Teknoloji devlerinde sarı alarm: Küresel piyasaları düşük maliyetli Çin üreticilerinin paniği sardı

Çin uzun yıllar dünyanın fabrikası olarak düşük ücretli iş gücü sayesinde 1990’lı yıllarda doğrudan yatırım rekorları kırdı. Zaman içinde bu yatırımların sayesinde kendi teknolojisini geliştirdi. Ucuz ama ‘kalitesiz’ üretim yapan Çin, şimdilerde ucuz ve kaliteli üretim yapmaya başladı.

Özellikle yüksek teknoloji ürünlerinde ABD devlerinin milyarlarca dolar zarar etmesine neden oluyor.

Piyasalarda adeta deprem etkisi yaratan DeepSeek, bunun en son örneği… Nvidia hisseleri, Çin'e yönelik çip satışlarını kısıtlamaya yönelik Trump yönetiminin düzenlemeleri araştırdığı haberi üzerinde dün geceyi düşüşle tamamladı. Nvidia hisseleri, Çinli girişim DeepSeek'in yeni bir uygun maliyetli yapay zekâ modelinin popülerliği, yatırımcıların Nvidia'nın gelecekteki çip satışları ve ABD'nin piyasa hâkimiyeti konusunda endişelenmesine neden oldu. Nvidia hisseleri Pazartesi günü %17 düşüp 593 milyar dolar kaybetmişti. Salı günü %9 toparlaması ardından, dün akşam patlak veren Bloomberg raporu sonrası geceyi %4 düşüşle tamamladı. 

Öte yandan, Tesla, Microsoft ve Meta gibi devler bilançolarını açıkladı. Microsoft'un bulut bilişim kolu Azure için öngördüğü büyüme, Wall Street beklentilerinin altında kaldı ve bu durum, şirketin hisse değerinde %4,5 oranında düşüşe neden oldu. Yatırımcılar, yüksek yapay zekâ harcamalarının beklenen gelirleri henüz sağlamamasından ve Çinli rakiplerin daha düşük maliyetli modeller üretmesiyle yaşanabilecek fiyat savaşlarından endişe ediyor. Microsoft'un yapay zekâ alanındaki öncü konumu devam etse de, yatırımcılar yapılan büyük yatırımların ne zaman ve nasıl kazanca dönüşeceğine dair daha net bir yol haritası bekliyor.

Tesla, 2025’in ilk yarısında daha uygun fiyatlı yeni elektrikli araçlarını piyasaya sürmeyi ve Haziran ayında ücretli otonom araç hizmeti testlerine başlamayı planladığını duyurdu. Bu gelişmeler, beklentilerin altında kalan çeyreklik finansal sonuçlara rağmen yatırımcıları heyecanlandırdı ve hisselerin %4 artmasını sağladı. Şirketin üretim maliyetlerini düşürmesi ve otonom sürüş teknolojisine odaklanması, uzun vadeli büyüme için olumlu görüldü. Ancak, araç satış kâr marjı beklentilerin altında kaldı ve yıllık teslimatları ilk kez düştü. Çinli ve Avrupalı rakiplerin düşük maliyetli modellerle rekabeti artırması, Tesla için bir zorluk oluşturuyor. Ayrıca, ABD Başkanı Trump’ın planladığı yeni gümrük tarifelerinin Tesla’nın tedarik zincirini ve kârlılığını olumsuz etkileyebileceği de düşünüyoruz.

Meta ise 2024'ün dördüncü çeyreğinde beklentileri aşan gelir elde ederken, 2025'in ilk çeyreği için öngördüğü satış rakamları yatırımcıları tatmin etmedi. Şirketin yapay zekâ ve metaverse yatırımlarına büyük bütçeler ayırması, bu harcamaların getirisinin belirsizliği nedeniyle yatırımcılar arasında soru işaretleri yarattı. CEO Mark Zuckerberg, Meta’nın açık kaynak yapay zekâ stratejisini savunurken, Çinli DeepSeek’in düşük maliyetli AI modellerinin rekabeti artırdığına dikkat çekti.