Teyit.org'un geliri teyide muhtaç!

Bilinen yanlış ve şüpheli bilgileri, medyada yer alan iddiaları araştıran ve doğrulama yaptığını iddia eden Teyit adlı internet sitesi kamuoyunda eleştirilmeye başlandı.

Ortaya atılan şüpheli bilgileri ve medyada yer alan iddiaları doğruladığını öne süren 'Teyit' isimli internet sitesinin tarafsızlığı yeniden tartışmaya açıldı.

Geçtiğimiz günlerde T24 yazarı Doğan Akın'ın "Yalana da sarılan bir 'teyit'çilik: Atakan Foça, senin 9 ayda 2 milyon lira aldığın Facebook'tan, T24 11 yılda 1 kuruş almadı!" başlıklı yazısında sert şekilde eleştirdiği Teyit ile ilgili yeni detaylar ortaya çıktı.

'YALAN BİLGİLERİ DOĞRU OLARAK SUNUYOR'

Kriter dergisinde bir yazı kaleme alan Sabah yazarı Kenan Kıran, "Teyit’in; Boğaziçi Üniversitesi olaylarında yalan bilgileri doğru olarak sunması, aradan 11 ay geçmesine rağmen pandemi döneminin en büyük yalanı olan Fazilet durağı hakkında haber yapmaması, muhalefet partilerinin temsilcileri ve destekçisi medyanın yanlış ve gerçeğe aykırı açıklamalarını görmezden gelmesi, tarafsız olduğunu iddia eden platformu tartışmaya açtı." dedi. 

Teyit'in Mehmet Atakan Foça tarafından 26 Ekim 2016’da kurulduğuna ve Facebook'un Türkiye temsilcisi olduğuna dikkat çeken Kıran, "Teyit, Mayıs 2018’de Facebook ile sözleşme imzaladı ve Facebook’un Türkiye’deki üçüncü taraf haber doğrulama organizasyonu oldu." ifadesini kullandı.

Teyit'in Facebook’tan 2018’de 101 bin 500 dolar, 2019’da 360 bin 100 dolar ve 2020’de 294 bin 400 dolar olmak üzere toplamda 756 bin dolar (5 milyon 284 bin 440 TL) aldığını açıkladığını ifede eden Kıran şöyle devam etti:

"Teyit, söz konusu para karşılığında yanlış olduğunu iddia ettiği haberleri Facebook’a rapor olarak sunuyor. Teyit ekibi; gazete, televizyon, internet siteleri, sosyal paylaşım sitelerinde yer alan yanlış, hatalı ve yalan olduğu iddia edilen haberleri inceliyor, siyasetçilerin ya da bürokratların açıklamalarının doğru olup olmadığını teyit ettiğini iddia ediyor.

 SİTENİN HABERLERİNİN GÖRÜNTÜLENMESİ VE REKLAMI KESİLİYOR

Teyit, yanlış olduğunu iddia ettiği haberleri Facebook’a iletiyor. Facebook da gerekli düzeltmelerin yapılması ya da haberin kaldırılması için internet sitesine uyarıda bulunuyor. İnternet sitesi, haberi kaldırmadığı takdirde Facebook harekete geçiyor ve sitenin haberlerinin görüntülenmesini yüksek oranda düşürüyor. Sitenin reklam gelirleri de düşüyor.

 ABD BÜYÜKELÇİLİĞİ VE BİRLEŞİK KRALLIK DESTEKÇİLERİ ARASINDA

ABD Büyükelçiliği, Birleşik Krallık Ankara Büyükelçiliği, İsveç Konsolosluğu, İsveç merkezli insan hakları kuruluşu ve Alman Yeşiller partisine bağlı olarak faaliyetlerini sürdüren Heinrich Böll Vakfı’nın da söz konusu siteye yüksek oranda bağışta bulunduğu öğrenildi.

 FOÇA, 161 HABERİ DÜZELTTİĞİNİ İDDİA EDİYOR

Teyit adlı internet sitesinin kurucusu Mehmet Atakan Foça; 18 Şubat 2021’de yaptığı açıklamada, bugüne kadar 161 haberin düzeltildiğini iddia ediyor ve “Bazı haber siteleri ve Facebook sayfaları sadece onları hedef aldığımızı sanıyor. Profesyonel çalıştığımızı, işe kendi dünya görüşümüzü yansıtmadığımızı anlamakta güçlük çekiyorlar” iddiasında bulunuyor. Peki Teyit, gerçekten tarafsız bir organizasyon mu?

 PANDEMİ DÖNEMİNİN EN BÜYÜK YALANINI HABER YAPMADI

Genel yayın politikasına bakıldığında Teyit’in tarafsız olmadığı görülüyor. Özellikle Türkiye iç siyaseti bağlamında hükümete karşı muhalefetin sözcülerinin ve medyasının yalanlarını görmediğine dair örnekler var.

Teyit, pandemi döneminin en büyük yalanı “Fazilet Durağı” haberini aradan 11 ay geçmesine rağmen görmezden geldi. İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanı Ekrem İmamoğlu, İBB Sözcüsü Murat Ongun ve İBB’nin kurumsal hesabı, 29 Mart 2020 Pazar günü Fazilet durağından 47 yolcunun aynı anda otobüse bindiği iddiasında bulunmuş, Ekrem İmamoğlu da görüntüleri izlerken kanının donduğunu iddia etmişti.

AK Partililer, Ekrem İmamoğlu’nu zorda bırakmak için sabah 06.00’da Fazilet durağında toplanmışlar ve 47 kişi aynı anda otobüse binmişti. İddia korkunçtu.

BAŞSAVCILIK, İMAMOĞLU, ONGUN VE İBB’NİN YALAN SÖYLEDİĞİNİ BELGELEDİ

İstanbul Cumhuriyet Başsavcılığı; İstanbul Büyükşehir Belediyesi'nin suç duyurusunu inceledi ve 13 Mayıs 2020’de Fazilet durağından otobüse hiç yolcu alınmadığını tespit etti. Başsavcılık, İBB’nin suç duyurusuna takipsizlik kararı verdi.

Murat Ongun, söz konusu takipsizlik kararına itiraz etmeyeceklerini ve hatalı açıklamada bulunduğu söyledi. Yargı süreci sona ermiş, yalan, mahkeme kararıyla belgelenmişti. Teyit, pandemi döneminin en büyük yalanını 11 aydır incelemedi ve haber dahi yapmadı.

TEYİT, YARGI SÜRECİ BİTMİŞ YALANIN YARGI SÜRECİNİN TAMAMLANMASINI BEKLİYOR!

Teyit editörü Nilgün Yılmaz, “Fazilet Durağı” haberi hakkında açıklamada bulundu ve “Yargı süreci devam eden ya da incelenmesi metodolojik olarak mümkün olmayan iddiaları zaten eliyoruz. Hala ara ara Twitter’dan anımsatılan Fazilet durağı konusunda da aynısı söz konusu. Yargı sürecinin tamamlanmasını bekliyoruz” iddiasında bulundu.

Nilgün Yılmaz’ın, yargı sürecinin bittiği, İBB’nin takipsizlik kararı verilen suç duyurusuna itiraz etmediğini kamuoyuna duyurmasına rağmen “Yargı sürecinin tamamlanmasını bekliyoruz” açıklamasının yalan olduğunu da biz teyit etmiş olalım.

 İBB EKRANLARINDA TEYİT’İN ÇALIŞMALARI GÖSTERİLİYOR

Teyit Şef Editörü Gülin Çavuş; 31 Ekim 2019’da İstanbul’daki metro, metrobüs, otobüs ve vapur hatlarındaki 7 bin 600 ekranda yayın yapan Modyo TV’ye içerik üretmeye yeniden başladığını açıkladı ve “Teyit, hazırladığı içerikler karşılığında ne İBB’den ne de Modyo TV’den ücret alacak” iddiasında bulundu.

 TEYİT ÜCRET ALMIYOR AMA İBB EKRANLARINDAKİ YAYIN İÇİN FON ALIYOR!

Teyit, Modyo TV yayını için fon desteği aldığını açıkladı ve “Modyo TV’ye içerik üretmeye yeniden başladık, Türkiye’nin başka büyük şehirlerine de yayılmasını amaçladığımız bu proje için, International Fact-checking Network Fact-checking Innovation Initiative fonu kapsamında 14 bin 989 dolar tutarında bir destek alındı” ifadelerini kullandı.

Öte taraftan Teyit, sosyal medyada ajansı tarafından yapıldığı iddia edilen, sahte hesaplardan çok az sayıda paylaşılan İBB Başkanı Ekrem İmamoğlu'nun montaj fotoğrafları için defalarca haber yaparak bu montaj içeriklerin daha fazla görünür olmasına katkı sağladı. Fakat 100 bin 22 kez paylaşılan İBB Sözcüsü Murat Ongun’un Fazilet durağı yalanını ise teyit etmedi.

 BOĞAZİÇİ EYLEMLERİNİN EN BÜYÜK YALANINI AKLAMAYA ÇALIŞTI

Teyit, Boğaziçi Üniversitesi olaylarının en büyük yalanını doğru olarak göstermeye çalıştı. Eylemcinin iddiaları üzerinden eylemlerin büyümesine neden olan yalanın doğru olduğunu öne çıkarması dikkat çekti.

 YOL TV, “AŞAĞI BAK” YALANINI KAMUOYUNA DUYURDU

Yol TV; 1 Şubat’ta Boğaziçi Üniversitesi'nde yaşanan olaylar sırasında bir görevlinin, gruptakilere "Aşağı bak" dediğini iddia etti ve yayınladığı videonun alt yazısına polisin gruptakilere "Aşağı bak" dediğini savundu.

Yol TV’nin polisin “Aşağı bak" iddiasına ilişkin videosu 5.8 milyon görüntülenme aldı, söz konusu video eylemlerin büyümesine neden oldu. Muhalefet parti liderleri, “Aşağı bak" ifadesi üzerinden sosyal medyada paylaşımda bulundu.

 YALANI, EMNİYET GENEL MÜDÜRLÜĞÜ ORTAYA ÇIKARDI

Emniyet Genel Müdürlüğü; 2 Şubat’ta Yol TV'nin yayınladığı videodaki "Aşağı bak" ifadesinin yalan olduğunu, görevli kişinin "İn aşağı, in aşağı, aşağıdan, aşağıdan. Toplu gitmek yok" diyerek gruptakileri uyardığı anların videosunu paylaştı.

 YOL TV: EDİTORYAL HATA YAPTIK

Yol TV Haber Merkezi; 2 Şubat’ta; videoda “Aşağı bak” ifadesinin yer almadığını açıkladı ve “Kendi videomuzu tekrar tekrar dinlediğimizde, videonun ne başında ne de devamında polisin ifadesi ‘Aşağıdan’ olarak anlaşılmıyor. Emniyet Genel Müdürlüğü’nün başka bir açıdan yayınladığı videoda, yayınladığımız videonun aksine, polisin ‘Aşağı bak’ değil ‘Aşağıdan’ dediği anlaşılıyor. Bu noktada kargaşa esnasında çekilmiş bir videodaki sözleri editörlerimizin yanlış anlamasından ibaret bir editoryal hata söz konusudur” denildi.

 EYLEMCİNİN İFADESİNİ ÖNE ÇIKARDI

Teyit, görüntüyü kamuoyuna duyuran ve görüntülerde "Aşağı bak" ifadesinin olmadığını açıklayan Yol TV ve Emniyet Genel Müdürlüğü'nün açıklamasını görmezden geldi. Görüntülerde yer alan güvenlik görevlisiyle de görüşmedi. Teyit’in, polisin uyardığı eylemcinin ifadelerini öne çıkarması dikkat çekti.

Teyit internet sitesi; 3 Şubat’ta Twitter hesabından yaptığı açıklamada; "Polis ne dedi: 'Aşağıdan' mı, 'Aşağıya bak' mı? Polis memurunun doğrudan hedef aldığı kişiye ulaştık. Bize şunları söyledi: 'Bana karşıdan gelerek önce 'Aşağıdan', göz göze geldiğimizde ise 'Aşağıya bak' dedi" iddiasında bulundu.

Teyit’in 11 Şubat 2021’de Can Başaçek, Esra Özgür, Nilgün Yılmaz ve Seçil Türkkan'ın imzasının bulunduğu haberde de; “‘Aşağı bakmayacağız' sloganının ortaya çıkmasına neden olan ve bir polisin kullandığı iddia edilen 'aşağı bak' ifadesi de bunlardan biri. İfadenin muhatabı, her iki ifadenin de kullanıldığını söylüyor" denildi.

Bu tabloya bakınca AB ve büyükelçilik fonlarından desteklendiğini açıklayan Teyit’in biri şef 4 çalışanı, eylemcinin iddiaları üzerinden yalanı meşrulaştırmaya çalışmış gibi görünüyor.

FOX TV’NİN YALANLARINI GÖRMEZDEN GELİYOR

Teyit, Fox TV’nin yalan haberlerini de incelemiyor. Fox TV Ana Haber’de İzmir'in Ödemiş ilçesinde çiftçilikle geçimini sağlayan Fikret Sefa Yeşil'e 2020’de tarımsal destek verilmediği iddia edildi.

Çiftçi Yeşil'in 2020’de 29 bin 128 TL'lik bir destek ödemesi aldığı belgelerle ortaya çıkarıldı. Tarım ve Orman Bakanlığı, Fox TV’nin haberinin gerçeği yansıtmadığını açıkladı. Radyo ve Televizyon Üst Kurulu, Fox TV'ye idari para cezası verdi. Fox TV Genel Yayın Yönetmeni Doğan Şentürk de yalanı savundu. Teyit, kamuoyunda tartışılan yalan haberi de doğrulamadı ve haber yapmadı.

 KEMAL KILIÇDAROĞLU’NUN GERÇEK DIŞI AÇIKLAMALARINI DA TEYİT ETMİYOR

Teyit, CHP Genel Başkanı Kemal Kılıçdaroğlu’nun yalanlarını da görmezden geliyor.

Mesela Kemal Kılıçdaroğlu, 6 Kasım 2016’da olağanüstü toplanan MYK'da "ByLock kullanan 4 bakanı ve 60'a yakın vekili açıklayacağız, dokunulmazlıklarının kaldırılmasını talep edeceğiz" dedi. 3 Nisan 2015’te "AKP içinde 120-180 civarında ByLock'çu milletvekili var, açıklasınlar" iddiasında bulundu. Teyit’in kuruluşu ile Kemal Kılıçdaroğlu açıklaması aynı yıla denk geliyor. Teyit, 5 senedir Kemal Kılıçdaroğlu’nun yalan açıklamasını incelemedi ve haber yapmadı.

 TEYİT’İN FİNANS KAYNAKLARI

Teyit.org; 20 Eylül 2020’de finans kaynaklarının Avrupa Birliği ve büyükelçilik fonları olduğunu bireysel desteklerden, ayni yardımlardan desteklenmekte, kurduğu iş birlikleriyle gelir elde etmekte olduğunu ifade ediyor. Teyit’in, yıllara göre destek aldığı bazı kuruluşlar şöyle:

2020

İsveç merkezli insan hakları kuruluşu Civil Rights Defenders: 50 bin 350 dolar (2020’nin son altı ayı)

Patreon: 4 bin 994 dolar (2020’nin dokuz ayı)

Facebook: 294 bin 400 dolar (2020’nin dokuz ayı)

International Fact-checking Network Fact-checking Innovation Initiative: 14 bin 989 dolar

YouTube: 110 bin 649 TL

Heinrich Böll Stiftung Türkiye Temsilciliği: 112 bin 968 TL

2019

Patreon: 5 bin 511 dolar

Facebook: 360 bin 100 dolar

Heinrich Böll Derneği: 19 bin 900 TL

ABD Büyükelçiliği: 48 bin 229 dolar

European Climate Foundation: 17 bin 555 dolar

YouTube: 75 bin 689 TL

2018

Patreon: 4 bin 517 dolar

Facebook: 101 bin 500 dolar

İsveç Konsolosluğu: 109 bin TL

ABD Büyükelçiliği: 39 bin 545 dolar

2017

European Endowment for Democracy: 111 bin 300 Euro

2016

Sivil Düşün AB Programı: 9 bin 770 TL

Birleşik Krallık Ankara Büyükelçiliği: 48 bin 52 Pound

 YAZININ ORİJİNAL METNİ İÇİN TIKLAYINIZ