Teşvik sistemi silbaştan! Kalkınma ajanslarına kilit görev

Türkiye’de ekonomi yönetimi, mevcut teşvik sisteminde köklü değişiklikler yapmaya hazırlanıyor. Yeni sistemde bölgesel kalkınma odaklı bir yaklaşıma geçilecek ve bu süreçte başrolü kalkınma ajansları üstlenecek. Özellikle bölgelerarası gelişmişlik farkının giderilmesine yönelik hedeflerin hayata geçirileceği bu yeni teşvik modelinde, mevcut teşvik unsurlarında ciddi revizyonlar yapılacak.

TEŞVİK SİSTEMİNDE REFORM BAŞLIYOR

Ekonomi yönetimi, uzun süredir yürürlükte olan ve beklenen sonuçları vermekte yetersiz kalan teşvik sistemini yeniden yapılandırmaya karar verdi. Ekonomim’in haberine göre, Yatırımlarda Devlet Yardımları Hakkında Karar’da yapılacak değişikliklerle teşvik sistemi daha etkin hale getirilecek. Yeni dönemin adının ise “Türkiye Yüzyılı Yatırım Hamlesi” olacağı belirtiliyor. Bu kapsamda yüksek teknoloji üretimi yapan girişimcilere yönelik 30 milyar dolarlık bir destek programı olan HIT-30 da devreye alındı. Elektrikli araçlar, batarya, çip ve yenilenebilir enerji gibi alanlarda yatırım yapacak girişimcilere belirli kriterler doğrultusunda çağrılar yapıldı.

KALKINMA AJANSLARI YENİ SİSTEMİN ANA AKTÖRÜ OLACAK

Teşvik sisteminin dönüşümünde kalkınma ajansları kritik bir rol oynayacak. 26 bölgeden oluşan kalkınma ajanslarına, bulundukları bölgelerde desteklenmesi gereken yatırım alanları ve sektörlerle ilgili analiz çalışmaları yapmaları için Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı tarafından talimat verildi. Bu ajanslar, yerel ihtiyaçları belirleyerek yatırım önceliklerini ortaya koyacak ve bu verilere dayanarak bölgesel teşvikler yeniden şekillendirilecek.

BÖLGESEL TEŞVİKLERDE DEĞİŞİKLİKLER GELİYOR

Şu an sosyoekonomik gelişmişlik endeksine göre 6 bölgeye ayrılmış olan teşvik sistemi, yeni dönemde bölge sayısını artırmayı planlıyor. Bu sayının 8’e çıkarılması üzerinde duruluyor. Bu değişiklikle birlikte bölgesel teşviklerde sağlanan bazı avantajlar da gözden geçirilecek. Mevcut teşvikler arasında yer alan vergi, prim ve faiz istisnalarının bir kısmı kaldırılacak; bazılarının ise oranları veya süreleri yeniden düzenlenecek. Yerli üretimi teşvik etme amacıyla yerli ürün kullanan yatırımlara hibe desteği sağlanacak.

TEŞVİK SİSTEMİNİN YAPISI YENİDEN ŞEKİLLENECEK

Türkiye’de teşvikler dört ana başlık altında toplanıyor: Genel Teşvikler, Öncelikli Yatırım Konuları, Stratejik Yatırımlar ve Bölgesel Teşvikler. Bu dört kategori de yeni dönemde gözden geçirilecek. Genel Teşvik Sistemi'nin kaldırılması gündemdeyken, öncelikli yatırım konuları ve stratejik yatırımlar desteklenmeye devam edecek. Stratejik yatırımlarda, cari açığın azaltılmasına katkı sağlayacak ve yüksek katma değer yaratacak projeler teşvik edilecek.

TOPLAM 9 DESTEK UNSURU

Şu anda teşvik sisteminde; KDV istisnası, gümrük vergisi muafiyeti, vergi indirimi, sigorta primi desteği, faiz desteği gibi toplam 9 farklı destek unsuru uygulanıyor. Stratejik yatırımlarda bu desteklerin tamamı verilirken, bölgesel teşviklerde bazı destekler kısıtlanmış durumda. Yeni teşvik sisteminde de bu desteklerin bölgelere ve sektörlere göre farklılaştırılacağı belirtiliyor.

KALKINMA AJANSLARININ ROLÜ

Kalkınma ajansları, Türkiye’nin 2001 yılında Avrupa Birliği ile hazırladığı Katılım Ortaklığı Belgesi ile gündeme geldi. 2006 yılından itibaren kurulmaya başlayan bu ajanslar, bölgesel kalkınma faaliyetlerinde önemli bir rol oynuyor. Bugün sayıları 26’ya ulaşan ajanslar, DÜZEY-1 ve DÜZEY-2 bölgelerine göre farklı kategorilerde yer alıyor ve bölgesel kalkınma stratejilerinin belirlenmesinde aktif rol oynuyorlar