TRT İstanbul'a mı taşınıyor? Kadrolar değişecek mi? Maaşlar düşecek mi? Lojmanlar kapatılıyor mu?

24 Haziran Cumhurbaşkanlığı ve 27. Dönem Milletvekili Genel seçimleri öncesi yayımlanan 703 sayılı KHK'da Türkiye Radyo ve Televizyon Kurumu ile ilgili maddelerin yer almasıyla birlikte, TRT'de hızlı bir değişim süreci başladı. TRT'de yaşanacak değişim ile kurumun günümüz medya ihtiyaçlarını karşılayacak şartlarda güncellenmesi hedefleniyor. TRT İstanbul'a mı taşınıyor? Kadrolar değişecek mi? Maaşlar düşecek mi? Lojmanlar kapatılıyor mu? Bu soruların yanıtlarını haberimizde bir araya getirdik.

Emeklilik haricinde 3 bin kişilik istihdam fazlası personelin (İFP) tespit edildiği TRT'de; emekliliği gelmiş olan personel emekliliğini talep etmediği takdirde İFP'ye dahil edilecek. Memurlar.net'te yer alan bilgilere göre; günümüzde artık geçerliliğini yitirmiş bazı birimlerin de yine otomatik olarak İFP'ye dahil edilmesi gündemde. İFP'ye dahil edilecek personel ise Devlet Personel Ofisi havuzuna veya ihtiyaç eksiği olan diğer kamu kurumlarına gönderilecek.

Bu konuda çok titiz bir çalışma yürüten TRT yönetimi istihdam fazlası olarak değerlendirilecek olan personel listelerini güncellemiş durumda...

KADROLAR DEĞİŞECEK Mİ?
TRT'de yaşanacak güncellemelerden bazı kadrolar ve kadro isimleri de etkilenecek. Prodüktör ve strateji müşavirliği gibi kadrolar yeni dönemde olmayacak. Bazı kadrolarda ise isim ve iş tanımı değişikliklerine gidilecek. Yine bu kadrolarda bulunan istihdam fazlası personel havuza veya farklı kurumlara gönderilecek.

BÖLGE MÜDÜRLÜKLERİ KAPATILIYOR
Alınan bilgiye göre, mevcut durumda 7 bölge müdürlüğü ile hizmet veren TRT'de bölge müdürlükleri de değişimden etkilenecek. Bölge müdürlüklerinin 2 yıl içerisinde kapatılması ya da küçültülmesi planlanıyor.

LOJMANLAR NE OLACAK?
TRT'nin sağladığı lojman imkanının da dönüşüm süreciyle birlikte son bulacağı konuşulan bir diğer konu. Lojmanların satışından elde edilecek olan gelir, kurumun yatırım süreçlerinde değerlendirilecek.

YÖNETİCİ MAAŞLARI DÜŞECEK
Yeni sürece göre, TRT'de yönetici atamalarında maaşlar aynı kalmayacak, hatta görev alanına göre maaş düşüşleri yaşanabilecek.

TRT İSTANBUL'A MI TAŞINIYOR?
Şu an Ankara merkezli olarak hizmet veren kurumun İstanbul'a taşınması da gündemde olan bir diğer konu. Böylece bütün kanalların ve yardımcı birimlerin tek merkezden yönetilmesi hedefleniyor. Bu sürecin de oldukça hızlı bir şekilde işletileceği öngörülüyor.

TRT, KENDİ ŞİRKETİNİ KURABİLECEK
Daha önce şirket kurma yetkisi bulunmayan TRT'ye, yeni KHK ile birlikte şirket kurma yetkisi de verildi. Kendi içerisinde birimler kurmak ve sıfırdan süreç yürütmek yerine TRT, ihtiyacı olan hizmetler için, alanında uzman yetkin personeli istihdam edebileceği şirketler kurabilecek, doğrudan ihtiyaç duyduğu şirketlere ortak olabilecek veya satın alabilecek. Bu yetkiyle hedeflenenin, uluslararası rekabet mantığını ve hızını yakalamak hatta aşmak olduğu dile getiriliyor.

DEĞİŞİM OFİSİ
TRT yeni dönem için ihtiyaç duyduğu bu dönüşümü çok hızlı bir şekilde işletebilmek için kendi bünyesinde bir değişim ofisi adı altında yeni bir birim kuruyor. Bu ofisin amacı yukarıda detayları verilen süreci hızlandırmak. Değişim ofisinde dinamik ve hızlı hareket eden bir ekibin yer alacağı ve birkaç gün içerisinde çalışmalarına başlayacağı da konuşulanlar arasında.

TÜRKİYE RADYO TELEVİZYON KURUMU
Türkiye Radyo Televizyon Kurumu kısaca TRT, 1 Mayıs 1964 tarihinde çıkarılan TRT yasasıyla kurulan ve kamu yayıncılığı yapmakla görevli Türkiye'nin ilk, günümüzdeki tek kuruluşu.

Türkiye'de yayın yapan ikinci televizyon kanalıdır. 1952'de yayına başlayan ve sadece İstanbul'da yayın yapan İTÜ TV'nin 1970 yılında kapanmasından sonra TRT, 1990'ların başında ilk özel televizyon ve radyo kanalı yayına başlayana dek Türkiye'de radyo ve televizyon yayıncılığı yapan tek kurum olarak hizmet vermiş; ülkede televizyon ve radyo yayıncılığı konusunda ilk örnekleri oluşturmuştur. 1968 ve 1986 yılları arasında Türkiye'de yayın yapan tek televizyon kanalı TRT'nin yayımladığı TRT 1 kanalı olmuş; 1986 yılında TRT 2 yayına girmiştir.

359 sayılı "Türkiye Radyo Televizyon Kurumu Yasası" ile 1964 yılında özerk kamu tüzel kişiliğine sahip bir kurum olarak, devlet adına radyo ve televizyon yayınlarını gerçekleştirmek amacıyla kuruldu. İlk genel müdürü 29 Nisan 1964'te Adnan Öztrak oldu.

RADYO YAYINI

ANKARA RADYOSU
İlk programlı radyo yayınına 1965 yılında geçildi ve bütün radyolar haber saatlerinde Ankara Radyosu'na bağlandılar. Aynı yıl bünyesinde Türk Sanat ve Halk Müziği Danışma Kurulu ve Batı Müziği ve Çok Sesli Türk Müziği Danışma Kurulu toplandılar. Seçim sonuçlarını vermek için ilk sabaha kadar yayın yine bu yıl yapıldı. 1966 yılında TRT kapalı devre televizyon eğitimi yayınları başladı. Spor haberleri ilk kez 1967 yılında haber bülteni ile birlikte verildi. Erzurum Radyosu ve İzmir Radyosu yine bu yıl içerisinde yayın hayatlarına başladı. Televizyon yayınına yönelik çalışmalara hız verildi.

TELEVİZYON YAYINLARI
Televizyon yayınları ise, 31 Ocak 1968 tarihinde Türkiye'de ilk deneme televizyon yayını Ankara'da bulunan Mithatpaşa Stüdyosu'nda Mahmut Tali Öngören'in açılış konuşmasıyla başladı. Haftada üç gün, üçer saat olarak başlayan deneme yayınları bir yıl sonra haftada dört güne çıktı. 1970'te İzmir televizyonu, ardından 1971'de İstanbul televizyonu faaliyete geçti. İlk canlı spor yayını, 1971 yılında İzmir'de oynanan Karşıyaka ile İstanbulspor arasında oynanan futbol maçını naklen vererek gerçekleştirdi. Sonraki sene televizyonda ilk kez Bedava Dünya Gezisi adlı yabancı dizi Türkçe seslendirildi. Aynı yıl reklam yayınlarına da başlandı. Münih'teki 1972 Yaz Olimpiyatları verilerek ilk dış naklen yayını gerçekleştirdi.

1960'LI YILLAR
359 sayılı Türkiye Radyo Televizyon Kurumu Kanunu 2 Ocak 1964'te, Resmi Gazete'de yayınlandı. Nisan ayında, TRT yönetim kurulu ilk toplantısını yaptı. Başkanlığına Sedat Tolga seçildi ve yönetim kurulu, oybirliği ile Adnan Öztrak'ı TRT'nin ilk genel müdürü olarak seçti. Aynı yıl mayıs ayında, 359 sayılı TRT Kanunu yürürlüğe girdi. Siyasi partilerin Türkiye radyolarında yapacakları seçim konuşmaları sırası için Yüksek Seçim Kurulu'nda kura çekildi. Haziran ayına gelindiğinde ise TRT, ilk kez EBU'nun Viyana'da yapılan genel kurul toplantısına katıldı. Eylül ayında 10 kw. gücünde Kıbrıs'ın Sesi Radyosu yayına başladı. Aynı yıl ABU'ya aktif üye olan TRT'DE 1965 yılının ocak ayında ilk kez programlı dönem başladı ve bütün radyolar haber saatlerinde Ankara Radyosu'na bağlandılar.

Türkiye Radyoları Program Dergisi yayınlanmaya başladı. Şubat ayında dönemin Türkiye Başbakanı Suat Hayri Ürgüplü, hükümet programında Türkiye radyolarının tarafsız olacağını söyledi. TRT ile Anadolu Ajansı haber anlaşması yaptı. Behçet Kemal Çağlar, yönetim kurulu başkanı oldu ancak daha sonra Millet Partisi Ürgüplü'ye başvurarak TRT Kanunu'nun değişmesini istemiş, Danıştay ise özerk yapısı dolayısıyla TRT'n devlet kurum ve kuruluşlarıyla doğrudan haberleşmeye yetkili olduğunu kararlaştırdı. Bunun üzerine genel müdür Adnan Öztrak Türkiye Cumhuriyeti Turizm ve Tanıtma Bakanlığı müfettişlerinin kurumu teftişine izin vermedi.

İLK TELEVİZYON OYUNU
31 Ocak 1968 yılında ilk olarak Ankara televizyonu yayına başladı. 6 Şubat tarihinde de ilk televizyon oyunu Şair Evlenmesi canlı olarak yayınlandı. Aynı ay TBMM'nde TRT bütçesinin başbakanlığa bağlanması kabul edildi, daha sonra TBMM KİT Karma Komisyonu TRT'nin üç yıllık mali raporunu kabul etmedi. Mart ayında 300 kw orta dalga ile Çukurova Radyosu deneme yayınına başladı. Ankara Radyosu 3. Programı FM bandından yayına başladı. Nisan ayında Yüksek Seçim Kurulu, TRT'nin haberlerinde siyasi partilere eşit yer vermesini kararlaştırdı.

Haber bültenleri içinde yer alan yorumlarda değişiklik yapıldı; radyoda kısıtlandı, televizyonda kaldırıldı. Ankara Televizyonu'nda kadrosuz çalışan yapım ve teknik personel sendika kurdu. Ağustos ayında, radyo teknisyenlerine ek çalışma ücreti verilmemesinden ötürü naklen yayınlar kaldırıldı ve ayın 22 Ağustos tarihinde 200 kw orta dalga İzmir radyo vericisi yayına başladı. 26 Ağustos tarihinde uluslarararası fuar nedeniyle İzmir'de ilk televizyon deneme yayını yapıldı. 4 Ekim'de TRT, EBU Televizyon Program Komitesi'nin Stockholm'de yapılan toplantısına ilk kez katıldı. Aynı ay Anayasa Mahkemesi, TRT Kurumu'nun özerk yetkilerini karara bağladı. Cumhuriyet Senatosu, TRT'nin 1964, 1965, 1966 yılı hesaplarını kabul etmedi ve TRT, Kıbrıs'ın Sesi Radyosu yayın sorumluluğunu Genelkurmay Başkanlığı'na devreti. Kasım ayında, Çukurova Bölge Danışma Kurulu Mersin'de toplandı. Sartre'ın kitabını radyoda tanıtan beş kişi mahkemede suçsuz bulundu. Aralık ayında, 2 kw orta dalga ile Trabzon Radyosu yayına başladı. Yönetim Kurulu, TRT'nin TV-İş Sendikası ile görüşmelere başlamasını kabul etti.

1969 yılına gelindiğinde ocak ayında TRT Teknik Danışma Kurulu İstanbul'da toplandı. Şubat ayına gelindiğinde, köye yönelik televizyon yayınlarının izlenmesi için, Ankara'nın dört köyüne televizyon izleme merkezi kuruldu. Bakanlar Kurulu, yeni TRT Kanun Tasarısını onayladı. Televizyon yayınlarına ilk Hükümet yasağı kondu. Nisan ayında, Televizyon yayınları, vericide meydana gelen bir arızadan ötürü yapılamadı. TRT Kanun tasarısı TBMM Başkanlığı'na verildi. TRT Kanun tasarısı TBMM'de geçici komisyona havale edildi. CHP Genel Başkanı İsmet İnönü, TRT konusunda iktidarı uyarması için Cumhurbaşkanı Cevdet Sunay'a muhtıra verdi. Mayıs'ta Adnan Öztrak, siyasi kuruluşlara dostluk çağrısında bulundu. TRT kanun tasarısı TBMM geçici komisyonunda kabul edildi. TRT ile SACEM arasında müzik eserleri telif hakları ile ilgili sözleşme imzalandı ve Mustafa Kemal'in Samsun'a çıkışının 50. yılı dolayısıyla ilk kez Ankara dışından bağlantılı naklen yayın yapıldı.

1969 yılının mayıs ayı içerisinde TRT sitesi kurulması ile ilgili çalışmalar başladı ve bir ay sonra Anayasa Mahkemesi TRT'ye mali özerlik tanıdı ve ardından iki adet televizyon naklen yayın arabasının satın alınmasına karar verildi. TRT'nin radyo ruhsatiye ücretlerinin tespiti için dava açmasına karar verildi. Televizyon, insanın aya ilk ayak basışı ile ilgili televizyon filmini, normal yayın günü dışında özel olarak yayınladı. Ağustos'ta yönetim kurulu, Türk Sanat Müziği ve Türk Halk Müziği konusunda 9 uzmanın hazırladığı müzik eğitim planını kabul etti. Bir ay sonra Yönetim Kurulu, televizyonda gösterilecek filmlerin seçimi için komisyon kurulması kararlaştırıldı. Türk Dil Kurumu, ilk radyo ve televizyon dil ödülünü, Metin Öztekin'in Bu Dilin Ustaları adlı radyo dizisine verdi.

1970'LER
1970 yılında ilk olarak İzmir Radyosu 2. Program yayınına başladı. Aynı ay yönetim Kurulu, bölge yayınları konusunda sosyal, ekonomik ve kültürel ihtiyaç ve özelliklerin araştırılmasına karar verdi. Yönetim Kurulu, program planlarının üçer aylım dözenlenmesine karar verdi. TRT, müzik sanatçılarının "zam farklarının ödenmemesi" konusunda açtıkları dava sonucu ₺500.000 tazminat ödemeye mahkum oldu.

1980'LER
1980 yılının son günü, yılbaşı gecesi oryantal Nesrin Topkapı ilk kez televizyona çıktı. 1984 yılında TRT tümüyle renkli yayına geçti. Yine aynı yıl radyolar da stereo yayına başladı. 1980'lerde TRT'nin yılbaşı özel programları popüler hale geldi ve özel kanalların açılmasına kadar en çok rating alan programlardan oldu.

YENİ TELEVİZYON KANALLARI
TRT'nin çoklu kanala geçmesiyle kanalların isimleri TV şeklinde anılmaya başladı: 1986'da haber ve kültür ağırlıklı yayın yapan TV2 (TRT 2), 1989'da ise spor programları, Anadolu'ya yönelik programlar ve TBMM yayınlarını veren TV3 (TRT 3 ve TRT GAP) kuruldu. 1990 yılında TRT Telegün ismi ile teletekst yayınları devreye girdi. Aynı yıl müzik ve eğitim üzerine programlar yayınlayan TV4 (TRT 4) ve dünya üzerindeki tüm Türklere yönelik yayın yapmaya başlayan TV5 (TRT İnt Avrasya) kuruldu. Yönetim Kurulu, Güney Doğu Anadolu Bölgesi'nde televizyon şebekesi kurulması için inceleme yapılmasını kararlaştırdı.

28 Eylül 1992'de kanallar yeniden TRT adını aldı. 1990'ların ortalarında TRT İnt Avrasya, iki ayrı kanala ayrılarak TRT İnt ve TRT Avrasya (2001-2009 arası TRT Türk) olarak yayına başladı. 2001 yılında TRT tüm logolarında değişikliğe gitti.

2 Şubat 2006 tarihinde ise sayısal yayıncılığın test yayınına geçti. 2008 yılının Kasım ayında TRT Çocuk adlı çocuk televizyon kanalı, aynı yılın son günlerinde Kürtçe yayın yapan TRT 6 yayın hayatına başlamış 2009 yılında ise TRT 1, TRT 3 ve TRT 6 logoları değişmiş, ayrıca Nevruz bayramında Türk dillerini konuşan halklara hitap eden ve Azerice, Türkmence, Özbekçe, Kazakça, Kırgızca dillerinde programlar yayınlayan TRT Avaz, 18 Ekim 2009'da ise belgesel ve turizm programları yayınlayan TRT Belgesel adlı kanal yayına başladı. 4 Nisan 2010'da ise TRT'nin Arapça yayın yapan kanalı TRT Et-Türkiyye açıldı. Yine Bülent Arınç 2011'de yaptığı açıklamasında, TRT'nin İngilizce haber yapan bir kanal olan TRT World'un hazırlanmakta olduğunu belirtti.