Yeni dönem başlıyor: Plastik, şişe ve metal kaplar para karşılığında iade edilecek

Türkiye’de 1 Ocak 2024 itibarıyla yeni bir dönem başlıyor. Artık içeceklerde kullanılan ambalajlar depozitolu olacak. Plastik, şişe veya metal kaplar iade makinelerine atılınca para iadesi alınacak. Bu para hesaplara yatacak.

5 YILDA 62 MİLYARLIK KAZANÇ

Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı tarafından 2017’de başlatılan ‘Sıfır Atık Projesi’ de bu anlamda kritik öneme sahip. Evde, işte, okulda, yolda her yerde üretirken ve tüketirken tonlarca atık ortaya çıkıyor. Kağıt, plastik, metal, cam, elektronik cihazlar, kıyafetler, farklı tipte poşetler...

Bu atıkların çoğu geri dönüşümle yeniden kullanıma sunulabilecek durumda ve her biri servet değerinde. Proje, 5 yıllık süreçte atık yönetimi alanında ekonomik manada 62.2 milyar liralık tasarruf sağladı. Çevre korundu, daha az enerji ve su harcandı. Özetle kaynaklar korundu.

1₆

Yeni dönem başlıyor: Plastik, şişe ve metal kaplar para karşılığında iade edilecek - Sayfa 2

1 OCAK’TA BAŞLIYOR

Kaynakların kıt olduğu bir ortamda geri dönüşüm ve ‘Sıfır Atık’ hedefi için ‘depozito yönetimi’ hayati bir öneme sahip. Bu nedenle tek kullanımlık içecek ambalajlarının dönüştürülerek ekonomiye kazandırılması için hazırlanan ‘Depozito Yönetim Sistemi’, bu yıl içerisinde tamamlanıp, 1 Ocak 2024 itibarıyla da zorunlu hale getirilecek.

Türkiye’de yıllık yaklaşık 50 milyar tek kullanımlık içecek ambalajı piyasaya sürülüyor. Zorunlu depozito sistemiyle bunlar ekonomiye kazandırılacak, çevre korunacak.

BARKODLAR HAZIRLANDI

Sektör yetkililerinden aldığımız bilgiye göre, depozito sisteminin işleyişini sağlayacak olan barkodlar hazır hale getirildi. Artık tüketilen tek kullanımlık içeceklerin fiyatına bir depozito bedeli yansıtılacak. Örneğin; pet şişede olan bir içeceğin depozito bedeli 1 lira olacak.

Tüketilen bu içeceğin ambalajı depozito iade makinesine atılınca 1 lira geri alınacak ve mobil uygulama yoluyla hesabınıza geçecek. Aslında sistem bir zorunluluk getiriyor. Ambalajın çöpe değil, geri dönüşüme gitmesi sağlanıyor. Sistemin takibi için yerli yazılım ile barkod basımında kullanılacak mürekkep de hazır. Sistemin benzeri Almanya ve Danimarka’da uygulanıyor.

2₆

Yeni dönem başlıyor: Plastik, şişe ve metal kaplar para karşılığında iade edilecek - Sayfa 3

HESABA KAÇ LİRA GEÇECEK?

Depozito takip sisteminin yaygınlaşması için bu yıl 7 bin adet geri dönüşüm makinesinin kurulması hedefleniyor. Gelecek yıl buna ilave olarak 13 bin makine daha devreye alınacak. Toplamda 30 bin iade makinesine ulaşılacağı belirtiliyor. 6-7 yerli firma bu makineleri üretiyor.

Deprem felaketinden kaynaklı bir gecikme olmazsa uygulama kısa sürede yaygınlaştırılacak. Yerli yazılım ve özel hazırlanmış barkodlarla donatılacak pet, cam ve metal ambalajlar makineye atıldığında otomatik olarak okutulacak, hesaplanan tutar Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı’nın mobil uygulamasıyla hesaba geçecek.

3₆

Yeni dönem başlıyor: Plastik, şişe ve metal kaplar para karşılığında iade edilecek - Sayfa 4

Sistem bu yıl devreye girseydi, depozito bedeli 50 kuruş olacaktı. 1 liranın daha teşvik edici olacağı da dile getiriliyor. Kızılcahamam’da bunun pilot uygulaması yapılmış ve depozito bedeli 10 kuruş olarak uygulanmış. Burada bile ciddi geri dönüş sağlanmış. Almanya’da ise depozito paket başına 25-35 Euro/ Sent. Çevre Ajansı’nın yaptığı çalışmaya göre, sadece pet şişelerin geri dönüşümle ekonomiye kazandırılmasıyla 200 milyon dolarlık ithalatın önüne geçilebilecek. Sistem vergisel kaybı da önleyecek.

4₆