Uzmanlara göre hangi adayın vaadi daha gerçekçi?

Resmi rakamlara göre İstanbul’da 15 milyon kişi yaşıyor. İstanbul nüfus açısından, 204 ülke içinde 131 ülkeyi geride bıraktı.

İstanbul’da 11’i devlet 51 üniversite ve 5 meslek yüksekokulu var. Bu kentteki öğrenci sayısı küçük bir ülke nüfusu gibi. Yükseköğretimde okuyan öğrenci sayısı 1.2 milyon, bu sayıya ilköğretim ve lise eklendiğinde 4 milyonu buluyor.

İstanbul’da trafiğe kayıtlı 4 milyon 170 bini aşkın araç bulunuyor. Türkiye’de 20 ilin toplam nüfusu, İstanbul’daki araç sayısına denk geliyor. Mega kentin çözüme kavuşturulmayı bekleyen birçok problemi bulunuyor.

Trafik, yeşil alan, sıcak gündem maddesi deprem, kentsel dönüşüm, istihdam, öğrenim gören gençlerin beklentileri gibi konularda İstanbul halkı yenilenen seçimlerden önce adaylardan vaatlerini duymak istiyordu. Ancak seçim öncesi dönemde adaylar, vaatlerinden daha çok başka konularda tartışmalarla gündemde oldu.

Milliyet'in haberine göre, özellikle AK Parti İstanbul Büyükşehir Belediye Başkan adayı Binali Yıldırım ve CHP İstanbul Büyükşehir Belediye Başkan adayı Ekrem İmamoğlu’nun çıktığı ortak canlı yayında vaatlerin, projelerin konuşulması bekleniyordu. Ancak bu gerçekleşemedi.

Seçimlere 24 saatten az bir süre kaldı.

Haberde adayların çeşitli mecralarda açıkladıkları vaatleri derlenirken, bunlarla ilgili uzmanların görüşlerine başvuruldu. İşte vaatler ve uzmanların yorumları...

METROBÜS
Binali Yıldırım, şu anda raylı ve metrobüs sistemlerinin % 18’lik bir dilimde olduğunu, bu rakamı % 48’e çıkarmayı hedeflediklerini dile getirdi. Binali Yıldırım, İstanbul’un herhangi bir yerinde 750 metre yarıçapında bir toplu taşıma durağına erişilmesini sağlayacaklarını da ifade ediyor.

Ekrem İmamoğlu, Metrobüslerin yolcu kapasitesini iki katına çıkarmayı vaat ediyor. 10 yıllık işletme süresi dolan yüksek maliyetli metrobüslerin yerine yeni nesil yerli metrobüs kullanılacağını söylüyor. Yani ulaşımda metrobüslerin ağırlığını artırmayı vaat ediyor.

Uzman yorumu: Özellikle Ekrem İmamoğlu’nun metrobüslerin yolcu kapasitesini iki katına çıkarma vaadi eleştiri konusu oldu. Aksları lastik tekerlekle çözmek uzun vadede sürdürülebilir değil. Bu nedenle raylı sisteme öncelik verilmesi gerektiği belirtiliyor.

Araçların ömrü ve 1 yolcuyu taşıma maliyeti hesaplandığında bir projenin ortalama otuz yıl ömrü olması gerektiğinin altı çiziliyor.

Bu açıdan bakıldığında metrobüsün pahalı olduğu ortaya çıkıyor. Başka illerde de kullanılmayacaksa veya yurt dışına ihraç edilemeyecekse sadece İstanbul için Metrobüs üretimini yapmaya kalkmanın ayrı bir ek mali yük getireceği belirtiliyor. Yıldırım’ın ise raylı sisteme daha fazla ağırlık vereceği yönünde bir vurgu yapmadığı ifade ediliyor.

MARMARAY
Ekrem İmamoğlu, Marmaray’ın kuzeyinde iki yakadaki raylı sistemleri birbirine bağlayan yeni bir boğaz geçişi yapılacağını söylüyor

Uzman yorumu: Böyle bir projenin maliyetinin 3,5 milyar doları bulabileceği belirtiliyor. Ulaştırma Bakanlığı da aynı lokasyon için 2015’te Büyük İstanbul Tüneli projesini gündemine aldı. Dolayısıyla belediye imkanları ile böyle bir proje yapma vaadi bir planlama hatası olarak niteleniyor.

DEPREM- KENTSEL DÖNÜŞÜM
Ekrem İmamoğlu, İlk 1 yıl içerisinde yaşlı ve engellilerin yaşadığı evlere doğalgaz dedektörü dağıtmayı vaat ediyor. İmamoğlu, belediyenin kentsel dönüşüm projelerinde garantör olacağını söylüyor. “Tüm kentsel dönüşüm süreçlerinde bilimsel doğrular ve yaşayanların söz hakkı esas olacak.” diyor.

Uzman yorumu; Uzmanlar evlerde doğalgaz dedektörü diye bir problem bulunmadığını belirtiyor. Kentsel dönüşümün uygulayıcı, vatandaş ve yerel yönetimden oluşan üç ayağı olduğu ve İstanbul Büyükşehir Belediyesi’nin bu üç ayağa da eşit yaklaşmak zorunda olduğu belirtiliyor. Belediyenin bir tarafa garantör olacak durumunun söz konusu olamayacağının altı çiziliyor.

Binali Yıldırım’ın afet konularındaki çalışmalarda proje sürelerine yer vermesi gerektiği belirtiliyor. Kentsel dönüşüm konusunda kaynak, usul ve politikalarını açık bir şekilde ortaya koymadığı ileri sürülüyor. Ayrıca stok fazlası konutlar, kentin ve özellikle de Boğaz’ın siluetiyle ilgili hangi çalışmaların yapılacağının açık bir şekilde anlatılması gerektiği ifade ediliyor.

YEŞİL ALAN
Ekrem İmamoğlu, İstanbul'a 20 milyon metrekarelik yani 2600 stat büyüklüğünde bir yeşil alan kazandırmayı ve 500 kilometre bisiklet yolu da vaat ediyor.

Uzman yorumu; Bu iki projenin de hayata geçmesi çok mümkün görünmüyor. Mevcut park alanları dışında 20 milyon metrekarelik yeni park alanının nasıl üretilebileceği belirsiz. Bunun için mevcut binalar mı yıkılacak? Böyle bir durumda mülkiyet sorunları vatandaş mağdur edilmeden nasıl çözülecek? Yoksa Sahil akslarına yeni dolgu alanlar mı yapılacak? Tüm bu sorular cevapsız kalıyor.

Binali Yıldırım, ‘Yeşil Ağ’ projesini açıkladı. 20 İstanbul deresinin yeniden canlandırılması ve çevresinin yeşillendirilmesi ile İstanbul'da yeşil alanı iki katına çıkarılarak 55.5 milyon metrekareye yükseltecek.

İSTİHDAM
Binali Yıldırım, işsizler için 39 ilçeye istihdam merkezi açılacağını belirtiyor. Her yıl 100.000 İstanbulluya iş bulmayı vaat ediyor. Bu rakamın teknoloji merkezleri ve uluslararası alanda talep oluşturacak fuar alanları ile 5 yılda 500 bin kişiye yeni istihdam sağlaması hedefleniyor.

Ekrem İmamoğlu, kısa vadede en az 150 bin kişiye iş bulacağını vaat ediyor.

Uzman Yorumu; Hükümetin istihdam çalışması ve desteği bu noktada çok önemli. Bu açıdan Yıldırım, İstanbul’da istihdam açısından istediği rakamlara ulaşabilme imkanına sahip.

İmamoğlu’nun vaatlerin yer aldığı internet sitesinin bir yerinde kısa vadede 150 bin kişiye iş bulunacağı belirtiliyor. Ancak sitenin bir başka yerinde bu sayı 200 bine çıkarılıyor. Bu durum bir kafa karışıklığı olduğu şeklinde yorumlanıyor.

Peki sadece belediye imkanlarıyla bu kadar çok işsize nasıl iş bulunacak? Bunun için nasıl bir yol izlenecek? Belediye kendini bu işe vakfederse diğer işlerini nasıl yapacak? Bu soruların bir cevabı yok. Özetle özellikle de kısa vadede 200 bin kişinin iş sahibi yapılacağı vaadi çok iddialı görünüyor.

EĞİTİM VE GENÇLERE YÖNELİK VAATLER

Binali Yıldırım, 10 GB internet vaadi ile öne çıkıyor. Yıldırım, devlet okullarındaki okul aile birliklerine, ilgili okulun acil ihtiyaçlarına göre destek paketi sağlanacağını söylüyor. Hem aile bütçesine katkı sağlanacağını hem de okulların niteliğinin yükseltileceği vaadinde bulunuyor. Yıldırım, “Staj imkanı bulamayan her öğrencimizin staj yapmasını sağlayacağız. İBB bünyesinde ve özel sektörde gençlerimiz için öğrencilik ve iş öncesi ücretli staj programı oluşturacağız.” diyor.

Ekrem İmamoğlu, 75 bin üniversite öğrencisine aylık 400 TL karşılıksız burs vermeyi vaat ediyor. 500 kişi kapasiteli 12 kadın 8 erkek öğrenci yurduyla 10.000 kişilik barınma yerleri inşa edeceklerini söylüyor. YDS, TOEFL, IELTS kursları açacak, kursta başarı gösteren öğrencilerin tek sefere mahsus sınav ücretlerini karşılayacaklarını belirtiyor.

Uzman Yorumu; Belediyeler tarafından Yükseköğrenim gören öğrencilere verilen burslar, CHP'nin 21 Kasım 2008'de Anayasa Mahkemesi'ne açtığı dava sonucu iptal edilmişti. Mahkeme, 5102 sayılı "Yükseköğrenim Öğrencilerine Burs, Kredi Verilmesine İlişkin Kanunun", kamu kurum ve kuruluşlarının yükseköğrenim öğrencilerine doğrudan burs ve kredi vermelerini engelleyen hükmündeki "belediyeler hariç" ibaresini oy birliğiyle iptal etmişti. Türkiye genelinde belediyelerden burs alan 350 bin öğrencinin bursu kesilmişti.

İmamoğlu’nun kurs açma konusundaki vaadi de şu andaki mevcut sistemin bir adım ötesine geçmiyor. Çünkü İSMEK bünyesinde halen birçok dalda ücretsiz eğitim veriliyor.

İNDİRİMLER

Binali Yıldırım’ın vaatleri:

İSPARK otoparklarında ilk bir saatlik otopark ücreti kaldırılacak.
İstanbul genelinde doğal gaz ücretine % 10 indirim yapılacak.
Devletten sosyal yardım alan tüm dar gelirli ailelere her ay 50 TL'lik doğalgaz ve 80 TL'lik elektrik faturası desteği verilecek.
Başta İGDAŞ ve İSKİ olmak üzere İstanbul Büyükşehir Belediyesi’nin sunduğu tüm hizmetlerdeki borçlarını kapatmak isteyen vatandaşlardan gecikme zammı ve cezası alınmayacak.
Toplu ulaşımı kullananlar için iki yaka arasındaki vapurlar tamamen ücretsiz hale getirilecek.
15 Temmuz Şehitler Köprüsü ile Fatih Sultan Mehmet Köprüsü 300 bin motosiklet kullanıcısı için ücretsiz hale getirilecek.
Öğrencilere Müze ve Şehir Tiyatroları ücretsizhale getirilecek.
Öğrenciler için 40 TL’ye düşürülen aylık ulaşım ücreti,üniversiteye hazırlanan gençler için de 1 yıl boyunca geçerli
Toplu taşıma öğretmenlere ücretsiz olacak

Ekrem İmamoğlu’nun vaatleri:

25 yaşın altındaki tüm gençler toplu taşıtlardan %40 indirimli faydalanacak. Toplu taşımada ilk aktarmalar ücretsiz olacak.
İstanbul Genç Kart ile gençlere, İstanbul Büyükşehir Belediyesi'nin tüm kültür-sanat etkinliklerini ve spor tesislerini %50 indirimli sunulacak.
0-4 yaş çocuğu olan kadınlar, 12 yaş altı çocuklar, belediye hizmetlerinde düzenli olarak yer alan gönüllüler ulaşımdan ücretsiz olarak yararlanacak. Tüm 25 yaş altı gençler %40 indirim ile yararlanacak. Aynı zamanda tüm resmi, milli ve dini bayramlarda ve toplu taşıma sistemlerinde ilk binişten sonraki yarım saat içerisinde yapılacak tüm aktarmalar ücretsiz olacak.

Uzman yorumu: Binali Yıldırım’ın ücretsiz sosyal vaatlerin nasıl sürdürüleceği konusunda detaylı bir bilgi vermediğini ifade ediyor.

Ekrem İmamoğlu da yapacağı indirimlerin sürdürülebilir kılınmasını nasıl sağlayacağına bir açıklık getirmiyor. Bir vaadinde ise mevcut durumu geriye götürüyor. Şu anda hükümet bayramlarda toplu taşıma hizmetini ücretsiz hale getirirken İmamoğlu ise bunu ücretli hale getiriyor.

SOSYAL YARDIMLAR

Binali Yıldırım'ın vaatleri

- Her yıl 25 bin ihtiyaç sahibi engelli ailesinin en az bir hafta yararlanacağı biçimde İBB Yaz Kampları düzenlenecek. Engelliler ve ailelerine tatil imkanı sağlanacak.

- Dar gelirli ailelerin öğrencilerine verilen kırtasiye desteği artacak.

- İstanbul Büyükşehir Belediyesi Sosyal Tesislerinde yapacakları düğünlerde dar gelirli ailelere 8.000 TL’lik düğün desteği verilecek

Ekrem İmamoğlu'nun vaatleri

- Sosyal yardım bütçesi 3 katına çıkarılacak. Ailelere her ay 200 liradan 2020 liraya kadar nakdi yardım yapılacak. Tüm yardımlar hanedeki kadınlara verilecek.

- Açlık sorunu ortadan kaldırılacak. Evsizlik sorununun önüne geçilecek.

-Geliri yoksulluk sınırı altındaki yeni evlenecek gençlere 2 bin TL destek sağlanacak.

- İhtiyaç sahiplerinin ve öğrencilerin uygun fiyata kaliteli mobilya kullanması için Beyaz Eşya/Mobilya Çarşısında üretim yapılacak.

- Yoksul ve ihtiyaç sahibi İstanbullulara ve özellikle ilkokul çağındaki öğrencilere ücretsiz süt dağıtımı yapılacak.

-İstanbul ve çevresinde süt üretimi için tesisler kurulacak.

UZMAN YORUMU: İmamoğlu’nun belediye imkanlarıyla tüm bu vaatlerini gerçekleşmesi imkânsız. Çünkü belediyenin böyle bir mali kaynağı yok.

Beyaz eşya, yerli metrobüs üretimi yapılması, belediye imkanlarıyla yoksulluğun ortadan kaldırılması mümkün görünmüyor.

Uzmanlar, Binali Yıldırım'ın vaatlerini daha uygulanabilir görüyor.