TÜİK duyurdu: Türkiye'de Beşeri Kalkınma Endeksi yüzde 1,1 arttı!

Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK), 2018-2022 dönemine ait "İl Seviyesinde Beşeri Kalkınma Endeksi" verilerini kamuoyuyla paylaştı. Açıklanan verilere göre, Türkiye'de beşeri kalkınma endeksi 2022 yılında yüzde 1,1 artış göstererek 0,854 seviyesine ulaştı.

Çok Yüksek Gelişmişlik Seviyesi

TÜİK’in verilerine göre, Türkiye'nin bu endeks değeri, Birleşmiş Milletler Kalkınma Programı (UNDP) tarafından belirlenen "Çok Yüksek Gelişmişlik" seviyesindeki ülkeler grubunda yer almasını sağladı. Beşeri kalkınma endeksi, ülkelerin yaşam beklentisi, eğitim durumu ve gelir düzeyini değerlendiren önemli bir ölçüt olarak öne çıkıyor.

Endeks Bileşenlerinin Değişimi

Beşeri kalkınma endeksinin alt bileşenlerinde de dikkat çeken değişimler gözlemlendi:

• Yaşam Beklentisi Endeksi: 2022’de 2018 yılına kıyasla yüzde 2,2 azalarak 0,882 oldu.

• Eğitim Endeksi: Bu endeks ise yüzde 3 artışla 0,807 seviyesine yükseldi.

• Gelir Endeksi: Gelir endeksi, yüzde 2,6 artışla 0,875 olarak kaydedildi.

Beşeri Kalkınma Endeksinde İl Bazında Farklılıklar

2022 yılında il düzeyinde en yüksek beşeri kalkınma endeksine sahip il 0,891 ile Ankara oldu. Ankara’yı 0,886 ile İstanbul ve Kocaeli, 0,870 ile İzmir ve 0,867 ile Muğla takip etti. Beşeri kalkınma endeksi en düşük olan il ise 0,748 ile Ağrı oldu. Bu ili Şanlıurfa, Van, Muş ve Bitlis izledi.

En Çok Artış Gösteren ve Düşen İller

2018-2022 yılları arasında beşeri kalkınma endeksinde en çok artış gösteren ilk beş il şu şekilde sıralandı:

1. Kilis: Yüzde 4,1 artış

2. Şırnak: Yüzde 4 artış

3. Çankırı: Yüzde 3,9 artış

4. Hakkari: Yüzde 3,9 artış

5. Ağrı: Yüzde 3,8 artış

Bu dönemde beşeri kalkınma endeksinin düştüğü iller ise şunlardır:

• Trabzon: Yüzde 0,2 düşüş

• Ordu: Yüzde 0,1 düşüş

• Rize: Yüzde 0,03 düşüş

• Karabük: Yüzde 0,02 düşüş

Beşeri Kalkınma Endeksi Nedir?

TÜİK, beşeri kalkınma endeksinin önemine dikkat çekti. Bu endeks, bir ülkenin iktisadi kalkınma sürecinde fiziki sermaye kadar beşeri sermaye yeterliliğinin de önemli olduğunu gösteriyor. Beşeri kalkınma endeksi, yaşam beklentisi, eğitim ve gelir olmak üzere üç ana bileşenden oluşuyor ve 0 ile 1 arasında değerlendiriliyor.

Endeksin 0,8 ve üzerinde olması "Çok Yüksek Beşeri Kalkınma" seviyesini, 0,7 ile 0,8 arasında olması "Yüksek Beşeri Kalkınma" seviyesini, 0,55’in altında olması ise "Düşük Beşeri Kalkınma" seviyesinde yer aldığını gösteriyor.

Türkiye'de İlk Defa İl Seviyesinde Yayınlandı

TÜİK’in açıklamasında, beşeri kalkınma endeksinin ülke düzeyinde yıllardır UNDP tarafından hesaplandığı belirtilirken, bu yıl itibarıyla il seviyesinde de verilerin ilk kez yayımlandığı ifade edildi. Bu veriler, milli politikaların şekillendirilmesine de katkı sağlamayı hedefliyor.