Vatandaş 'prezervatif' demekten çekindi mi?

2014 yılında 680 ton olan prezervatif ithalatı 2019 yılında 482 tona indi. Türkiye'de büyük çapta prezervatif üreticisi bulunmazken kullanılan ürünlerin çoğu ithal ediliyor. Türkiye Aile Sağlığı ve Planlaması Vakfı (TAPV) Genel Koordinatörü Nurcan Müftüoğlu ham madde ithal edip yerli üretim yapmanın ekonomik olarak uygun olmadığını söylüyor. TÜİK uzmanları ise enflasyon sepetinde prezervatifin olmadığını, vatandaşın harcama kalemleri arasında saymaktan çekinmiş olabileceğini belirtiyor.

Türkiye İstatistik Kurumu’nun (TÜİK) geçen hafta açıkladığı 2019 yılı ithalat verileri, Türkiye’de Avrupa ülkelerine göre zaten çok sınırlı olan kondom (prezervatif) kullanımınındaha da azaldığına işaret ediyor.

Sözcü'den Emre Deveci'nin haberine göre: Türkiye’nin prezervatif ithalatı, bir önceki yıla göre 2018’de yüzde 7.5 azalarak 559.2 tona, 2019’da ise yüzde 13.8 azalarak 482.2 tona geriledi. TÜİK verileri, prezervatif ithalatının 2014’te 680.4 tonla zirveyi gördükten sonra düşüş trendine girdiğini gösteriyor.

GERİ ÇEKME EN YAYGIN YÖNTEM

Hacettepe Üniversitesi Nüfus Etütleri Enstitüsü tarafından yapılan 2018 Türkiye Nüfus ve Sağlık Araştırması (TNSA) verilerine göre, son beş yılda 15-49 yaş grubundaki halen evli kadınlar arasında gebeliği önleyici yöntem kullanımı yüzde 74’ten yüzde 70’e geriledi.

Bu grupta, erkek kondomu kullanımı oranı ise yüzde 16’dan yüzde 19’a yükseldi. Ancak en yaygın aile planlama yöntemi yüzde 20 ile “geri çekme” olmaya devam etti. Üçüncü yöntem yüzde 14 ile “rahim içi araç”, dördüncü en yaygın yöntem yüzde 10 ile tüp bağlanması oldu.

İTHAL EDİLİP TÜRKİYE’DE PAKETLENİYOR

Türkiye Aile Sağlığı ve Planlaması Vakfı (TAPV) Genel Koordinatörü Nurcan Müftüoğlu, Türkiye’nin prezervatifi ithal ettiğini ve Türkiye’de paketleyip satışa sunduğunu söyledi. Müftüoğlu, 15 yıl önce Türkiye’de bir prezervatif fabrikası kurmak için fizibilite çalışması yaptırdıklarını ancak yurt içinde prezervatif kullanımının yeterli düzeyde olmadığı için ham madde ithal edip yerli üretim yapmanın ekonomik olarak uygun olmadığının ortaya çıktığını söyledi.

Müftüoğlu, doğum kontrol hapları tüketiminin uzun yıllardır yatay seyrettiğini ancak hem erişimin diğerlerine göre daha kolay olması hem de muhtemelen cinsel yollarla bulaşan hastalıkların önlenmesine dair artan bilinç nedeniyle Türkiye’de prezervatif kullanımının uzun dönemli artış eğiliminde olduğunu söyledi.

AİLE PLANLAMASI HİZMETLERİNDE BÜYÜK GERİLEME

Son bir iki yılda ekonomik durum kaynaklı bir değişim olabileceğine ancak ithalat verilerinin toplam prezervatif kullanımını doğru yansıtmayabileceğine dikkat çeken Müftüoğlu, 2010 yılından bu yana sağlıkta dönüşümle birlikte Türkiye aile planlaması hizmetlerinde geriye düşüş olduğunu vurguladı.

TNSA verilerine göre, halen evli kadınlar içinde karşılanmamış aile planlaması ihtiyacı olanların oranı 2013’te yüzde 6 iken 2018’de yüzde 12’ye yükseldi. Yani bu kadınlar, doğumlarının arasını açmak ve doğumları sonlandırmak istedikleri halde herhangi bir aile planlaması yöntemi kullanmıyor.

ENFLASYON SEPETİNDE YOK

TÜİK’in enflasyon sepetindeki 418 mal ve hizmet arasında bulunmayan prezervatif, bazı ülkelerde bu sepete dahil edilmiş durumda. Örneğin, Birleşik Krallık Ulusal İstatistik Ofisi, 2014 yılında prezervatifi enflasyon sepetine dahil etti.

TÜİK UZMANI: SÖYLEMİYOR OLABİLİRLER

Konuya ilişkin Sözcü'ye konuşan TÜİK uzmanı Dr. Cem Baş, enflasyon sepetindeki mal ve hizmetleri belirlerken hane halkı bütçe anketi verilerini dikkate aldıklarını, harcamalarda içindeki ağırlıkların belirleyici olduğunu söyledi. Baş, Türk halkının muhafazakar yapısına işaret ederek, prezervatif harcamalarının hane halkı harcama anketi için yapılan görüşmelerde söylenmiyor olabileceğini belirtti.