Yoros Kalesi'nin önemi nedir? Nerede bulunur? Yoros Kalesi'nde neler çalındı?

2013 ve 2014 yıllarında Yoros Kalesi'nde yürütülen 2 yıllık kazı çalışması sonucunda bulunan toplam 661 eserin ortadan kaybolduğu Kültür ve Turizm Bakanlığı'na bildirildi. Yapılan haberlerin ardından Yoros Kalesi'nin tarihi önemi vatandaşlar tarafından araştırılmaya başlandı. Peki, Yoros kalesinin önemi nedir? Nerede bulunuyor? Yoros Kalesi'nde neler çalındı? Tüm detaylarıyla haberimizde... 

661 ESERİ ÇALDILAR

İstanbul Beykoz’da yer alan tarihi Yoros Kalesi kazı deposunun 2 Şubat 2015 günü soyulduğu ortaya çıktı. 2013 ve 2014 yılındaki arkeolojik kazılarla ortaya çıkarılan tam 661 eser hırsızlar tarafından çalındı. Kültür ve Turizm Bakanlığı 3 yıl sonra 2018 yılında konuyla ilgili soruşturma başlattı. Ancak ne hırsızlar ne de 661 eser bulunabildi.

Ömer Erbil'in Hürriyet'te yer alan haberine göre, Anadolu Kavağı sırtlarında bulunan ve yapım tarihi kesin olarak bilinmeyen Yoros Kalesi’nde, Kültür ve Turizm Bakanlığı ile İstanbul Üniversitesi’nin işbirliğinde 2010’dan bu yana arkeolojik kazı çalışmaları yürütülüyor. İstanbul Üniversitesi Sanat Tarihi Bölümü’nden Prof. Dr. Asnu Bilban Yalçın tarafından sürdürülen kazılarda bugüne kadar çok sayıda tarihi eser ortaya çıkarıldı. Prof. Yalçın, 2013 yılında verdiği mülakatta “uluslararası bilim camiasının kazı sonuçlarını beklediğini” ileri sürmüştü. Ancak o çalışmalar bir gece hırsızların kalenin içindeki kazı deposunu soymasıyla sekteye uğradı.

2 yıllık kazı çalışması sonucunda bulunan 661 eser ortadan kayboldu. Kültür ve Turizm Bakanlığı verilerine göre 7 Şubat 2015 gecesi Yoros Kalesi arkeolojik kazılarına ait kazı deposunun kapısının mühürü ve kilidi kırıldı. Bu durum ertesi gün kazı bekçisi tarafından bildirildi. Daha önce 2010 yılında da kalenin Bizans dönemine ait mermer kitabesi çalınmış, bir evin ahırında gömülü olarak bulunmuştu.

YOROS KALESİ

Anadolu yakasında bulunan ve Boğaz’ın Karadeniz girişinin doğu tarafında bulunan kale, Rumeli Kavağı üzerinde bulunan İmros Kalesiyle birlikte boğazın girişini kontrol etmek amacıyla kurulmuştur.

Anadolukavağı Kalesi veya Ceneviz Kalesi olarak da bilinen bu kalenin adı, "kutsal yer" anlamına gelen Hieron'dan geliyor görüşü oldukça yaygın.Yoros adının doğrudan doğruya "dağ" anlamındaki "oros"tan gelmiş olması da düşünülebilir, belki de bu görüş daha doğrudur.

Yoros Kalesi'nin bir Ceneviz yapısı olduğuna inanılır. Oysa değildir. Kulelerinden birinde görülen tuğladan harflerle yazılmış Grekçe kitabe, buranın Bizans inşaatı olduğunu gösterir. 14. yüzyılın başlarında, 1305'te kale, Şile Kalesi ile birlikte Türklerin eline geçmiş, ancak fazla bir süre elde tutulamamıştır. 1348'den itibaren de, Karadeniz ticaret yolu hakimiyetine sahip bulunan Cenevizliler buraya hâkim olurlar. Fakat 14. yüzyılın sonlarında, Boğaziçi'nin Anadolu yakasına tamamen hâkim olan Osmanlılar tarafından tekrar fethedilmiştir.

Yoros'un tarih içinde sıkça el değiştirdiği anlaşılıyor. Ceneviz idaresinde kaldığına dair belgelerden biri de L. Sauli'nin 1831 tarihli, Ceneviz idaresine dair kitabında yer alan ve Prof.Multedo adında bir kişi tarafından kalenin kapısı üstünden kopya edilen Latince bir kitabe. Tarih kısmı okunamayan bu kitabede "Cenevizli VincenzoLercari'nin kutsal burun üzerindeki kaleyi tamir ettirdiği" bildiriliyor.

Yıldırım Bayezid'in, 1391'de karayoluyla Kocaeli'nden büyükçe bir kuvvetle gelerek Yoros'a çıktığını, buradan da Yahşi Bey'i göndererek Şile Hisarı'nı teslim aldığını Âşıkpaşazâde yazıyor.Bayezid bundan sonra Yoros Kalesi'ni bir üs gibi kullanır. Ardından, Güzelcehisar da denilen Anadolu Hisarı'nı yaptırır. Bu, Konstantinopolis'i fethetme yolundaki hazırlıkların en önemli ayaklarından sayılır. Kalenin yakınlarındaki ormanlık bölgede, içinde buranın zaptı sırasında şehit düşenlerin mezarları olan bir şehitlik vardır.

KALENİN LAZER TARAYICISIYLA 3 BOYUTLU PLANI ÇİZİLDİ

Kazı ekibi başkanı İstanbul Üniversitesi (İÜ) Sanat Tarihi Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Asnu Bilban Yalçın,kazıların yanı sıra kalenin yapısı, mimarisi ile ilgili de önemli çalışmalar yaptıklarını vurgulayarak, "Kalenin bazı yerlerinde hasarlar tespit ettik. Bunlarla ilgili mimari ekibimiz çalışmalar yaptı. Ayrıca 3 boyutlu lazer tarayıcısıyla kalenin planı 3 boyutlu olarak ortaya çıkarıldı. Hem hareketli görüntüler, hem de fotoğraflardan oluşan planla kalenin tüm detayları en ince noktasına kadar ortaya çıkarıldı" dedi.

Kültür ve Turizm Bakanlığı, İl Kültür Turizm Müdürlüğü ve Valiliğin kendilerine büyük destek verdiğini bildiren Yalçın, şunları kaydetti:
"Söz konusu kale turizm ve tarih açısından önemli bir değer. Burada, farklı üniversiteden katılan arkadaşlarımızla önemli çalışmalar yürütüyoruz. Çok ciddi bir iş. Buradan çıkan hayvan kemiklerini inceleyen, veterinerlerden oluşan bir ekibimiz bile var. Bize verilen desteğin devam etmesini istiyoruz. Önümüzdeki yıl da buradaki çalışmalara devam edeceğiz."