Yeni İsrail hükümeti, Filistin konusunda politika mı değiştiriyor?
Birkaç ay önce İsrail'de iktidara gelen ve aralarında ilk kez bir Arap partisinin de bulunduğu 8 partiden oluşan karmaşık koalisyon hükümeti, yedi yıllık bir tabuyu yıkarak Savunma Bakanı Benny Gantz'ı Filistin lideri Mahmud Abbas ile görüşmeye göndermişti. Birçok alanda değişiklik vaadeden 'Değişim Bloğu' ismindeki koalisyonun, Filistin konusunda nasıl bir yol izleyeceği ve bu karmaşık hükümet ile İsrail'in politikalarında ne kadarlık bir değişim beklenebileceği merak konusu olsa da umut zayıf.
Hiçbir İsrailli Bakan, 7 yıldır Filistin liderini ziyaret etmemişti. Bu tabu 29 Ağustos'ta İsrail Savunma Bakanı Benny Gantz tarafından, Filistin lideri Mahmud Abbas'ı Ramallah'ta ziyaret ettiğinde yıkıldı.
BU GÖRÜŞME NE ANLAMA GELİYOR?
Tarihi görüşmenin ardından, İsrailli yetkililer ve İsrail medyası, bu görüşmenin 'sadece rutin güvenlik konuları' hakkında olduğunu vurgulamayı kendilerine bir görev bildiler. Üzerine basa basa söyledikleri tek şey 'Diplomatik bir sürecin olmadığı' ve 'Filistinliler ile barışın görüşülmediği, ve asla görüşülmeyeceği' oldu. Yani İsrail tarafında biz zihniyet değişimi söz konusu değil.
BİDEN'IN ONAYINI ALMADAN BAKANI GÖNDERMEDİ
Donald Trump'ın yakın arkadaşı Binyamin Netanyahu'yu iktidardan indirmesine çok sevinen ABD Başkanı Joe Biden, Naftali Bennett'i Beyaz Saray'da ağırladı. Her ne kadar görüşme sırasında canlı yayında uzun uzun uyukladıysa da, Naftali Bennett, Savunma Bakanı Benny Gantz'ı Filistin lideri ile görüşmeye Ramallah'a göndermeden 5 gün önce ABD'nin desteğinden emin olmak istemiş olmalı.
Netanyahu'nun son günlerinde Filistin'e yaptığı saldırıların benzeri tekrar gerçekleşmediği sürece, Bennet'e Batı'dan diplomatik bir baskı gelecekmiş gibi de durmuyor.
YENİ İSRAİL HÜKÜMETİ NEDEN FİLİSTİN İÇİN ADIM ATAMIYOR?
Rekor uzunluktaki Netanyahu'nun Likud iktidarını seçimle devirerek başa geçen Değişim Bloğu ismindeki 8 partili yeni koalisyon hükümeti, Filistin konusunda ciddi bir adım atamayacak kadar kırılgan bir yapıya sahip.
Başbakan Naftali Bennett, 'Çok Arap öldürdüm, bunda bir problem göremiyorum.' demesiyle ünlenmiş eski bir İsrail Özel Kuvvetler Komandosu ve ABD'deki bir siber güvenlik şirketinin ortağı. Tahmin edilebileceği gibi Başbakan Bennett, koalisyonu oluşturan 8 partiden 3'ü gibi Filistin Devleti'ne sonuna kadar karşı biri.
İSRAİL HÜKÜMETİNİ OLUŞTURAN KOALİSYONUN ÇOĞU FİLİSTİN DEVLETİ'Nİ DESTEKLİYOR
Fakat İsrail hükümetini oluşturan koalisyon, merkez ve sol partileri de içinde barındırıyor. Üstelik ilk defa hükümeti oluşturan koalisyonda bir Arap partisi de var. 8 partinin kalan 5'i ise bunlardan oluşuyor ve Filistin Devletinin kurulmasını destekliyor.
İSRAİL NE SORUNLARI ÇÖZECEK, NE DE YENİ SORUN YARATACAK
Yeni İsrail hükümeti, Netanyahu hükümetinin aksine, Filistin topraklarında yeni yahudi yerleşimleri inşa edeceğe veya insanların topraklarının daha fazlasını işgal edeceğe benzemiyor. Fakat aynı zamanda, Filistin ve İsrail arasındaki sorunları çözeceğe ve Filistin Devleti'nin kurulmasına izin vereceğe de benzemiyor.
MÜTTEFİKLERİNİ DEĞİŞTİRECEK KADAR KUDRETLİ...
Netanyahu, zihnen kendisine benzer bulunan Jair Bolsonaro, Victor Oban, Neandra Modi, Donald Trump gibi popülist ve aşırı sağcı liderlerle müttefiklik kurmuştu.
İsrail'in merkez sol Yesh Atid partisinin genel başkanı, yeni Dışişleri Bakanı ve 2023'te Başbakanlık görevini devralacak koalisyon ortağı Yair Lapid, İsrail'in diplomatik müttefikliklerinde bir değişim yapma niyetinde olduğunu açıklamıştı.
Bu sebepten olacak ki, Yair Lapid, kendisini bu isimlerle andırtmadı ve uzak kalmayı seçti. Bu, İsrail için bir gelişme göstergesi olsa da, Yair Lapid'in gücü burada sona eriyor.
...AMA FİLİSTİN SORUNUNU ÇÖZEMEYECEK KADAR ACİZ
Asıl mesela olan Filistin konusundaki her şey, temelde aynı kalmakta. Yeni hükümetin umudu ise, Filistinlilerin bu küçük tavizler, (sözde) 'artırılmış öz yönetim' ve ekonomik yardımlar ile tatmin olması ve Filistin Devleti'nden vazgeçmeleri.
FİLİSTİN'DE ÖNÜMÜZDEKİ YILLARDA ÇATIŞMALARIN SONLANMASI BEKLENMİYOR
Gelecek yıllarda da, yeni hükümetin politikaları bir şeyi değiştiremeyeceğe ve bölgede çatışmalar yaşanmaya devam edeceğe benziyor. Yeni İsrail hükümetinin yaptığı ise, çatışmayı sonlandırmak değil, çatışmayı 'yönetmek'.
Seslerinin tonu değişse de, İsrail'in söyledikleri maalesef aynı.
Cengiz Büyükuncu
