide körlüğe sebep olmuştur. Bu enfeksiyondaan korunmanın en kolay yolu temasta olunan suyun temiz olduğundan emin olmaktır.