Trump'tan yaptırımlar içeren bütçeye veto!

ABD Başkanı Donald Trump, daha önce "veto edeceğini" söylediği, Savunma Bakanlığı bütçesine 740 milyar dolar ayıran Ulusal Savunma Yetkilendirme Yasa (NDAA) Tasarısı'nı veto etti.

Trump, Kongre'ye gönderdiği notta, Senato ve Temsilciler Meclisi'nde kabul edildikten sonra onayına sunulan NDAA'yı veto ettiğini belirtti.

Başkan Trump notta, "Ne yazık ki, bu tasarı, kritik ulusal güvenlik konularını kapsamaktan yoksundur ve benim, Amerika'yı öncelediğim ulusal güvenlik ve dış politika eylemlerim ile çelişmektedir. Bu yasa tasarısı, Çin ve Rusya'ya bir hediyedir" dedi.

Temsilciler Meclisi ve Senato'dan 3'te 2'den büyük oy çokluğuyla geçen tasarı, tekrar Kongre'ye dönecek ve aynı çoğunluğu yakalaması halinde Trump'ın vetosu geçersiz kılınabilecek.

TASARIDA NELER VAR?

Tasarının nihai halinde, Savunma Bakanlığı (Pentagon) için 635,5 milyar doları temel bütçe, 69 milyar doları savaş fonu olarak bilinen "Denizaşırı Muhtemel Operasyonlar Fonu", 8,9 milyar doları ise tasarının yetki alanları dışındaki savunmaya ilişkin harcamalar olmak üzere 713,4 milyar dolar bütçe bulunuyor.

Bunun yanı sıra Enerji Bakanlığı bütçesi altında, nükleer kapasiteye ilişkin savunma harcamaları için 26,6 milyar dolar bütçe yer alıyor.

NDAA tasarısında, Çin’e karşı "Pasifik Caydırıcılık İnisiyatifi"nin kurulması öngörülürken, ABD’nin Pasifik bölgesindeki askeri gücünü tahkim etmek, bölgedeki ortak ve müttefiklere destek vermek üzere bu inisiyatif için Hint-Pasifik Kuvvetleri Komutanlığının bütçesine ek 2,2 milyar dolar fon ayrıldığı görülüyor.

RUSYA İLE ASKERİ İLİŞKİ SINIRLAMALARI ARTIYOR

Tasarıda dikkat çeken bir diğer madde ise, ABD ordusunun Rus ordusu ile ilişkilerine yönelik kısıtlamalarının artırılması ve Rusya’nın Kırım’daki egemenliğini tanıyacak fiil ve faaliyetlerin yasaklanmasına ilişkin olanlar.

Rusya’ya yönelik faaliyetler kapsamında, tasarı, Ukrayna’ya 75 milyonu silah olmak üzere 250 milyon dolarlık savunma yardımı yapılmasını da şart koşuyor.

Tasarıda, Avrupa Caydırıcılık İnisiyatifi için önceki bütçe yasalarında belirlenen 3,7 milyar dolarlık fonun tamamının, bu bütçe kapsamında da sağlanması da isteniyordu.

ALMANYA VE G. KORE'DE ASKER AZALTILMASINI YASAKLIYOR

ABD Başkanı Trump’ın, Almanya ve Güney Kore’den asker çekme planına ilişkin ise tasarıda, gerekli şartlar teyit edilmediği sürece Güney Kore’deki asker sayısının 28 bin 500’ün altına, Almanya’daki asker sayısının ise değerlendirme süreci tamamlanmadan 34 bin 500’ün altına düşürülmesi yasaklanıyor.

Tasarıdaki, "ABD özel kuvvetlerinin ABD ortaklarına gayrinizami harp için destek yetkisini artırmasına" ilişkin bir madde de dikkati çekti. ABD, hibrit savaş ve gayrinizami harbe ilişkin strateji belgesini daha önce yayımlamıştı.

ABD askerlerinin, Finlandiya’daki Avrupa Hibrit Tehditlerle Mücadele İçin Eğitim Merkezi'nin eğitimlerine katılmasını şart koşan tasarıda, İsrail, Tayvan, Baltık ülkeleri, Hindistan, Vietnam ve Japonya’ya yapılan askeri yardımların sürdürülmesi talep edildi.

ABD Hava Kuvvetleri'nin, gücünün ortalama 386 filo veya 3 bin 850 savaş uçağına ulaştırılmasını öngören tasarı, birçok savaş uçağının yanı sıra 93 F-35 uçağının alınması için yetki veriyor.

Tasarıda, Türkiye’nin aldığı 6 F-35 uçağının da ABD Hava Kuvvetlerince kullanılması için gerekli yetkilendirme yapılıyor.

ÜSLERDEKİ GENERALLERİN İSİMLERİNİN KALDIRILMASINI ÖNGÖRÜYOR

ABD vatandaşı siyahi George Floyd’un öldürülmesinden sonra yaşanan olaylarda gündeme gelen Konfederasyoncu generallerin isim ve heykellerinin kaldırılması da tasarıda yer aldı.

Tasarının ilgili maddelerinde, Konfederasyoncu generallerin isimlerinin üslerden kaldırılması için bir komisyon kurulması ve bu komisyonun 3 yılda gerekli tavsiyeleri içeren rapor hazırlaması şartı konuldu.

TASARIDAKİ TÜRKİYE DETAYI

Savunma bütçesi tasarısında, Türkiye’ye yaptırım uygulanmasını öngören bir bölüm de bulunuyordu.

Buna göre, tasarıda Türkiye’nin S-400’leri teslim almasının ABD Hasımlarına Yaptırım Yoluyla Mücadele Yasası (CAATSA) kapsamında, Rusya ile önemli bir işlem olarak kabul edildiği ve NDAA’nın yasalaşmasından sonra 30 gün içinde Türkiye’de S-400 alımına müdahil olanlara CAATSA yaptırımlarının uygulanması talep ediliyordu.

Tasarıda, başkanın CAATSA kapsamında belirtilen 12 maddeden en az 5’ini uygulaması, yaptırımların "ithal edilen malları" kapsamaması isteniyordu.

Bu mallar da "doğal ya da insan eliyle yapılmış maddeler, imal edilmiş erzak ve bunlara ilişkin denetim ekipmanı" şeklinde sıralanıyordu. 

Yaptırımların kaldırılmasının şartları ise şu şekilde ifade edilmişti:

"Başkan, yaptırım uyguladıktan sonra 1 yıl içinde Kongrenin gerekli komitelerine, Türkiye’nin veya yaptırım uygulanan kişilerin artık S-400’leri veya bunların yerine herhangi bir Rus sistemini uhdesinde bulundurmadığını, Türk topraklarında Rus hükümeti veya şirketleri adına herhangi bir Rusya vatandaşının S-400’leri çalıştırmadığını teyit ettikten sonra Türkiye’den, Türk hükümetinin veya hükümet adına başka bir tarafın S-400 veya onun yerini alabilecek bir sistemi tekrar edinmek için CAATSA’nın 231. bölümünün kapsamına girecek herhangi bir faaliyete girmeyeceğine dair taahhüt aldıktan sonra yaptırımları kaldırabilir."

Tasarının 159. bölümünde ise yasalaşmasından sonra 15 günde Türk şirketlerinin yerine F-35 için parça üretecek ortakların tespit edilmesi ve gerekli işlemlerin başlatılması da talep ediliyordou.